ستاد مبارزه با چرندیات (۱۰)

برترین ها: «ستاد مبارزه با چرندیات» عنوانِ یک جریان بود که با صفحه ای در فیسبوک شروع به کار کرد و بسیار قوی و حساب شده به جنگ دروغ های اینترنتی و شایعاتی که به عنوان واقعیت به خورد مردم داده می‌شد، رفت.

در این سری مطالب سعی داریم به کمک داده های این صفحه و سایت های مرتبط، به بررسی دروغ ها و شایعات مشهوری که در هر از چند گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به راه می افتند بپردازیم و با مستندات آن ها را برای شما تحلیل کنیم تا شاید قدم کوچکی در مسیر آگاه سازی مخاطبان عزیز باشد و باعث شود مِن بعد هر چیزی را که در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی دیدیم، سریع باور نکنیم. جدا از این گونه موارد، سعی در معرفی تکنیک های مبارزه با شایعات و مغالطه ها را در این سری مطالب داریم. با ما همراه باشید.

******

ولی واقعیت ماجرا چه بود؟!

پس از آن که کارگران دولتی در یکی از شهرهای چین مقداری سیم فولادی را روی آسفالت خیابان جا گذاشتند و رفتند، گیر کردن آن لای فرچه کامیون خدمات شهری شهرداری باعث شد تا ۲ ون و یک خودرو همزمان از روی زمین بلند شوند و خبری از موجودات ماورالطبیعه نبود. همین!


سوژه دوم؛ با معکوس کردن رمز کارت عابر بانک، پلیس خبر می‌شود؟

آیا وارد کردن رمز کارت عابربانک به صورت معکوس معنای خاصی دارد؟ آیا با زدن رمز کارت از آخر به اول، خودپرداز پول را پرداخت کرده و همزمان پلیس را خبر می‌کند؟

بر خلاف ادعای شایعه: وارد کردن رمز عابر بانک به صورت معکوس (از آخر به اول) هیچ کاری انجام نمی‌دهد. در شایعه پیشنهاد می‌شود که اگر سارقان فرد را وادار کردند از حسابش پول برداشت کند، رمز کارت را برعکس وارد کند. شایعه ادعا می‌کند که با این کار پول پرداخت می‌شود (تا سارقان به ماجرا مشکوک نشوند) اما پلیس نیز در جریان قرار خواهد گرفت. این ادعا صحت ندارد: دستگاه‌های خودپرداز فاقد چنین امکانی هستند.

منبع: خبرگزاری البرزنیوز ، تالار گفتگوی بانک ملی

درست است که: زمانی چنین ایده‌ای مطرح شد، ولی هرگز پیاده‌سازی نشد.

در سال 1994 این ایده به ذهن فردی به نام جوزف زینگر رسید و وی این اختراع را به نام خود ثبت نمود. پس از این، تلاش‌های او برای فروش اختراعش به بانک‌ها بی‌ثمر بوده است. حتی تلاش‌هایی برای اجبار بانک‌ها به خرید اختراع، از طریق وضع قانون نیز ره به جایی نبرده است. ( داستان به نقل از MSNBC )


دلایلی که بر علیه این ایده مطرح می‌شود چنین است:

۱) وارد کردن صحیح رمز در شرایط عادی برای برخی افراد مشکل است، چه برسد به اینکه در شرایط استرس‌زایی مانند سرقت، آن را به صورت معکوس وارد کنند.

۲) اگر فرد در (برعکس کردن و) وارد کردن رمز تعلل کند ممکن است سارق به وی مشکوک شود و آسیب برساند.

۳) برخی رمزها متقارن هستند و نمی‌توان آنها را برعکس وارد نمود. (مثلا ۱۲۲۱)

۴) از زمان وارد کردن رمز و دریافت وجه تا رسیدن پلیس احتمالا سارق فرار کرده است.

بنابراین مراقب خودتان باشید و به ادعاهای مطرح شده در این گونه شایعات اعتنا نکنید.

سوژه سوم؛ کوه پردیس (جم) نزدیک‌ترین نقطه‌ی زمین به خورشید نیست!

به احتمال زیاد متن زیر یا متن های مشابه را در شبکه های اجتماعی و برخی سایت ها دیده اید:

"کوه پردیس: نزدیک‌ترین نقطه‌ی زمین به خورشید

نام این کوه باستانی پردیس است در حومه شهرستان جم از توابع عسلویه استان بوشهر و در نیمه های راه بندر کنگان به فیروز آباد شیراز قرار دارد.

