جاباما
۲۶۱۰۰۹
۳ نظر
۵۰۱۸
۳ نظر
۵۰۱۸
پ

افزایش خانواده تک نفره در ایران!

«خانواده تک والدی» از دهه ۱۹۶۰ در غرب رواج یافته است. در این خانواده ها فرزندان تنها با یکی از والدین خود و در اکثر موارد، با مادر زندگی می کنند. اما حالا این واژه پایش به ایران هم باز شده است.

هفته نامه چلچراغ - سارا غضنفری: معمولا پس از طلاق، جدایی یا مرگ یکی از والدین، پدر یا مادر مسئولیت تربیت و پرورش فرزندان را به عهده می گیرد و سرپرستی آن ها را می پذیرد. به چنین خانواده هایی که در آن ها تنها پدر یا مادر وظیفه مراقبت از فرزندان را عهده دارند، در اصطلاح خانواده تک والد گفته می شود. در غرب در چنین خانواده هایی اغلب سرپرست اولیه مادر و سرپرست ثانویه پدر است، اما واژه «تک والد» هم محصول غرب است.

«خانواده تک والدی» از دهه ۱۹۶۰ در غرب رواج یافته است. در این خانواده ها فرزندان تنها با یکی از والدین خود و در اکثر موارد، با مادر زندگی می کنند. اما حالا این واژه پایش به ایران هم باز شده است. شاید تا به حال می گفتیم مرگ خوب است، اما برای همسایه؛ اما حالا مرگ همسایه تحت عنوان «خانواده تک نفره» به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی به جامعه ما آمده است.

افزایش خانواده تک نفره در ایران!

در مهرماه امسال علی اکبر محزون، مدیر کل اطلاعات، آمار و مهاجرت سازمان ثبت احوال، از بروز تغییر و پدیده های نوظهور در خانواده معاصر ایرانی خبر داد و گفت: «روند تشکیل خانواده های تک نفره و زوجی نسبت به گذشته افزایش داشته است.»

این آمار آغاز ماجرا بود. ماجرایی که تا به حال از افزایش طلاق خبر می داد و حالا علی اکبر محزون، طبق آمار اعلام می کند: «خانواده تک نفره در حال افزایش است؛ به طوری که آمار این خانواده ها از ۵.۲درصد در سال ۸۵ به ۷.۱ درصد در آخرین سرشماری رسیده است.»

مدیر کل اطلاعات، آمار و مهاجرات سازمان ثبت احوال در گفت و گو با خبرگزاری مهر، به خانواده تک والد نیز اشاره کرده و می گوید: «در این خانواده ها یکی از والدین به دلیل فوت، طلاق یا ترک خانواده حضور ندارند و آمار این خانواده ها نزدیک به هفت درصد رسیده است که در مقایسه با آمار دهه های قبل افزایش داشته است.»

خانواده تک والد، مهم ترین چالش خانواده

«تاخیر در ازدواج، تجرد زیستی و افزایش خانواده های تک والد ز مهم ترین چالش های خانواده ایرانی است.» این گفته های شهیندخت مولاوردی، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، به مناسبت هفته دولت است. او یکی از چالش های مهم خانواد در ایران را افزایش خانواده های تک والد، به ویژه خانواده های زن سرپرست و مسائلی که این خانواده ها با آن رو به رو هستند، می داند و مورد دیگر را فقر ناشی از بی کاری و تورم در جامعه ذکر می کند و معتقد است که سهم قابل توجهی در تاخیر تشکیل خانواده و انحلال آن دارد.

این گفته های یک مقام مسئول از اتفاقی است که در شرف وقوع است. خانواده هایی که از هم پاشیده می شود و فرزند باید انتخاب کند؛ پدر با مادر، مسئله این است.

