بغض سینمای ایران در استانبول ترکید

رضا درميشيان فعاليت‌اش در سينما را در مطبوعات سينمايي آغاز كرده، چند مستند ساخته و پس از آن به عنوان دستيار كارگردان و برنامه‌ريز، مشاورکارگردان و مجری طرح با فيلم‌سازاني چون داريوش مهرجويي و فريدون جيراني همكاري داشته است، فيلم «بغض» اولين تجربه‌ي سينمايي‌اش در مقام نویسنده و كارگردان است.


درمیشیان در ابتدای نشست درباره شعار فیلم «فیلم دهه شصتی‌ها» گفت: این شعار دو وجه دارد. یکی این که سازندگان فیلم بچه‌های دهه شصت هستند. وجه دیگر این که «بغض» داستان آدم‌های دهه شصت است و قهرمانان فیلم هم همسن خودمان که از متولدین دهه شصت هستند. نسلی که فکر می‌کنم خیلی در حقشان جفا شده است. به نظر من دهه‌ي شصتي‌ها قرباني شده‌اند. حامد و ژاله فیلم «بغض» به انتها رسيده‌اند و اميدي براي آينده نمي‌بينند. مثل همه ما که دست و پا می‌زنیم.

غلامرضا موسوي با اشاره به تهيه فيلم «بغض» به عنوان اولين تجربه‌ي مستقل يك كارگردان گفت: درست است كه «بغض» نخستين تجربه‌ي كارگرداني درميشيان است اما او پيش از اين به عنوان دستيار اول كارگردان، برنامه‌ريز و مشاور كارگردان با بزرگاني چون داريوش مهرجويي و فريدون جيراني كاركرده و در فيلم‌هايي كه من تهيه‌ كرده بودم هم حضور داشته است.

وي با بيان اينكه برخي‌ها ذات سينمايي دارند، ادامه داد: تشخيص و شناخت اين افراد در محيط كار‌،سخت و پيچيده نيست. من پيش از اين همكاري هميشه توانايي‌هاي درميشيان را تحسين مي‌كردم،‌ در صحبت‌هايي هم كه با هم داشتيم دوست داشتم كار اول او را تهيه كنم البته قرار بود زودتر از اين اتفاق بيفتد.

غلامرضا موسوي در پاسخ به اينكه آيا براي گرفتن پروانه ساخت آن‌طور كه در خبرهاي مي‌آمد دچار مشكل بوديد؟ توضيح داد: مثل هميشه براي گرفتن پروانه ساخت مشكل داشتيم. متاسفانه افرادي كه آن سوي ميز مي‌نشينند سوتفاهم‌هايي برايشان به وجود مي‌آمد كه بايد آنها را برطرف مي‌كرديم. وي تصريح كرد: فيلم «بغض» مهاجرت نسل سوم، مسائل و مشكلات پس از آن را بررسي مي‌كند و نگاهي واقع بينانه به اين قضيه دارد نه تلخ و تبليغاتي.

در ادامه رضا درميشيان در توضيح تفاوت فيلم‌‌نامه‌‌ي اوليه‌ با آنچه ساخته شده است، گفت: فيلم‌نامه‌ي اوليه ما در شورای پروانه ساخت رد شد. قصه در تهران اتفاق مي‌افتاد، داستان پسری که دیوانه‌وارعاشق دختری بود و به خاطر او دست به دزدی می‌زد و... گفتند فیلمنامه سیاه‌نمایی است و می‌دانید که سیاه نمایی یعنی سینمای اجتماعی خودمان! و گفتند نمی‌شود! اما من کوتاه نیامدم و با پافشاری زیاد از سوي ارشاد به ما پيشنهاد دادند كه فضاي قصه را به قبل از انقلاب و دوران ساواك ببريم تا مجوز بگیریم. برای فرار از اضافه شدن ساواک به قصه‌ام و تعدیل سیاه نمایی مورد نظر دوستان ، پیشنهاد دادم قصه را در خارج از کشور کار کنم که خوشبختانه پذیرفته شد و پروانه ساخت گرفتیم.

