چرا «سه شنبه بزرگ» این قدر مهم است؟

روزنامه هفت صبح: در پایان امروز دو رقیب اصلی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشخص می‌شوند و به نظر می‌رسد امروز روز مهمی برای ایرانی‌ها خواهد بود تا بتوانند دورنمای مشخص‌تری از فضای دیپلماسی در سال ۲۰۱۷ به دست آورند.

حادثه‌ای در مرزهای آمریکاست؟ آیا برای ما نباید مهم باشد چه حزب و کدام سیاستمدار رئیس‌جمهور آمریکا می‌شوند؟ آیا برای ما ترامپ و یا کلینتون فرقی نمی‌کنند؟ آیا هیلاری کلینتون با ادبیات زننده ضدایرانی‌اش با برنی سندرز سوسیال مشرب فرقی ندارند؟ آیا می‌خواهید از این حرف‌های خوشمزه برایتان بزنیم که اینها همه سر و ته یک کرباسند؟ نه به نظر ما امروز روز مهمی برای ایرانی‌ها هم خواهد بود تا بتوانند دورنمای مشخص‌تری از فضای دیپلماسی در سال ۲۰۱۷ به دست بیاورند. پس این گزارش را بخوانید:

فرانسوی‌ها معتقدند که با انتخاب «نیکولا سارکوزی» به عنوان رئیس‌جمهور و ورود او به کاخ الیزه، عصر مردان برجسته سیاست به پایان رسیده و قدرت در دستان کوتوله‌های سیاسی و متوسط‌ها قرار گرفته است. به همین دلیل است که برای مردم این کشور، سارکوزی و «فرانسوا اولاند» به منفورترین رئیسان جمهور همه دوران‌ها تبدیل می‌شوند. اگرچه در فرانسه کوتوله‌های سیاسی از احزاب مختلف هستند، در آمریکا این جمهوری‌خواهان هستند که نامزدهای تنومندشان یک تنه کوتوله‌های سیاسی این کشور هستند. آمریکایی‌ها یک تفاوت دیگر نیز با فرانسوی‌ها و شرایط امروزشان دارند. آنها پس از رئیس‌جمهوری چون «جورج بوش» باراک اوباما را به دفتر بیضی شکل کاخ سفید می‌فرستند که دموکرات است و البته چندان طرفدار جنگ‌طلبی‌های بوش و دار و دسته جمهوری‌خواهش نیست، با این حال اکنون آمریکا با یک جمهوری‌خواه دیگر روبه‌رو شده است که از روز اول به راه افتادن کمپین انتخاباتی‌اش عربده می‌کشد، حاشیه درست می‌کند و با اعتراض‌های فراوان روبه‌رو می‌شود، اما همچنان در صدر نظرسنجی‌ها قرار دارد: «دونالد ترامپ». نمونه موفقیت عجیب ترامپ انتخابات مقدماتی نواداست که در هفته‌ای که مورد حمله مستقیم رئیس‌جمهور آمریکا و پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان قرار می‌گیرد و جوبایدن معاون باراک اوباما از مکزیکی‌ها به خاطر حرف‌هایترامپ عذرخواهی می‌کند، با قاطعیت درصدر نامزدهای جمهوری‌خواه می‌نشیند. اگر در جبهه دموکرات‌ها، انتخاب هیلاری کلینتون یا برنی سندرز به عنوان نامزد نهایی مطلوب حزب است، در بین جمهوری‌خواهان بسیاری وجود دارند که نمی‌خواهند ترامپ نامزد نهایی انتخابات باشد. با این حال در مورد ترامپ یک نکته کلیدی وجود دارد که بخش مهمی از موفقیت او از همین مسئله ناشی می‌شود: او اگر چه غول املاک و کازینوهاست، در عرصه رسانه نیز حضوری چشمگیر و تأثیرگذار دارد. کابوی دیوانه میلیون‌ها دلار خرج رسانه‌ها می‌کند و اینگونه نه تنها خود را در صدر می‌نشاند که موجبات حذف زودهنگام و ناامیدکننده «جب بوش» را فراهم می‌کند که روزگاری از او به عنوان نامزد نهایی جمهوری‌خواهان یاد می‌شود و کمپینش در مورد جذب منابع مالی رکورددار بود. حالا و در آستانه «سه‌شنبه بزرگ»، جمهوری‌خواهان بیش از پیش مطمئن شده‌اند که دونالد ترامپ نامزد نهایی آنها در انتخابات خواهد بود. در اردوگاه دموکرات‌ها نیز اگرچه هیلاری کلینتون هشت سال پس از شکست سخت در کارولینای جنوبی این بار ۷۳.۵ درصد آرا را به خود اختصاص می‌دهد، اما برنی سندرز با دیدی متفاوت، فعالیت‌هایش را معطوف به ایالت‌هایی کرده است که در «سه‌شنبه بزرگ» تأثیرگذار هستند. سندرز می‌داند که در صورت پیروزی در سه‌شنبه بزرگ راه برای او باز خواهد شدو کلینتون را کنار خواهد زد. سه‌شنبه بزرگ می‌تواند به شکل شگفت‌انگیزی همه معادلات را بر هم زند، ترامپ را به کازینوها و املاکش بازگرداند و سایه یک رئیس‌جمهور پوپولیست را از سر آمریکایی‌ها دور کند و در اردوگاه دموکرات‌ها کار را برای هیلاری یکسره کرده و او را که ـ روزگاری نه چندان دور فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه، نامزدی‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پس از رئیس‌جمهور بودن شوهرش بیل‌کلینتون را مسخره و عجیب دانسته بود ـ به ابتدای خط رقابت پایانی با نامزد جمهوری‌خواهان رهنمون کند. سه‌شنبه بزرگ در راه است!