سمیرا. م، با دخترش زندگی می کند. کارمند یک شرکت خصوصی است. دخترش کلاس پنجم است. بی حوصله تعریف می کند: «هم پدرم و هم مادر. جدا شدیم. یک سالی می شود که دو نقش را بازی می کنم.» سمیرا دلیل طلاقش را مشکلات اقتصادی و البته خیانت همسرش می داند. «هر کدام دو شیفت کار می کردیم. کار می کردیم تا اجاره خانه، هزینه کلاس های دخترم و پس انداز خوشبختی برای آینده را تهیه کنیم، اما غافل بودم این دو شیفت ماندن ها و اضافه کارها ما را از یکدیگر دور می کند و همسرم به همکارش که هر روز دو شیفت می دیش نزدیک تر شد. حالا یک تنه هم اجاره خانه را می دهم و هم باید با دخترم بسازم که هر روز اخلاقش بدتر می شود.»

سمیرا می گوید: «دخترم بدخلقی می کند. من را مقصر می داند که بیش از حد کار می کردم. نمی دانم. ولی دو نقش ایفاکردن سخت است. هم پدر، هم مادر...»

افزایش خانواده تک نفره در ایران!

خانواده تک والد آسیب اجتماعی است، مسئولان دریابند

دکتر احمد جلیلی، رئیس انجمن روان پزشکان ایران، به معضلات تک والد بودن اشاره می کند و می گوید: «خانواده تک والد از نظر رشد فرزند مشکلاتی ایجاد می کند. اگر می خواهیم که فرزند رشد سالمی داشته باشد، وجود پدر و مادر هر دو ضرورت دارد، مگر این که بودن پدر و مادر با همدیگر محیط متشنج بدی ایجاد کند که ضررش از تک والد بودن بیشتر باشد.»

رئیس انجمن روان پزشکان ایران، علت به وجود آن خانواده های تک والد را در مسائل اجتماعی ذکر می کند و می گوید: «باید به وجود آمدن خانواده های تک والد و افزایش این پدیده را ریشه یابی کرد. علت چنین موضوعی ریشه در مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارد. باید دید چرا آمار طلاق افزایش یافته است، یا در هفته گذشته آماری اعلام شد که در شش ماهه اول سال چندین نفر با اسلحه سرد کشته شده اند. تمام این مسائل آسیب اجتماعی است و خانواده های تک والد و افزایش آن نیز نشان دهنده این آسیب اجتماعی هستند که باید مسئولان امر پی گیری کنند و این موارد را ریشه ای مورد بررسی قرار بدهند.»

مشکلات مادران تک والد

سیده فاطمه محبی، کارشناس مسائل اجتماعی شورای فرهنگی اجتماعی زنان در پژوهشی که درخصوص مشکلات کودکان در خانواده های تک والد انجام داده، در مورد تاثیرات منفی حضور یکی از والدین در خانواده می گوید: «اکثر تحقیقاتی که با موضوع خانواده های تک والدی انجام شده است، در مورد پیامدهای منفی وضعیت نامطلوب اقتصادی روی کودکانی است که دور از پدرشان زندگی می کنند. این تحقیقات تاکید می کند که باید مطالعات تطبیقی در مورد تاثیر زندگی فقیرانه روی خانواده های تک والد و خانواده های دو والد انجام شود.

پژوهش گران معتقدند زیان فقدان پدر در خانواده های تک والدی که زن سرپرست آن است، تنها از دست دادن درآمد مرد نیست. پدرانی که همسرشان را طلاق داده اند، از تامین معاش فرزندان خود دست می کشند و مادران را وا می دارند تا تمام بار مالی خانواده، اعم از خود و فرزندان را برعهده بگیرند، در نتیجه فشار اقتصادی باعث می شود که این مادران فرصت کمتری برای مراقبت از کودکان خود داشته باشند.»

خانواده تک نفری در راه است

علی اکبر محزون، مدیر کل اطلاعات، آمار و مهاجرت سازمان ثبت احوال، علاوه بر اعلام آمار افزایش خانواده تک والد، از افزایش آمار خانواده های تک نفره نیز خبر داده بود. سن ازدواج بالا رفته است. بی کاری فراوان است و همین مسائل کافی است تا جوانان را از ازدواج بترساند.

