چرا مردم با وام ۲۵ میلیونی خودرو مخالفند؟

روزنامه دنیای اقتصاد: مخالفت‌ها با تسهیلات خرید خودرو در حالی این روزها به اوج رسیده که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این تسهیلات در مقایسه با گذشته شرایط بهتر و سهل تری را برای خرید خودرو فراهم کرده است.

در شرایطی که هنوز تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی به بازار خودرو تزریق نشده، منتقدان و مخالفان و البته کمپینی‌ها پیش‌دستی کرده و از همین حالا ساز ناکارآمدی و حتی مضر بودن این تسهیلات را می‌زنند.

طبق تصمیم هفته گذشته دولت، بخشی از اعتباری که برای خروج بازارهای داخلی از رکود، در نظر گرفته شده است، سهم بازار خودرو خواهد شد تا رکود در آن فروکش کرده و خرید و فروش خودروهای داخلی رونقی نسبی به خود بگیرد. هرچند هنوز سازوکار دقیق پرداخت تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی اعلام نشده، اما طبق آخرین گمانه زنی ها، این تسهیلات میان بانک‌ها و خودروسازان رد و بدل خواهد شد و با این حساب، پولی به مشتریان پرداخت نمی‌شود.

ظاهرا روش کار به این شکل است که مشتریان با مراجعه به نمایندگی‌های خودروسازان داخلی، ۸۰ درصد قیمت محصول موردنظر خود را تا سقف ۲۵ میلیون تومان، تسهیلات دریافت می‌کنند و باقی مبلغ را خود می‌پردازند. این تسهیلات قرار است با سود ۱۶ درصد و بازپرداخت هفت ساله، به مشتریان داده شود، مشتریانی که بسیاری از آنها به دلیل نبود و کمبود نقدینگی، امکان خرید ارزانترین خودروهای داخلی را نیز ندارند.

با توجه به شرایط در نظر گرفته شده برای تسهیلات موردنظر، امکان خرید خودرو با نقدینگی کم (تا مرز چهار میلیون تومان) نیز برای مشتریان فراهم آمده، به نحوی که مثلا اگر کسی قصد خرید پراید یا پژو ۴۰۵ را داشته باشد، به ترتیب با چهار و شش میلیون تومان می‌تواند مالک این دو خودرو شود و ۸۰ درصد قیمت آنها را تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی پوشش می‌دهد.

در امتداد کمپین

اما حالا و در شرایطی که این طرح تنها برای شش ماه و به منظور خروج بازار خودرو از رکود در نظر گرفته شده، منتقدان حسابی به آن تاخته و بر طبل ناکارآمدی و مضر بودنش می‌کوبند. هرچند هشدارهای کارشناسان مبنی بر تورم زا بودن بسته خروج از رکود دولت را نمی‌توان نادیده گرفت و این موضوع جزو ایرادهای بسته موردنظر است، اما به نظر می‌رسد برخی انتقادهایی که در مورد تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی مطرح می‌شود، فراتر از اخطارهای اقتصادی بوده و رنگ و بوی غیر کارشناسی و جناحی دارد. جوی که این روزها علیه تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی به راه افتاده، حرف اصلی‌اش باز هم همان «نه به خرید خودروهای داخلی» است و به‌عبارت بهتر، دنباله رو کمپین معروف «خرید خودرو صفر ممنوع»، به‌شمار می‌رود.

به فاصله کوتاهی پس از توافق جامع هسته‌ای وین بود که ناگهان کمپینی به نام «خرید خودرو صفر ممنوع» در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد و ذهن خودروسازان و کارشناسان و حتی مسوولان دولت را به خود مشغول کرد. کمپین موردنظر حرفش این بود که اگر مشتریان، خودرو داخلی نخرند، خودروسازان مجبور به کاهش چند میلیونی قیمت محصولات خود خواهند شد و از طرفی کیفیت را نیز بالا می‌برند. این کمپین البته حامیان و اعضایی بسیار رادیکال نیز داشت، چه آنکه تنها تعطیلی خودروسازی کشور، راضی شان می‌کرد و آنها به کاهش قیمت و افزایش کیفیت قانع نبودند.

اگرچه کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» حامیان و اعضا مردمی نیز داشت (کما اینکه ایرانی‌ها به دلیل نارضایتی از کیفیت و قیمت خودروهای تولید داخل، خود به خود عضو کمپین هستند) اما به اعتقاد کارشناسان، اتاق فکر آن را مخالفان دولت تشکیل داده بودند. به باور کارشناسان، ازآنجاکه خودروسازی نقشی اساسی و مهم در رشد اقتصادی کشور طی سال ۹۳ داشته، مخالفان دولت می‌خواستند با راه‌اندازی کمپین موردنظر، بر رکود بازار دامن زده و به تبع آن، تیراژ را پایین آورده و در نتیجه اثر صنعت خودرو بر رشد اقتصادی را کمرنگ و حتی منفی کنند.

اتفاقا رکودی که دامان بازار خودرو را پس از توافق هسته‌ای گرفت، به شدت بر تیراژ خودروسازان تاثیر منفی گذاشت و حتی بنابر گمانه زنی ها، اثر خودروسازی را بر رشد اقتصادی، خنثی کرد. اگرچه بسیاری از کارشناسان، دلایل رکود بازار خودرو را به «قیمت بالای خودروها»، «کاهش قدرت خرید مشتریان» و «خوش‌بینی ایرانی‌ها به کاهش قیمت خودرو و همچنین ورود محصولات ارزان و با کیفیت خارجی)، مرتبط می‌دانند، اما به هر حال بخشی از این رکود به پای کمپینی‌ها نوشته شده و آنها از این بابت به خود می‌بالند که توانسته‌اند سهمی در کاهش تیراژ خودروهای داخلی داشته باشند.