* سه‌شنبه بزرگ چیست؟

«سه‌شنبه بزرگ» که به یک مارس اطلاق می‌شود، روزی است که در آن ۱۲ ایالت و یک منطقه خودگردان ایالات متحده به پای صندوق‌های رأی می‌روند تا از بین نامزدهای مقدماتی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان یکی را برای شرکت در رقابت‌ نهایی انتخاب کنند.

* چه ایالت‌هایی در سه‌شنبه بزرگ رأی می‌دهند؟

آلاباما، آرکانزاس، جورجیا، ماساچوست، مینه‌سوتا، اوکلاهاما، تنسی، تگزاس، ورمونت و ویرجینیا، ۱۰ ایالاتی هستند که نامزدهای هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات خود را در معرض رأی مردم قرار می‌دهند. جمهوری‌خواهان در آلاسکا و دموکرات‌ها نیز در کلرادو مورد سنجش آرای مردم قرار می‌گیرند. علاوه بر این ۱۲ ایالت دموکرات‌ها در «ساموآی آمریکا» نیز چشم به صندوق‌های رأی دوخته‌اند. ساموآ مجمع الجزایری در غرب اقیانوس آرام است و یکی از مناطق خودگردان آمریکا محسوب می‌شود.

* رأی‌گیری چند ساعت به طول می‌انجامد؟

رأی‌گیری در طول روز برگزار می شود، اما حوزه‌ها در ساعات مختلفی به کار خود پایان می‌دهند. در آلاباما، جورجیا، ورمونت و ویرجینیا ساعت ۱۹ (به وقت شرق) پایان رأی‌گیری است. ماساچوست، اوکلاهاما و تنسی ساعت ۸ و تگزاس نیز حدود ساعت ۸ حوزه‌های خود را می‌بندند، اما در برخی مناطق غرب رأی‌گیری یک ساعت بیشتر ادامه دارد. در آرکانزاس ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه حوزه‌ها بسته می‌شوند و در مینه‌سوتا ساعت هشت آغاز می‌شوند. در آلاسکا حوالی نیمه‌شب رأی‌گیری تمام می‌شود.

* چرا سه‌شنبه بزرگ وجود دارد؟

این مفهوم که از سال ۱۹۸۸ به وجود آمده، به دو دلیل عمده شکل گرفته است: اتحاد رأی‌دهندگان و سازماندهی مبارزات انتخاباتی. در واقع دموکرات‌های جنوبی می‌خواستند اهمیت انتخاباتی مناطق خودشان را با تجمیع همه ایالات در یک روز نشان دهند. این انتخابات مقدماتی باعث می‌شود که نامزدهای احزاب بیشتر برنامه‌های خود را به صورت ملی مطرح کنند.

* آیا سنه‌شنبه بزرگ در سال‌های اخیر جنجالی شده است؟

در سال ۲۰۱۲ میت رامنی از دیگر نامزدها پیش گرفت و سعی کرد خود را برنده اعلام کند. در سال ۲۰۰۸ نیز بین باراک اوباما و هیلاری کلینتون جنجال‌هایی درگرفت. رقابت این دو در آن سال بسیار فشرده بود.

* تفاوت سه‌شنبه بزرگ با دیگر انتخابات مقدماتی چیست؟

در هیچ انتخابات مقدماتی دیگری به اندازه سه‌شنبه بزرگ رأی‌دهندگان نخبه یک جا جمع نشده‌اند و در هیچ روز دیگری نامزدها نمی‌توانند تقریباً در مورد حضور قطعی خود در مرحله نهایی مطمئن شوند.