نکات قابل توجهی که در این کوه باستانی وجود دارد:

قله این کوه نزدیک ترین نقطه زمین به خورشید است چون بالاترین ارتفاع در نزدیکی خط استواست.


آتشکده فوق العاده باستانی که در قله کوه قرار دارد ، محل تولد و غسل تعمید پدر جمشید جم است. مغناطیس فوق العاده قوی کوه در جهان زبانزد است و اگر در فاصله ۵۰ تا ۱۰۰ متری کوه یعنی تقریبا انتهایی ترین نقطه مشخص اسفالت با ماشین توقف کنید و ترمز دستی را بخوابانید ، ماشین بجای سر پائینی به نرمی به سمت کوه کشیده می شود که البته همین مغناطیس برای رانندگان نا آشنا بسیار دردسر ساز بوده و تا کنون تعداد زیادی از خودروها بی اختیار با کوه تصادف کرده اند. پوشش گیاهی منطقه نوعی خار بیابانی گرمسیری منحصر به فرد است که خواص دارویی فراوان دارد و عسل حاصله از منطقه تماما" پیشخرید چند کارخانه داروسازی بزرگ جهان است یکی از ترکیبات اصلی مسکن Advil که یکی از بهترین قرصهای شناخته شده برای ناراحتی های اعصاب و دردهای میگرنی است از همین عسل تهیه می شود. این منطقه خرمایی ویژه نیز تولید می‌کند که به نام خرمای خصه معروف است و کاملا در شیره خود غرق می‌شود، یعنی یک کاسه آن ظرف ۳ ساعت پر از شیره می‌شود و اندازه این خرما اندازه آلبالوست و به جهت همان خواص دارویی تماما برای ساخت قندهای رژیمی برای بیماران دیابتی صادر می‌شود. در لایه‌های زیرین این کوه معدن عظیمی از آب خنک و فوق‌العاده سالم وجود دارد، آن هم اطراف عسلویه!"

*این شایعه متأسفانه پا از صفحات فیس‌بوک، تلگرام و ایمیل‌ها فراتر گذاشته و در سایت‌های داخلی نیز بازتاب داشته است.

بر خلاف ادعای شایعه، کوه پردیس (جم) نزدیک‌ترین نقطه‌ی زمین به خورشید نیست. حتی اگر ادعای شایعه را پذیرفته و نزدیکی به خط استوا را ملاک قرار دهیم، کوه پردیس(جم) هم از کوه چیمبورازو (Chimborazo) کوتاهتر است و هم نسبت به آن از استوا دورتر. مکان جغرافیایی کوه پردیس (پوزه پدری) به نقل از کمیته‌ی یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی سازمان نقشه‌برداری کشور : عرض ۲۷°۴۸'۱۶" شمالی و طول ۵۲°۱۷'۱۹" شرقی. ارتفاع «دقیق» کوه پردیس مشخص نیست، اما می‌دانیم که ارتفاعش قطعاً از دماوند (۵۶۱۰ متر) کمتر است. و در مدار ۲۷°۴۸' شمالی قرار دارد. ارتفاع کوه چیمبورازو بیشتر است (۶۲۶۸ متر) و در نزدیکی استوا(۱°۲۸' درجه جنوبی) قرار دارد. جالب‌تر آنکه کوه اورست با ارتفاع فوق‌العاده‌ی ۸۸۴۸ متر در مدار ۲۷°۵۹' قرار دارد که فقط اندکی از کوه پردیس شمالی‌تر است.

حتی اگر نقشه‌ی نمایش ارتفاعی بندر کنگان تهیه شده توسط سازمان نقشه برداری کشور(سال ۱۳۸۷) را ببینید، ارتفاعات نزدیک به محل این کوه (در غرب جم) حداکثر ۱۴۰۶ متر هستند. کوه دیگری در شرق نقشه قرار دارد که از کوه پردیس جنوبی‌تر است و ارتفاعش ۱۵۵۹ متر نوشته شده است. بنابراین حتی در همان منطقه، کوه پردیس از این لحاظ شاخص نیست.

اما تعیین نزدیکترین نقطه‌ی زمین به خورشید ساده نیست: چرخش زمین به دور خورشید، بیضوی است و فاصله‌ی آن با خورشید در طول سال عوض می‌شود. به علت تمایل محور چرخش زمین، خط استوا نیز نسبت به خورشید مایل است و در طول سال مناطق مختلف زمین به خورشید نزدیک می‌شوند. به علاوه، زمین کاملاً گرد نبوده و نزدیک استوا برجسته‌تر است.


برخلاف ادعای شایعه، دکتری به نام Tim Hopkins یا مشابه آن در کالج ایمپریال لندن وجود ندارد. البته Imperial Medical College هم وجود ندارد، ولی احتمالاً منظور دانشکده‌ی پزشکی Imperial College واقع در لندن است. درهرحال اگر از امکان جستجوی افراد در این کالج استفاده کنید، نزدیکترین نتیجه، فردی به نام Timothy Hopkins است که یک دانشجوی کارشناسی رشته فیزیک است.

برخلاف ادعای شایعه، داروی ادویل (Advil) از عسل تهیه نمی‌شود. ماده‌ی اصلی تشکیل دهنده‌ی آدویل، ایبوپروفن (ibuprofen) نام دارد. این ماده به صورت شیمیایی از ماده‌ای به نام isobutylbenzene (نام دیگر: ۲-methylpropylbenzene) بدست می‌آید که خود از مشتقات نفت خام است.

برخلاف ادعای شایعه، عبارت ANTI-HIV mountain فقط در همین شایعه پیدا می‌شود. جستجوی گوگل به دنبال این عبارت چیزی به جز همین شایعه را برنمی‌گرداند. نه در تایمز و نه هیچ کجای دیگر.

مشخص نیست که این کوه دارای خواص مغناطیسی هست یا خیر. اگرچه اظهار نظر قطعی درباره‌ی این ادعا ممکن نشد، اما به احتمال زیاد این مطلب نیز صحت ندارد.

محتملاً ادعای مغناطیسی بودن، ناشی از نوعی خطای چشم است که به Gravity Hill مشهور است. در این پدیده که به علت پنهان شدن افق به وجود می‌آید، انسان در تشخیص شیب جاده دچار اشتباه شده و سرپایینی را سربالایی تصور می‌کند. گاهی این خطای چشم آنقدر قوی است که حتی اگر علت آن را بدانید باز هم تعجب آور است. این پدیده، در بسیاری از نقاط دنیا گزارش شده است و اتفاقاً معمولاً به نیروی مغناطیسی یا نیروهای ماوراءالطبیعه ربط داده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در این باره می‌توانید مقاله‌ی «فیلیپ گیبز» از دانشگاه کالیفرنیا را بخوانید.

وجود منابع آب زیرزمینی آشامیدنی سالم در مناطق گرمسیر عجیب نیست، این پدیده از نظر زمین شناسی طبیعی است و در مناطق گرم و خشک و بیابان های سوزان سیستان و بلوچستان و استان کرمان هم نمونه های فراوانی وجود دارد.


سوژه چهارم؛ خطرات لامپ های کم مصرف شکسته

درباره خطرات ناشی از شکستن لامپ‌های کم مصرف در شبکه‌های اجتماعی بسیار خوانده‌اید. باید گفت بخشی از این خطرات واقعیت دارند. لامپ‌های کم مصرف محتوی مقادیری جیوه و ترکیبات مضر برای انسان هستند. طبق مطالعات انستیتو محیط زیست امریکا میران جیوه این لامپ‌ها در صورت شکستن به اندازه خوردن یک وعده ماهی است و نمی‌تواند برای انسان سالم و بالغ خطر چندانی داشته باشد، اما از آنجایی که ممکن است برای کودکان و افراد بیمار مضر باشد ، باید پس از شکستن لامپ اقدامات لازم را انجام دهیم .

برای محافظت از افراد خانواده پس از شکستن این لامپ‌ها:

• افراد و حیوانات خانگی از اتاق خارج شوند.

• سیستم تهویه مطبوع خاموش شود تا بخار مواد پخش نشود.

• پنجره‌های اتاق گشوده شود تا آلودگی به بیرون هدایت شود.

• خرده‌های لامپ و مواد اضافه با جاروی دستی زدوده و در پلاستیک دربسته بازیافت شود.