محمد.ح، صبح ها در یک کافه حوالی بلوار کشاورز تهران کار می کند و عصرها هم به قول خودش به رشته مورد علاقه اش کارگردانی می پردازد. محمد از مشهد به تهران آمده است. تنها زندگی می کند و فوق لیسانس کارگردانی دارد. ازدواج نکرده و قصد ازدواج هم ندارد. به قول خودش سال هاست هم همسر خودش است، هم فرزند و هم پدر و مادر. خودش با خودش.

می پرسم تنهایی در این شهر غربیه سختت نیست؟ می گوید: «سخت است. گاهی دلت می خواهد شب که خانه می آیی، کسی هم کلامت باشد. ولی نمی توان کسی را همراهم کنم. درآمدن فقط از طریق کافه و سرو صبحانه است که کفاف اجاره خانه و شارژ و در نهایت چند کتاب و فیلم را بدهد. برای خرج های خودم هم فاکتور می گیرم، حالا چگونه جرئت کنم یکی دیگر را هم به این زندگی اضافه کنم؟! تازه نفر دیگر هم حتما می خواهد پا به پای من برای این زندگی بدود. بعد وقت نداریم همدیگر را ببینیم. وقتی می رسیم، آن قدر خسته ایم که جان حرف زدن نداریم. آخرش هم سر اجاره خانه دعوایمان می شود.» می خندد و می گوید: «همان دیزی یک نفره برایم بس است، از سرم هم زیاد است.»

افزایش خانواده تک نفره در ایران!

همیشه جای کسی خالی است

سوگل، تنها زندگی می کند. پدر و مادرش از همدیگر جدا شده اند. پدر با همسر جدیدش در ویلای لواسان ساکن است و مادر مقیم تورنتوی کانادا و فرزند، تنها در یک خانه بزرگ حوالی تجریش زندگی می کند. تا سال ها مادربزرگ همدمش بود تا این که چشمانش را بست تا برای همیشه سوگل خانواده ای بماند برای یک نفر. حاضر نیست از ایران برود. قصد ازدواج ندارد، چون هنوز نمی داند مرد آینده اش او را برای مال و اموالش می خواهد یا خودش، با دوستانش رفت و آمد ندارد، چون همیشه برای بریز و بپاش دورش هستند.

می گوید: «طلاق بلای جان بچه های ایرانی است. حالا هم من خانواده تک والد را تجربه کرده ام و هم زندگی تک نفره. هر دو عین همدیگر هستند. تنهایی و هیچ کس مراقبت نیست.» سوگول تعریف می کند دوستانش در دانشکده آرزو می کنند جای او باشند. بتوانند تنها زندگی کنند و به قول خودشان کسی هی به ایشان گیر ندهد. دوستانش به ازدواج علاقه ای ندارند و می گویند ازدواج برای چه؟ که آخرش به خاطر بی پولی یا آب کم و زیاد قرمه سبزی طلاق بگیریم و یک بچه هم بماند قربانی ماجرا.

اما سوگل، سر تکان می دهد و می گوید: «آن ها نمی دانند زندگی تک نفره یعنی ترس همیشگی از اینکه لقمه غذا در گلویت بپرد و کسی نباشد از خفگی نجاتت دهد. یعنی دزد پشت در خانه باشد و سکوت کنی تا کفش ها را ببرد و تو سالم بمانی. یعنی سفره ای که چیده نمی شود و چمدانی که همیشه به وسعت یک نفر جا دارد... با این که چند سالی از دبیرستانم را با مادرم در تورنتو بودم، ولی بچه ها آن طرف بیشتر به سمت خانواده گرایش پیدا کرده اند. اما وقتی برگشتم ایران، بچه ها از خانواده فراری بودند. در دانشکده اکثرا سعی می کنند مجردی زندگی کنند. به نظرم چون پول ندارند ازدواج کنند یا اگر جدا هم می شوند، برای پول است. حتی به نظرم شاعر هم اشتباه می کند که می گوید: ماه بالای سر تنهایی است من می گویم: غم بالای سر تنهایی است...»