* آیا نامزدها کنار می‌کشند؟

در اردوگاه جمهوری‌خواهان جان کاسیچ و بن کارسون احتمالاً از سوی سران حزب تحت فشار قرار خواهند گرفت تا به نفع مارکو روبیو و تد کروز کنار بکشند تا ترامپ نتواند پیروز شود. هر چه تعداد نامزدها در بین جمهوری‌خواهان بیشتر باشد، جلوگیری از پیروزی دونالد ترامپ سخت‌تر خواهد بود.

* انتخابات مقدماتی بعدی پس از سه‌شنبه بزرگ چه زمانی خواهد بود؟

شنبه پنجم مارس، دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در آرکانزاس و لوئیزیانا رقابت خواهند کرد. جمهوری‌خواهان همچنین در کنتاکی و مین چشم به صندوق‌ها خواهند داشت و دموکرات‌ها در نبراسکا، یکشنبه نیز دموکرات‌ها به مین می‌روند.

* چه نتایجی پیش‌بینی می‌شود؟

در اردوگاه دموکرات‌ها اگرچه از یک ماه قبل از شروع رقابت‌ها، از هیلاری کلینتون به عنوان نامزد نهایی نام برده می‌شد، اما رقابت سرسختانه برنی سندرز و پیروزی او در ایالت آیوا کار را برای هیلاری با وجود حمایت اوباما سخت کرده است. با وجود اقبال کم‌سابقه جوانان آمریکایی که براساس نظرسنجی‌ها حدود ۷۵ درصد از آنان به ویژه زنان از سندرز حمایت می‌کنند، اما برآورد کلی این است که درنهایت هیلاری کلینتون نامزد اصلی دموکرات‌ها در انتخابات ۲۰۱۶ خواهد بود. این احتمال وجود دارد در صورتی که هیلاری بتواند در سه‌شنبه بزرگ رقیب خود برنی سندرز را شکست دهد، از سوی حزبش به عنوان نامزد نهایی دموکرات‌ها معرفی شود. در اردوگاه جمهوری‌خواهان برخلاف دموکرات‌ها کار بسیار پیچیده‌تر است، افراد صاحب نفوذ و سنتی در این حزب ابتدا از جب‌بوش حمایت کردند، اما بعد از کناره‌گیری او، آنها در یک دو راهی دشوار قرار گرفتند. از یک طرف مخالف نامزدی دونالد ترامپی هستند که با اظهارنظرهای ساختارشکنانه توانسته است بهتر از سایر نامزدها موج ایجاد کند و از طرفی دیگر به وضوح متوجه شده‌اند که تد کروز توانایی همسو کردن اقبال عمومی با خود را ندارد. شاید اگر جمهوری‌خواهان به جای این نامزد، پل‌رایان را که در انتخابات سال ۲۰۱۲ به عنوان معاون میت رامنی انتخاب شده بود و با کناره‌گیری جان بینر، رئیس مجلس نمایندگان شده وارد کارزار انتخاباتی می‌کردند، امروز با مشکل نداشتن نامزدی کاریزماتیک مواجه نمی شدند. برخی از کارشناسان مسائل سیاسی و انتخاباتی بر این باورند که جمهوری‌خواهان تا این مرحله از انتخابات، فاقد استراتژی مشخصی برای انتخابات درون حزبی هستندو در صورت تداوم وضعیت کنونی ممکن است درنهایت نتیجه انتخابات ۲۰۱۶ را به رقیب خود واگذار کنند و دموکرات‌ها حداقل برای یک دوره چهار ساله دیگر بر کاخ سفید حاکم شوند. از طرفی گروه دیگری از صاحب‌نظران می‌گویند به نظر می‌رسد که تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران در هیأت حاکمه امریکا به این نتیجه رسیده‌اند که برای این کشور که داعیه دموکراسی‌خواهی را در جهان دارد، مناسب نیست که کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل و آرژانتین رئیس‌جمهوری زن را تجربه کرده باشند، اما در آمریکا همچنان یک زن، رئیس‌جمهور نشده باشد. این تحلیلگران همچنان معتقدند اگر هیلاری کلینتون رئیس‌جمهور آمریکا شود، به احتمال زیاد رئیس‌جمهور یک دوره خواهد بود. احتمال می‌رود در صورت پیروزی هیلاری کلینتون در انتخابات سه‌شنبه بزرگ، او به عنوان نامزد نهایی دموکرات‌ها انتخاب شود و اگر سرانجام ترامپ هم نامزد نهایی جمهوری‌خواهان شود، با توجه به اظهارنظرهای جنجالی ترامپ، کارشناسان شانس پیروزی او در مقابل هیلاری را کم‌ارزیابی می‌کنند. انتخابات ریاست‌جمهوری هشتم نوامبر ۲۰۱۶ (۱۸ آبان ۹۵) برگزار خواهد شد. نظام انتخاباتی در آمریکا پیچیده و دارای پروسه‌ای طولانی براساس رأی الکترال کالج است و به هر ایالتی براساس وسعت و جمعیت، الکترال اختصاص داده شده است. هر نامزدی که بتواند بیشترین آرای الکترال (دست‌کم ۲۷۰ از ۵۳۹ رأی الکترال) را از آن خود کند، به پیروزی می‌رسد. ایالت‌هایی مانند فلوریدا و کالیفرنیا با برخورداری از بیشترین آرای الکترال، نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب رئیس‌جمهوری آمریکا دارند.

