پرترافیک ترین و درخشان ترین سالهای اسکار

کتاب هفته خبر - ترجمه عسل وکیلی: از اواسط سال ۲۰۱۵ بسیاری از منتقدان اعلام کردند که این سال یکی از سال های خوب سینما در قرن بیست و یکم بوده است. خوشبختانه نامزدهای اسکار امسال هم به گونه ای انتخاب شدند که رضایت اکثریت منتقدان و نویسندگان سینمایی را به همراه داشت. در کل می شود براساس همین نامزدهای اسکار هم گفت که امسال تماشاگران سینما آدم های خوش شانسی بوده اند و به قول رابی کالین، امسال یکی از سال های «کلاسیک» اسکار است. اما بهترین سال های اسکار کدام سال ها بوده است؟

تیم رابری پنج سالی را که به نظرش سال های اوج اسکار بوده است را انتخاب کرده. البته او متذکر می شود که این پنج سال سال هایی بوده است که مراسم اسکار در آن ها دوقطبی کامل بوده است (مثل سال ۱۹۵۰ و رقابت «همه چیز در مورد ایو» با «سانست بلوار»، یا سال ۱۹۷۷ و رقابت شدید «آنی هال» و «جنگ ستارگان ۱» و همین اواخر سال ۲۰۰۷ و رقابت «جایی برای پیرمردها نیست» و «خون به پا خواهدشد». اما او در انتخاب هایش سال هایی را در نظر گرفته که بیشتر از دو فیلم در کورس رقابت اسکار بوده اند.)

۱۹۳۹: سال درخشش زنان

نامزدهای بهترین فیلم: پیروزی سیاه، خداحافظ آقای چیپس، آقای اسمیت به واشنگتن می رود، نینوچکا، موش ها و آدم ها، جادوگر شهر از، بلندی های بادگیر.

اسکار بهترین فیلم: بربادرفته


این سال را خیلی های به ذهن سپرده اند و برخی آن را «طلایی ترین سال هالیوود» می نامند؛ فیلم هایی فوق العاده از ژانرهای مختلف که بسیاری از آن ها در میان کلاسیک های ماندگار سینما جای گرفته اند. در آن سال ها محدودیت پنج نامزد برای هر اسکار وجود نداشت و قطعا اگر داوران می خواستند پنج فیلم را انتخاب کنند، به مشکل برمی خوردند.

یک نکته جالب این سال هم نقش بسیار پررنگ بازیگران زن است. درواقع تقریبا تمامی این فیلم ها را با بازیگران آن ها به خاطر می آوریم و همه آن ها بازی های درخشانی ارائه کرده اند. از بت دیویس در خلق قالبی تراژیک در «پیروزی سیاه» گرفته تا تصویر شاید ریشخند گونه ای از خودِ مارلین دیتریش در «نینوچکا»ی لیبیج و از دلپذیری خوشایندِ جودی گارلند در «جادوگر شهر آز» گرفته تا ویویان لی در «بربادرفته». این سالی است که اوج حضور زنان در هالیوود را رقم زد و تمام فیلم های نامزد اسکار، بازیگران زن نقش اصلی خود را هم نامزد دریافت اسکار دیدند.


1972: فیلم های متفاوت و عجیب و غریب

نامزدهای بهترین فیلم: کاباره، نجات یافتگان، مهاجران، پدرخوانده، ساندر

اسکار بهترین فیلم: پدرخوانده


همه این سال را به خاطر «پدرخوانده» در یاد دارند و احتمالا همه هم فکر می کنند فیلم فرانسیس فورد کاپولا برنده اصلی آن سال بوده، درست که «پدرخوانده» اسکار بهترین فیلم را دریافت کرد، اما برنده اصلی آن سال فیلم «کاباره» بود که هشت اسکار برد و این در حالی بود که «پدرخوانده» تنها سه اسکار کسب کرد. شاید انتخاب این سال به عنوان یکی از سال های طلایی اسکار برای خیلی ها عجیب باشد، اما عمیقا اعتقاد دارم که این سال شماری از بهترین ساخته های هالیوود را در خود دارد. درواقع شاید عجیب و غریب ترین فیلم هایی که در تاریخ اسکار نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم شده اند، در این سال ساخته شده است. از فیلم متفاوت و شوک آور «بازماندگان» جان بورمن که کاملا برخلاف جریان روز سینما بود گرفته تا فیلم شاید تلخ و به شدت تاثیرگذار «ساندر» مارتین ریت در مورد زندگی سیاهپوستان فقیر. حتی فیلم سه ساعته در اصل سوئدی «مهاجران» هم در میان فیلم های این فهرست عجیب و غریب جای گرفته است. جالب است که این فیلم را نه اینگمار برگمانی که سال بعد از آن به خاطر «فریادها و نجواها» جایزه اسکار برد، بلکه فردی به شدت گمنام تر به نام یان تروئل ساخته است.