وي يادآور شد: فيلمنامه‌ي اوليه، غربت دو جوان در كشور خودشان بود، آدم‌هایی که در مملکت خودشان غریبند و تنها. می‌خواهند از کشور بروند که در نهایت مکان این غربت به خارج از کشور منتقل شد و مهاجرت پررنگ شد.


اين كارگردان جوان روند درباره شكل‌گيري فيلمنامه‌ي «بغض» گفت: نگارش فیلمنامه سه ماه طول کشید. اما بازنویسی آن طولانی بود. زیر نظر حبیب رضایی همراه باران کوثری و بابک حمیدیان شروع کردیم به جلسات روخوانی، تحلیل نقش و اتود زدن‌های مختلف. ما حصل این جلسات بود تاثیر مستقیمی بر متن و کار گذاشت و لحظات فیلم زنده شد. نقش‌ها تن بازيگران شد و سرصحنه ديگر تکلیف‌مان مشخص بود و می‌دانستیم چه اتفاقی قرار است بیافتد.


سپس غلامرضا موسوي در پاسخ به اين ديدگاه كه به نظر مي‌رسد اين مميزي اوليه براي ساخت «بغض» باعث شده خلاقيت هنرمند بيشتر بروز پيدا كند و به نوعي شايد بتوان گفت فيلم بهتري هم ساخته بشود، گفت: اين يك واقعيت است كه هنرمندان ما مي‌توانند خودشان را با شرايط وفق دهند اما خلاقيت زاييده ذهن هنرمند است و حتما نياز به فشار و زور نيست.

وي در ادامه از عملكرد مركز گسترش سينماي مستند و تجربي گلايه كرد و يادآور شد: فيلم «بغض» چون اولين كار كارگردان آن درميشيان بود و هزينه‌ي بالايي نيز به دنبال داشت، ما فيلم‌نامه را براي حمايت به مركز گسترش سينماي مستند و تجربي برديم، در آنجا مدير مربوطه اصلا نتوانست، فيلمنامه را درك كند و مورد پذيرش واقعه نشد. ایشان اصلا نمي‌توانست تصور داشته باشد كه فيلمي خارج از ايران فيلمبرداري شود و اين روند نگران كننده است چون ممكن است يك مدير باعث شود فيلمي ساخته نشود، در حاليكه فيلم خوبي هم خواهد شد.


درمیشیان دربخش ديگري از این نشست گفت: سینما برای من یعنی تجربه. به خاطر همین سراغ آدم‌هایی رفتم که با هم تجربه کنیم. همه اعضای گروه «بغض» خلاق و تجربه‌گرا هستند. همه با انرژی و انگیزه آمدند و هدفی جز زبان سینما و ساخت فیلم خوب و رسیدن به «گرامر و زبان سینما» نداشتیم. زبانی که بتوانیم فارغ از دیالوگ با تماشاگر حرف بزنیم.



سيد غلامرضا موسوي با اشاره به روند شكل‌گيري «بغض» در بخش توليد تاكيد كرد كه فيلم «بغض» كاملا متعلق به سينماي مستقل و بخش خصوصي است و يادآور شد: با تورج اصلاني براي فيلمبرداري قرار داد بسته بوديم و براي بازبيني و ديدن امكانات به تركيه رفتيم‌، قرار بود در فيلم بازيگر خارجي هم داشته باشيم. در طول كار با پيشنهادهايي روبرو شديم كه براي ما به عنوان فيلمسازان مستقل پيشنهادهاي خوبي نبود آنها براساس سيستم هاليوودي كه در تركيه دارند، البته از نوع قلابي آن مي‌خواستند چيزهايي را تحميل كنند كه طبيعتا كسي مثل آقاي درميشيان، نمي‌توانست آنها را قبول كند بنابراين فيلم «بغض» با كمك بخش خصوصي ساخته شده است.