حالا هم برخی از کارشناسان معتقدند حمله به تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی خودرو، به‌نوعی ادامه همان کمپین است و همان هدف را (تشدید افت تقاضا و پایین آمدن تیراژ خودروهای داخلی) دنبال می‌کند. اتفاقا به تازگی کمپینی جدید در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده که حرفش «نه به تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی خودرو» است و این موضوع، فرضیه دست داشتن مخالفان دولت در تخریب تسهیلات موردنظر را تقویت می‌کند.

به گفته کارشناسان، ازآنجاکه تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی می‌تواند تا حدی بازار خودرو را تکان داده و حداقل به خالی شدن پارکینگ خودروسازان بینجامد، مخالفان دولت را به تکاپو انداخته تا مشتریان را نسبت به تسهیلات موردنظر دلسرد کنند. طبعا اگر مشتریان از این تسهیلات استقبال نکنند، عملیات رکودزدایی دولت در بازار خودرو، شکست خواهد خورد و این یک پیروزی بزرگ برای آنها به‌شمار می‌رود.

این پیروزی از آن جهت است که استقبال نکردن از تسهیلات ۲۵ میلیونی، به معنای تداوم رکود سنگین در بازار خودرو و در نتیجه کاهش بیش از پیش تیراژ خودروهای داخلی خواهد بود و معنای بزرگ‌ترش نیز این است که یکی از پایه‌های اصلی رشد اقتصادی به شدت بیشتری خواهد لرزید. به اعتقاد کارشناسان، اگر عملیات دولت برای کنار زدن سایه رکود از سر بازار خودرو شکست بخورد، خودروسازان مجبورند باز هم از تیراژ خود بکاهند و در نتیجه دولت دیگر نمی‌تواند برای تداوم رشد اقتصادی، روی صنعت خودرو حساب کند.

اگر نگاهی به آمار تولید خودروسازان طی پنج ماه گذشته بیندازیم، به وضوح متوجه می‌شویم که افت تقاضا چه بلایی بر سر تیراژ خودروهای داخلی آورده است. طبق آخرین آمارها، خودروسازان طی شهریور امسال و در مقایسه با مرداد ماه، حدود ۵۰ درصد کاهش تولید را تجربه کرده‌اند و مجموع تیراژ روزانه آنها از پنج هزار دستگاه به زیر ۱۵۰۰ دستگاه رسیده است.

در این شرایط استقبال نکردن مشتریان از تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی، بدون شک بر رکود بازار خواهد افزود و این موضوع به هیچ وجه برای دولت که می‌خواهد پیچ و مهره یکی از پایه‌های اصلی رشد اقتصادی را سفت کند، خبر خوبی نیست. از طرفی، خودروسازان نیز که این روزها به دلیل کاهش شدید تقاضا و افت فروش، با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، بابت استقبال نکردن مشتریان از تسهیلات جدید، متضرر خواهند شد و این موضوع پیروزی دیگری برای کمپینی‌ها به حساب می‌آید.

تسهیلاتی که می‌صرفد

اما مخالفت‌ها با تسهیلات خرید خودرو در حالی این روزها به اوج رسیده که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این تسهیلات در مقایسه با گذشته شرایط بهتر و سهل تری را برای خرید خودرو فراهم کرده است. به گفته کارشناسان، تسهیلات جدید به دلایل مختلف از جذابیت بالایی برخوردار است و از همین رو می‌تواند در جذب مشتریان به بازار خودرو، موفق عمل کند. کارشناسان بر این باورند که با توجه به مزیت‌های تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی، آن‌دسته از مشتریان که در پی خرید خودرو هستند اما توانایی مالی‌اش را ندارند، از این تسهیلات استفاده خواهند کرد.

از جمله مزیت‌های تسهیلات موردنظر، مبلغ آن است، چه آنکه با ۲۵ میلیون تومان، امکان خرید خودروهای داخلی برای بسیاری از مشتریان فراهم خواهد آمد. از سوی دیگر، تسهیلات ۲۵ میلیونی مدت زمان بازپرداختی هفت ساله دارد؛ بنابراین مشتریان عملا تا هفت سال، تورم را (در بازار خودرو) دور خواهند زد. هرچند یکی از مواردی که مخالفان برای ناکارآمد نشان دادن تسهیلات جدید، روی آن دست گذاشته‌اند، سود ۱۷ میلیون تومانی‌اش است، اما باید در نظر داشت که مشتریان پول خودرو موردنظر خود را به تدریج و در طول هفت سال پرداخت می‌کنند و این موضوع می‌تواند سود اعلام شده را به‌نوعی توجیه کند. نکته دیگری که نمی‌توان از آن غافل شد، نرخ‌سود تسهیلات جدید است، چه آنکه مشتریان حداقل سود موجود را در این تسهیلات می‌پردازند.

طبق اعلام بانک مرکزی، تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی با سود ۱۶ درصد در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت، حال آنکه اگر قرار بود مشتریان از وام خودرو استفاده کنند، باید حداقل ۲۱ درصد سود می‌پرداختند. هرچه هست فعلا باید منتظر ماند و دید تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی با چه سازوکاری در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت و در نهایت عملیات دولت برای شکستن رکود بازار موفقیت‌آمیز خواهد بود یا نقشه کمپینی‌ها و مخالفان علیه این عملیات.