پدیده هیدروپلنینگ (HydroPlaning) چیست؟

وب‌سایت پدال: هنگامی که خودروی شما بر روی لایه نازک آب حرکت می‌کند مانند اسکی سواری بر روی دریاچه می‌ماند. (البته این پدیده لحظه‌ای اتفاق می‌افتد و دقیقاً مانند اسکی سواری نیست!) در کسری از ثانیه می‌تواند خودروی شما تماس مستقیم خود را از جاده قطع کند و شما را در معرض خطر لغزش به خارج از خط مسیر خود قرار دهد. این پدیده اکثراً در سرعت‌های بالا اتفاق می‌افتد، بیشتر از ۶۴ کیلومتر بر ساعت. تصور کنید که خودرو شما در سرعت زیاد بر روی لایه از یخ قرار بگیرد، تصور وحشتناک‌تر زمانی آغاز می‌شود که شما قصد ترمز گرفتن و فرمان دادن به خودرو باشید.

سه عامل مهم که باعث ایجاد پدیده هیدروپلنینگ می‌شود در زیر آمده است:

1. سرعت خودرو: همان‌طور که سرعت زیاد می‌شود، ترکشن خودرو به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند. پدیده هیدروپلنینگ در غیاب نیروی جلوبرنده ایجاد می‌شود و باعث از دست دادن خودرو می‌شود. پس همواره با سرعت مطمئنه رانندگی کنید و به ترافیک خودروهای اطرافتان دقت کافی داشته باشید.

2. عمق آج‌های تایر: به محض ساییده شدن آج‌های تایر شما مقاومت خودروی شما در مقابل پدیده هیدروپلنینگ کاهش می‌یابد.

3. عمق آب: هر چه مسیری که در حال پیمودن هستید دارای عمق بیشتر آب باشد، زودتر نیروی ترکشن خود را از دست می‌دهید. هر چند لایه نازکی از آب می‌تواند این نیروی ترکشن را در سرعت‌های پایین هم از بین ببرد.

حال به شرح دقیق اتفاقی که در پدیده هیدروپلنینگ می‌افتد می‌پردازیم. هنگامی که خودروی شما به گودالی از آب می‌رود، سطح تایر باید آب را از مسیر اصلی خود کنار بزند تا سطح تماس خود را با جاده حفظ کند. تایر مقداری از آب را به طرفین فشرده می‌کند، این نیرو توسط آج‌های تایر به آب وارد می‌شود. با داشتن تایرهای مناسب، نرخ شتاب گیری ملایم و جاده‌هایی که سطح آنها زهکشی شده باشد پدیده هیدروپلنینگ به ندرت در سرعت‌های کمتر از ۹۰ کیلومتر بر ساعت ایجاد می‌شود. هر چند اگر هر کدام از شرایط فوق احراز نشود می‌تواند در سرعت‌های ۵۵ کیلومتر بر ساعت هم اتفاق بیفتد.

علم هیدروپلنینگ:

هیدروپلنینگ در واقع نتیجه حرکت تایر به طور سریع میان سطوح خیس است. آن‌قدر سریع که زمان کافی برای رهایی آب از میان کانال‌های مرکز سطح تماس تایر وجود ندارد. نتیجه این می‌شود که تایر به وسیله آب از سطح جاده جدا می‌شود و نیروی ترکشن خودرو از بین می‌رود.

طراحی آج تایر، عمق تایر، وزن خودرو، فشار باد تایر، عمق آب بر روی جاده و حتی سازگاری آب (به طور مثال در معرض هوا قرار گرفتن آب) از جمله عواملی هستند که در حداکثر سرعتی که خودرو باید طی کند که پدیده هیدروپلنینگ رخ ندهد نقش دارند. با بیان یک سرعت حداکثری نمی‌توان گفت که دیگر این پدیده رخ نمی‌دهد، باید عوامل مؤثر دیگر را هم بررسی کرد و سپس نتیجه گیری نمود.

عوامل زیر قابلیت حمل شوندگی آب را توسط تایر را به شما گوش زد می‌کند هر چند وابستگی این فاکتورها بسیار پیچیده است: (تصویر وسط در شکل زیر بیانگر این قابلیت است)

چه زمانی دقیقاً شما پدیده هیدروپلنینگ را تجربه می‌کنید؟ معمولاً خیلی سخت است زمان دقیق این پدیده مشخص شود. حس کردن این پدیده درست مانند زمانی است که پشت خودرو شما به هر طرفی کشیده می‌شود، به خصوص هنگامی که باد زیادی به طور عمود به خودروی شما اصابت کند. یا هنگامی که شما حس کنید که فرمان شما خیلی نرم شده و به راحتی چرخیده می‌شود.

در نهایت دو عامل تشدید کننده پدیده هیدروپلنینگ را که می‌تواند خیلی خطرناک باشد در زیر آمده است:

به هیچ‌وجه در رویارویی با چنین پدیده‌ای ترمز نگیرید.

به هیچ‌وجه در رویارویی با چنین پدیده‌ای فرمان را نچرخانید.

ترمز گیری در هنگام رویارویی با پدیده هیدروپلنینگ باعث می‌شود خودروی شما بیشتر لیز بخورد. درست مانند زمانی است که فرمان قایقی را در دست دارید. در این زمان فرمان را محکم بچسبید و به هیچ عنوان آن را نچرخانید. به آرامی پای خود را از روی پدال گاز بردارید تا سرعت خودرو کاهش یابد و فرمان شما به حالت عادی برگردد. اگر نیاز جدی به ترمز داشتید آن را به آرامی و چندین بار فشار دهید. البته برای خودروهایی که ترمز ABS دارند از عمل چندین بار فشار دادن نیاز نیست (رایانه خودرو این کار را خیلی بهتر از شما انجام می‌دهد!)، تنها به آرامی پای خود را بر روی پدال ترمز بگذارید.