* پیچیدگی انتخابات

«جان هوداک» با انتشار مطلبی در وبسایت اندیشکده بروکینگز در مورد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نوشته است که انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همواره شگفتی‌ساز می‌شود. با این وجود به نظر می‌رسد که کمپین‌های انتخاباتی ۲۰۱۶ گوی سبقت را از همه کمپین‌های پیشین ربوده است.

موضوعاتی که در این کمپین‌ها مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند، نه تنها آمریکا و مردم آن، بلکه سیاست در عرصه جهانی و به طور ویژه خاورمیانه را متأثر خواهد کرد.

تاریخ آمریکا نشان می‌دهد که همواره رؤسای جمهوری این کشور قدرتمند از سوابق برجسته سیاسی نظیر عضویت در سنا، فرمانداری یا معاون اولی رئیس‌جمهور برخوردار بوده‌اند. تاکنون همه رؤسای جمهور آمریکا مرد و تا ۲۰۰۸ همه آنها سفیدپوست بوده‌اند. ترکیب جمعیتی نامزدهای این دوره از انتخابات الگویی بی‌بدیل را ارائه می‌دهد. بن‌کارسون آفریقایی تبار است، تد کروز و مارکو ربیو لاتین تبار هستند و بابی جیندال اصالتاً اهل هندوستان است. هیلاری کلینتون و کارلی فیورینا دو نامزد زن این دور از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده هستند و برنی سندرز یهودی است. از میان همه نامزدهای دو حزب، دونال ترامپ، بن‌کارسون و فیورینا هیچ‌گاه متصدی پست‌های دولتی نبوده‌اند. در آغاز کمپین‌های انتخاباتی، عمده مخاطبان روی چند مفروض اشتراک نظر داشتند. به طور مثال همه تصور می‌کردند که هیلاری کلینتون برای انتخاب شدن به عنوان نامزد نهایی دموکرات‌ها با چالشی جدی مواجه نخواهد شد و نامزدهای قدرتمند حزب جمهوری‌خواه نظیر جب‌بوش با اقبال عمومی مواجه شده و امثال ترامپ جدی گرفته نخواهند شد. با این وجود شاهد آن هستیم که عمده این مفروضات هم‌اکنون غلط از آب درآمده است. برای درک نتایجی که تاکنون به دست آمده می‌تون به دو نکته اشاره کرد. در میان حامیان حزب دموکرات، تمایلات چپ‌گرایانه به نسبت قبل بیشتر شده است. توجه به این نکته در کنار ناامیدی برخی از حامیان از عملکرد اوباما، تمایل به انتخاب فرد جدیدی را بیشتر کرده است. در حزب جمهوری‌خواه، بسیاری از حامیان تصور می‌کنند که منافع‌شان نادیده گرفته شده است. بخش‌هایی از این حزب به شدت تمایلات بیگانه‌ستیزی دارند. این واقعیت توانسته اقبال عمومی به نامزدهایی نظیر ترامپ را با موضع‌گیری‌های تندروانه در مورد مهاجرین بیشتر کند. به طورکلی می توان موضوع سیاست خارجی و مسائل خاورمیانه را مهمترین موضعی دانست که رئیس‌جمهور بعدی با آن سر و کار خواهد داشت. بنابراین، جایگاه هریک از کشورهای منطقه خاورمیانه و موضوعات مرتبط به آنها در بحث‌های انتخاباتی واجد اهمیت بسزایی است. تحولات انتخاباتی آمریکا به قدری پیچیده و شگفت‌انگیز است که هیچ چیز در مورد آن قابل پیش‌بینی نیست.