وي همچنين از همدلي و مشاركت تيم «بغض» به خوبي ياد كرد و گفت: تيمي كه در اين فيلم در كنار يكديگر كار مي‌كردند انرژي‌هاي مثبت زيادي را در كار گذاشتند، به خصوص آقاي كيوان مقدم كه در اين مسير بسيار ما را ياري كردند. همچنين گروه بازيگران بابك حميديان ‌، مهران احمدي،‌ باران كوثري و بقيه‌ي عوامل حبيب رضايي‌، ميركياني و نظام الدین کیایی و خانم صفی یاری و محمدرضا دلپاک با تمام وجود براي اين كار مايه گذاشتند.

موسوي اذعان كرد: فيلم «بغض» هم ويژگي جذابيت و هم ويژگي خوب بودن را دارد و مي‌تواند تماشاگران و منتقدين را راضي كند. بنابراين با توجه به اينكه در جشنواره‌هاي مختلف مورد استقبال قرار گرفته، در اكران عمومي هم مي‌تواند مخاطب خودش را جذب كند.



در ادامه رضا درميشيان هم درباره‌ي شرايط فيلمبرداري در يك كشور خارجي گفت: فيلمبرداري در استانبول ویژگی‌های خاص خودش را دارد ولی برای گروه جمع و جور «بغض» هیچ کاری نشدنی نبود و سعی کردیم از نهایت وقت و امکانات برای ساخت «بغض» استفاده کنیم. همه با هم یکی شده بودیم برای ساخت فیلم خوب.

درميشيان در ادامه درخصوص استفاده نکردن از فضاها و لوکیشن‌های توریستی در فیلم «بغض» ادامه داد: می‌خواستم به بطن شهر بروم. کوچه پس کوچه‌ها. محله‌ها . شاید بشود گفت نصف استانبول را پیاده‌روی کردیم ، ساعت‌ها پیاده قدم می‌زدیم تا در زمان محدودمان لوکیشن را پیدا کنیم. درست است که لوکیشن‌های فیلم خیابانی بود اما پیدا کردن خیابان‌ها و فضاهایی که قرار بود آبستن فضای فیلم شود و البته هماهنگی و مجوزشان کار راحتی نبود.

غلامرضا موسوي هم خاطرنشان كرد: سيستمي كه كشور تركيه اخيرا در پيش گرفته اين است كه تركيه را معرفي كند،‌ به همين دليل از فيلم برداري در كشورشان استقبال زيادي مي‌كنند و برايشان مهم نيست در فيلم چه مي‌گذرد، فقط فيلم‌برداري در خاك آنجا مهم است.

وي در عين حال گفت: ترك‌ها و آذري‌ زبان هم نسبت به ايراني‌ها علاقه‌دارند و اين باعث مي‌شد كه لطف داشته باشند البته نه از لحاظ مالي! در طول كار بچه‌ها احساس غربت نمي‌كردند ولي به نظرم آنچه بيشتر باعث شد، بچه‌ها فيلمبرداري طولاني‌مدت در فضاهاي خارجي را تحمل كنند، عشق و علاقه بين خودشان و ارتباط مثبت با فيلم بود.

موسوي همچنين استفاده از لوكيشن خارجي در تمام فيلم را كاري سخت پرهزينه برشمرد و توضيح داد: با اينكه لوكيشن داخلي هم راحت‌تر است هم هزينه‌ي كمتري دارد ولي ما روي لوكيشن خارجي تمركز كرديم. هرچند كه مشكلات فيلم‌برداري در فضاي تركيه را نيز داشتيم از طرفي هوا رو به گرمي بود و با اينكه دين كشور تركيه اسلام است اما حجاب امري اجباري نيست مخصوصا در مناطق توريستي براي فيلمبرداري هر سكانس به پس زمينه‌ها دقت مي‌كرديم. همچنين در ايران ما اين امكان را داريم كه خيابان‌ها را ببنديم اما آنجا اينطور نبود.