خانواده های تک والد، محصول شرایط اقتصادی

دکتر مصطفی اقلیما*: حدود چندین سال است که گفته می شود خانواده های بچه دار نمی شوند و جمعیت رو به سالمندی و کاهش است. مورد بعدی مشکلات بچه هایی است که به دنیا می آیند و به دلیل مشکلات اقتصادی خانواده با محیطی سرشار از تشنج رو به رو می شوند. محیطی که منجر به جدایی پدر و مادر می شود و شاهد افزایش خانواده های تک والد خواهیم بود.

وقتی زدن و مرد جوان با یک درآمد اندک اقدام به فرزندآوری می کنند، مشکلات زیادی گریبان گیرشان می شود. وقتی به کسی که بچه دارد خانه اجاره نمی دهد، درآمد اندک است و همین زمینه تشنج در خانواده است. زن و مرد گاهی صبر می کنند تا وضعیت مالی مناسبی برای فرزندآوری ایجاد کنند، اما وقتی سن بالا برود، آستانه تحمل پایین می آید و مسئولیت های نگه داری فرزند به این آستانه پایین اضافه می شود و باز هم شاهد تشنج در زندگی زندگی زناشویی خواهیم بود.

افزایش خانواده تک نفره در ایران!

از دیگر سو، سن ازدواج برای آقایان به ۳۲ سال رسیده است و در خانم ها سن ازدواج ۳۰ شده است. وقتی جوان کار ندارد، بی کاری بیدار می کند، دانشگاه ها پر از فارغ التحصیلان بی کار است که امکان کار در رشته ای که در آن تحصیل کرده اند، ندارند. معضل مشکلات اجتماعی ما در حال حاضر اقتصادی است که چنان عرصه را برای زن و مرد تنگ کرده که ادامه زندگی با یکدیگر را تاب نمی آورند و بچه در این میان باید انتخاب کند؛ پدر یا مادر!

وقتی شش میلیون فارغ التحصیل بی کار وجود دارد، تعداد زیادی از کارمندان قراردادی اخراج شده اند، نتیجه این فرایند به داخل خانه و خانواده و زندگی زناشویی کشیده می شود و فرزندان اولین قربانیان خانواده های تک والد هستند. بزرگ ترین مشکل خانواده های تک والد که به دلیل جدایی پدر و مادر به وجود آمده، این است که وقتی طلاق رخ می دهد، پدر چون سر کار است نی تواند بچه را بزرگ کند، در نتیجه مادربزرگ از فرزند نگه داری می کند. یا بچه با مادربزرگ تنهاست، چون معمولا پدر سر کار است. از دیگر سو، نه پدر جای مادر را می گیرد و نه مادر جای پدر را.

خانواده های تک والدی که برای مشاوره مراجعه می کنند، از شرایطشان می گویند: «پسر ۱۵ ساله اش حرف گوش نمی کند، بیرون از خانه و درون خانه دعوا می کند و می جنگد.» برای تربیت فرزند دو نفر لازم است، بچه سرپرست می خواهد که شامل پدر و مادر می شود. حتی اگر مادر فوت کرده باشد، باز هم به وجودش نیاز است. مشکل این جاست که ما بنیان خانواده را از هم پاشیده ایم.

مشکلات اقتصادی و فرهنگی بنیان خانواده را نشان رفته است. باید آمار طلاق را در جامعه پایین آورد. مشکلات اقتصادی را حل کرد. با تعریف داستان برای مردم نمی توان مشکلات اجتماعی را حل کرد. حتی پدیده بدتری هم در راه است؛ ناپدید بودن نقش خانواده. وقتی به دلیل مشکلات اقتصادی پدر و مادر دو شیفت سر کار هستند، چه کسی فرزند را تربیت می کند؟

*رئیس انجمن علی مددکاری اجتماعی ایران
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • بدون نام

      واقعیت تاسف بار جامعه ما...

    • ایرانییی

      ای کاااااش واسه این چیزا دلواپس داشتیم

    • بدون نام

      وقتی ادما هرروز کثیف ترازروز قبل میشوند همون بهترکه تنها زندگی کنیم

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج