چرا داعش وحشی است؟

هفته نامه امید جوان - مازیار آقازاده: گروه تروریستی داعش و حملات و اقدامات وحشیانه این گروه در منطقه خاورمیانه و دیگر نقاط جهان این روزها تبدیل به سوژه نخست رسانه ای جهان شده است.

با وجودی که اقدامات وحشیانه و حملات این گروه ترویستی در بیش از یک سال گذشته همواره یکی از سوژه های مورد توجه رسانه ها بوده است اما گسترس سطح و دایره عملیات این گروه از خاورمیانه به اروپا و تهدید به انجام حملات بیشتر در آمریکا و دیگر نقاط جهان، حساسیت افکار عمومی جهان را نسبت به این گروه بیشتر تحریک کرده است.

از نظر بسیاری از ناظران با وجودی که داعش در یک سال گذشته یکی از سوژه های اصلی خبرها و تحلیل های رسانه های بین المللی بوده است اما هنوز مسائل و ابهامات زیادی درباره این گروه تروریستی، اهداف و اقدامات و نحوه حمایت و دلایل و منطق رفتارها و اقدامات تروریستی این گروه وجود دارد.

چرا داعش وحشی است؟

این که چرا داعش عامدانه تلاش دارد چهره ای زشت و وحشیانه و منزجرکننده از خود ترسیم کند خود جای سوال و تدقیق بیشتری دارد. این نحوه مطرح شدن به طور طبیعی بیش از آنکه در افکار عمومی جهان برای این گروه «سمپات» (پیرو و حامی) دست و پا کند، بیشتر خشم و نفرت و انزجار افکار عمومی جهان را برمی انگیزد، پس چرا داعش چنین می کند و عامدانه تصویری زشت و کریه از خود به نمایش می گذارد.

در این زمینه می توان ۳ سوال اصلی و کلیدی درباره داعش مطرح کرد؛ با ذکر این مقدمه که هنوز بسیاری از واقعیت ها و ابهامات جدی درباره داعش و امکانات این گروه و اهداف و نیات و گردانندگان اصلی آن برای ناظران در هاله ای از ابهام باقی مانده است:

۱- هدف اصلی داعش چیست؟

داعش برخلاف گروه های دیگر تروریستی از جمله القاعده به دنبال تشکیل یک دولت با قلمرو وسیع در خاورمیانه است که احکام و دیدگاه های متصلبانه خود را درون آن پیاده کند. پر واضح است که تفکرات و دیدگاه ها و برداشت هیا داعش از اسلام به تصریح بسیاری از علمای شیعه و سنی نمایانگر این دین نیست و داعش بیش از آنکه به اسلام خدمت کند در جهت ضربه زدن و ارائه چهره ای زشت از دین است. هدف دیگر داعش پاکسازی منطقه خاورمیانه از شیعیان و کاهش دامنه نفوذ ایران در این منطقه است.

۲- چرا داعش اقدامات وحشیانه انجام می دهد

این اقدام داعش دو دلیل دارد، دلیل نخست را می توان در ریشه های «ایدئولوژیک» تفکر تکفیری گروه داعش دانست که در منطق این دیدگاه هر رفتار وحشیانه و جنایتی مشروع و منطقی است مادامی که به اهداف گروه کمک کند.

در تفکر داعش، شیعیان و بسیاری از باورمندان به دیگر ادیان کافر محسوب شده و مستوجب بدترین جنایت ها هستند و از این رو لازم به رعایت هیچ استاندارد رفتاری در مواجهه با این افراد و گروه ها نیست. البته نباید در این زمینه تاثیر تئوریسین ها را نیز نادیده گرفت. یکی از این تئوریسین های خشونت و وحشت، «ابوبکر ناجی» مصری تبار عضو سابق اتاق فکر القاعده است. او در سال ۲۰۰۴ کتابی تحت عنوان «مدیریت وحشی گری» منتشر کرد که این کتاب در سال ۲۰۰۶ به انگلیسی ترجمه شده است.

ناجی در این کتاب شرح می دهد که باید با انجام حملات تروریستی مکرر و مداوم به کشورهای غربی و کافر، زندگی را در آنها به یک جهنم و کابوس تبدیل کرد. از سوی دیگر از نظر ناجی اقدام و اعمالی مانند سر بریدن کفار اوج و نهایت فرهنگ مرگ و جهاد است و قدم در راه سقوط نظم جهانی کنونی و رسیدن به نظم ایده آل است.

نکته دیگر در تفکرات ناجی این است که بزرگترین مانع در سر راه تشکیل حکومت جهانی (تکفیری) خود مسلمانان (به ویژه شیعیان) هستند. به همین خاطر است که بیشتر قربانیان داعش از بین مسلمانان هستند.

ناجی در کتاب خود که به عنوان یک مانیفست ترویج و توجیه خشونت برای گروه های تکفیری و تروریستی است، مجوز برخورد خشن و هر چه بی رحمانه تر با مسلمانان و غیرمسلمانان را در جهت برپایی یک حکومت صادر و تئوریزه کرده است.

دلیل دیگر عامل «استراتژیک» است. داعش از وحشت افکنی به عنوان یک استراتژی بهره می گیرد تا دل ها را خالی کند و مقاومت های احتمالی مردمی و گروهی را در مقابل خود بشکند و در دل ها رعب و وحشت ایجاد کند که نتیجه آن پیروزی با تعداد کم در برابر جمعیت های بزرگ است.

داعش در بهره گیری از این روش تا حدود زیادی نیز موفق عمل کرده است. انتشار فیلم ها و عکس های جنایات شنیع این گروه تروریستی با بهترین کیفیت تصویری در فضای اینترنت باعث شده است تصویری هول برانگیز از این گروه ترسیم شود و اینگونه مقاومت ها در برابر آن شکسته می شود و وقتی تروریست های این گروه برای تصرف منطقه یا شهری گسیل می شوند، پیش از آنکه پای آنها به منطقه مزبور باز شود، بسیاری از مردم از بیم داعش پا به فرار گذاشته و مقاومت نمی کنند و اینگونه تصرف قلمرو جدید برای داعش سهل تر می شود.

۳- چرا داعش حملات اخیر را انجام داد؟

از نظر بسیاری از ناظران و تحلیلگران اقدام داعش در حملات مرگبار تروریستی اخیر به لبنان، عراق، پاریس و نیز انفجار هواپیمای مسافربری روسی نوعی خودزنی محسوب شده است اما به نظر می رسد اقدامات یک ماه گذشته داعش در گسترش حملات تروریستی در خارج از دایره عراق و سوریه دو هدف و نیت عمده داشته باشد: نخست آنکه داعش با انجام حملات تروریستی به کشورهای همسایه عراق و سوریه تلاش دارد شکاف های قومی و مذهبی جوامع آنها را تحریک کرده و با ایجاد جنگ قومی و فرقه ای در این کشورها برای خود فرصت استراتژیک برای نفوذ خلق کند.

دلیل دوم هم پوشاندن ضعف های این گروه از شکست ها و ضربه هایی است که در دو ماه گذشته از ناحیه تشدید حملات هوایی روسیه به این گروه وارد آمده است. بر اساس اذعان «ویل مک کنتس» محقق ارشد عضو موسسه «بروکینگز» آمریکا، داعش در یک سال گذشته و بر اثر حملات هوایی ائتلاف ضد داعش بیش از یک چهارم از منطقه تحت تسلط خود در عراق و سوریه را از دست داده است.

داعش با انجام این حملات تروریستی می تواند دستاورد دیگری نیز داشته باشد: تحریک اقلیت های مسلمان در کشورهای اروپایی و جذب عناصر افراطی آنها به درون شبکه خود برای انجام حملات دیگر تروریستی و از سوی دیگر تشدید اختلافات بین غرب و جهان اسلام که هدف راهبردی این گروه محسوب می شود.

داعش به خوبی از شکاف موجود درون کشورهای اروپایی آگاه است و می داند نسل دوم و سوم مهاجران مسلمان در بسیاری از کشورهای اروپایی به پدیده ای به نام تبعیض و برخوردهای نژادی اقشار و گروه هایی از جوامع اروپایی مواجه اند و از این مسئله رنج می برند. حملات تروریستی و قدرتنمایی و کشتار در پایتخت های اروپایی هر چند قاطبه جمعیت مسلمان اروپا و جهان را از داعش منزجر می کند اما این مسئله برای این گروه مهم نیست؛ چون داعش به دنبال جلب و جذب عناصری خاص با دیدگاه های افراطی است و اینگونه حملات می تواند در جذب این عناصر به گروه داعش به ویژه در رقابت این گروه با گروهی چون القاعده موثر باشد.