اين تهيه‌كننده با اعتقاد بر اينكه «بغض» پرلوكيشن‌ترين فيلم سال‌هاي اخير سينماي ايران است گفت: اين نخستين كار درميشيان است اما با توجه به تجربه‌ي زيادي كه از كاركردن با كارگردانان بزرگ داشت توانست از پس اين نوع كار بربيايد و از هيچ نكته‌اي نگذرد به شكلي كه تمام پلان‌ها در فيلم حساب شده و دقيق گرفته شده است.

درميشيان هم كار با كارگردانان بزرگ را عاملي مهم دانست و گفت: بدون شک تجربه دستیاری‌های من در لحظه به لحظه «بغض» به کمکم آمد. براي مثال اگر من با آقاي مهرجويي كار نكرده بودم نمي‌توانستم خودم را با شرايط وفق دهم و از امکانات موجود استفاده کنم، اين بزرگترين درسي بود كه ايشان به من ياد داد.

اما موسوي در ادامه اذعان كرد: درست است كه كاركردن با بزرگان تجربه‌هاي زيادي به آدم مي‌دهد‌،اما دليل نمي‌شود كه كاري شبيه آنها بسازد و يك كارگردان هر تصميمي كه بگيرد قبل از اجرا آن را از فيلتر ذهني خودش عبور مي‌دهد.

در ادامه‌ي نشست درباره‌ي مسايل ديگري از جمله بازيگران و شيوه‌ي انتخاب آنها سوالاتي مطرح شد. درمیشیان يادآور شد: براي فيلمبرداري براساس امکانات و جغرافیا سه شهر را انتخاب كرديم دوشنبه در تاجيكستان،‌پاريس در فرانسه و استانبول در تركيه ، ‌در جمع بندي نهايي تركيه را انتخاب كرديم چون پناهگاه مهاجرين است.

كارگردان «بغض» با اشاره به انتخاب تورج اصلاني به عنوان فيلمبرداري كه سبك خاصي را در اين فيلم تجربه كرده است،يادآور شد: براي فيلمبرداري «بغض» من كسي را مي‌خواستم كه ياغي‌گري كند و «تورج اصلاني» اين خصلت را داشت. در حين كار و صحبت‌هايي داشتيم اصلاني پيشنهاد دو دوربين را داد و «جوادجلالي» به عنوان فيلمبردار دوم به كار اضافه شد.

موسوي نيز معتقد است: با اينكه دو دوربين بودن خلاقيت‌هاي طول كار را افزايش مي‌دهد و باعث جلو رفتن بهتر كار مي‌شود اما كار مدير فيلمبرداري و كارگردان را سخت‌تر مي‌كند، چون بايد روي دو دوربين تمركز كنند.



در ادامه درميشيان با اشاره به انتخاب بازيگران گفت: از ابتدا قصه را براي باران كوثري نوشته بودم و نمی‌دانستم حامد فیلم چه کسی است که با پيشنهاد درست حبيب رضايي‌، بابك حميديان وارد فیلم شد و الان که فیلم را می‌بینم باور دارم كسي بهتر از بابك نم‌ توانست اين نقش را اجرا كند.

كارگردان فيلم «بغض» با اعتقاد بر اينكه «بغض» تماشاگر خودش را پيدا مي‌كند ادامه داد: هر فیلم سازی دلش می‌خواهد فیلمش با مخاطب داشته باشد ، ‌سینما زنده به نفس تماشاگر است، برای من حس و حالي كه «بغض » به تماشاگر مي‌دهد،‌ خیلی مهم است. تماشاگر امروز خودش یک منتقد حرفه‌ای است و نمی‌توانی گولش بزنی. در این دنیای پر از کانال و دی.وی.دی و فیس بوک سطح توقع مردم بالا رفته و مردم انتخاب می‌کنند. خوشبختانه بازتاب ، نقدها و نظراتی که از نمایش‌های محدود فیلم در جشنواره و خارج از کشور داشته‌ام بسیار عالی بوده است و مطمئنم «بغض» جای خودش را پیدا خواهد کرد.