1975: پنج قطعه الماس

نامزدهای بهترین فیلم: باری لیندون، بعدازظهر سگی، آرواره ها، نشویل، پرواز بر فراز آشیانه فاخته

اسکار بهترین فیلم: پرواز بر فراز آشیانه فاخته


این اسامی را کنار هم بگذارید: کوبریک، لومت، اسپیلبرگ، آلتمن و فورمن. شاید هیچ گاه در طول تاریخ چنین فهرستی برای رقابت شکل نگیرد. چهار فیلمساز کلاسیک آمریکایی که روایت های مسحورکننده ای از روانشناسی، خودکامگی، آشفتگی، دیوانگی و البته ترس و هراس را روایت کرده اند و البته در این میان باری لیندون خیلی متفاوت به نظر می رسد. این فیلم براساس یکی از عجیب ترین کتاب های جهان ساخته شده ولی شیوه کارگردانی کوبریک شاید حتی از خود کتاب تاکری هم عجیب تر باشد.

هر پنج فیلم آثاری درخشان هستند و شاید در سال های دیگر هرکدام می توانستند برنده اسکار بهترین فیلم شوند. قطعا کار انتخاب برای اعضای آکادمی در آن سال سخت بوده و شاید اگر در زمان های دیگری اعضای آکادمی به انتخاب می نشستند، نام برنده تغییر می کرد. اما برنده هم فیلمی است که برای همیشه نامش به عنوان یکی از کلاسیک های ارزشمند ثابت شده است.


1993: سال ناشناس ها

نامزدهای بهترین فیلم: فراری، به نام پدر، پیانو، باقی مانده روز، فهرست شیندلر

اسکار بهترین فیلم: فهرست شیندلر


خب شاید کنار گذاشتن «فراری» از این فهرست کار ساده ای باشد؛ فیلم مهیج و خوش ساختی که می تواند تماشاگر سختگیر را هم راضی کند اما به هر حال یک فیلم آشکارا سرگرم کننده و تجاری است که در تعاریف معمول فیلم های کلاسیک ماندگار نمی گنجد. اما با کنار گذاشتن این فیلم، چهار فیلمی باقی می مانند که هرکدام ارزش های خاص خود را دارند؛ فیلم هایی در ژانرهای مختلف که ویژگی مشترک همگی آن ها تاثیرگذاری شدید بر مخاطب است.

فیلم اسپیلبرگ درامی به شدت گریه آور است که حالا شاید کمی بیش از حد احساساتی به نظر برسد، اما فیلمی به شدت قوی و خوش ساخت است که طبیعی است تا بتواند نظر مثبت اعضای آکادمی را جلب کند. یک نکته جالب فیلم های این سال این بود که چهره های بسیاری را به سینمادوستان معرفی کرد. با این فیلم ها بود که تماشاگران سینما با چهره هایی چون جین کمپیون، هالی هانتر، لیام نیسون، پت پاستلویتچ، جیم شریدان و البته اندرو دیویس کارگردان «فراری» آشنا شدند. این سال را شاید بتوان سالن حضور ناشناخته های تاثیرگذار و ماندگار ارزیابی کرد.


1996: سال کم خرج ها

نامزدهای بهترین فیلم: بیمار انگلیسی، فارگو، جری مگوایر، رازها و دروغ ها، درخشش

اسکار بهترین فیلم: بیمار انگلیسی


این سال را با نام «سال مستقل ها» می شناسند. درواقع در میان پنج نامزد بهترین فیلم سال تنها فیلمی که می توان آن را استودیویی دانست، «جری مگوایر» بود که با بودجه ۵۰ میلیون دلاری ساخته شد که همان موقع هم رقم خیلی بالایی محسوب نمی شد، «بیمار انگلیسی» البته فیلمی عظیم است اما این فیلم توسط «فاکسِ قرن بیستم» و دیم مور! رد شد تا در نهایت «میرامکس» آن را با بودجه ۲۷ میلیون دلار و به خاطر سائول زانتس ساخت.

سایر فیلم های این سال هم فیلم هایی واقعا کم خرج بودند. «درخشش» با شش میلیون دلار، «رازها و دروغ ها» با ۴.۵ میلیون دلار و «فارگو» با ۷ میلیون دلار ساخته شدند. یعنی چهار نامزد اسکار بهترین فیلم با بودجه ای کمتر از نصف بودجه «تایتانیک» ساخته شدند. شاید به همین دلیل بتوان این سال را اقتصادی ترین سال اسکار دانست. البته این را هم در نظر بگیرید که مثل موارد مشابه سال هایی که نام بردیم، این سال هم به شدت تحت تاثیر بازی درخشان بازیگرانی قرار دارد که در فیلم هایشان تماشاگر را مبهوت کرده اند.