موسوي نيز با توجه به موضوع جوانانه فيلم اظهار اميدواري كرد: با توجه به اينكه تعطيلات مدارس و دانشگاه‌ها تمام شده اين فيلم دانشجويان را به سينما بكشاند.

وي درباره‌ي اينكه «بغض» از تبليغات تلويزيوني برخوردار است، گفت: آقاي ضرغامي هميشه يار سينماي ايران بوده است، اميدواريم اين اتفاق به خوبي براي اين فيلم هم بي‌افتد.

غلامرضا موسوي در بخش ديگري از اين گفت‌‌وگو با اشاره به مشكلاتي كه در گرفتن پروانه ساخت فيلم «بغض» وجود داشته، گفت: بايد از اعتمادي كه مدير كل آن زمان آقاي سجادپور و آقاي شورجه به ما داشتند تشكر كنم. من به آنها گفتم هم فيلم ساز را مي‌شناسم و هم به فيلمنامه احاطه دارم، وقتي به من اعتماد داريد به كاري هم كه مي‌خواهم انجام دهم اعتماد كنيد و آنها قبول كردند.

وي ابراز عقيده كرد: اگر اعتماد باشد هنرمندان هم به اين اعتماد پاسخ مي‌دهند چون هنرمند خودش خط قرمزها را مي‌شناسند. به هرحال برخي از مسئولان نگران بودند كه «بغض» جز فيلم‌هايي باشد كه دچار معضل و مشكلاتي بشود كه خوشبختانه اين‌طور نشد.

موسوي درباره‌ي تلخي فيلم «بغض» گفت: شايد فيلم تلخي‌هايي داشته باشد اما فيلمي است كه تبعات مهاجرت را بسيار خوب نشان مي‌دهد و به شكلي است كه هم در جشنواره‌هاي جهاني خوب استقبال شده و هم مهاجران ايراني در كشورهاي ديگر خيلي خوب با آن ارتباط برقرار كردند و اميدوارم در ايران هم خوب ديده شود.



درميشيان نيز تلخي را بازخوردي از جامعه عنوان كرد و ابراز عقيده كرد: متاسفم این را می‌گوییم ولی چیزی برای لبخند زدن نمی‌بینیم که تلخ نباشم. فکر کنم این تلخی در جامعه ما دارد نهادینه می‌شود... در شرایط فعلی، سینمای اجتماعی به معنای فیلم امیدوارکننده و نگاه صرف مثبت به اجتماع یعنی دروغ ! من هم ترجیح می‌دهم دروغ نگویم!

به گزارش ايسنا، فیلم «بغض» با شعار «فیلم دهه ۶۰ ای‌ها» » داستان دو روایت مدرن از دو مقطع زندگی حامد و ژاله در استانبول است.

روایت اول: حامد (بابک حمیدیان) پسر جوان ایرانی گرافیتی کاری در ترکیه ، که کارش کشیدن نقاشی‌های خیابانی است، مجردی نمی‌تواند وارد دیسکو شود. او برای رفتن به داخل دیسکو با ژاله (باران کوثری) آشنا می‌شود و این آغاز رابطه عاشقانه آنهاست.

روایت دوم: هشت ساعت سرنوشت ساز زندگی حامد و ژاله در آخرین ساعات حضورشان در استانبول که دست به سرقت از مغازه عموی حامد (مهران احمدی) می‌زنند و...

«بغض» در اولین حضور بین‌المللی خود در بخش رقابتی فیلم‌های اول سی و ششمین جشنواره فیلم مونترال کانادا مورد استقبال منتقدان قرار گرفت.

همچنین قرار است در دومین حضور بین المللی خود در بخش مسابقه رسمی بیست و هشتمین جشنواره فیلم ورشو در کشور لهستان و پنجمین جشنواره فیلم دیدار تاجیکستان و جشنواره فیلم‌های ایرانی استرالیا به نمایش دربیاید.

باران کوثری، بابک حمیدیان و مهران احمدی تنها بازیگران ایرانی "بغض" هستند.