فروش کلیه به قیمت توافقی!

روزنامه آرمان - نگین باقری: خیابان فرهنگ حسینی تهران معروف به خیابان کلیه، یادآور انتظار بیماران کلیوی بسیاری در صف خرید کلیه است. خیابانی که در آن زندگی معامله می شود و برخی افراد برای جبران احتیاجات مالی، آگهی فروش پاره ای از وجود خود را به دیوار آن چسبانده اند. دیواری که این روزها از نامهربانی دلالانی می گوید که بر سر اعضای حیاتی بدن انسان‌ها معامله می کنند و این وسط زندگی بیماران نیازمند را دست به دست می چرخانند.

یک پیوند موفق کلیه می تواند عمر را طولانی کند و کیفیت زندگی را بهبود ‌بخشد و بیماران را از محدودیت‌های دیالیز و از تظاهرات برگشت پذیر اورمی خلاص کند. افراد مبتلا به بیماری ایدز، هپاتیت B، سرطان و همچنین افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی نمی‌توانند شرایط دریافت پیوند کلیه را داشته باشند.

اهدا کنندگان زنده به کسانی می گویند که عضوی از بدن خویش را به دیگری می‌بخشند، در حالی که خود بعد از این عمل می‌توانند زنده بمانند. در سال‌های اخیر و با پیشرفت‌های پزشکی میزان زنده ماندن گیرنده عضو به مقدار بسیار زیادی بهبود یافته است. در مجموع میزان مرگ و میر دو سال بعد از پیوند، حدود ۱۰ درصد است. این مساله نشان دهنده یک کاهش مثبت در این زمینه است، زیرا در دو دهه قبل، میزان مرگ و میر بعد از دو سال ۴۰ الی ۵۰ درصد بود.

همچنین در کشور ما بقای سه ساله پیوند کلیه ۸۵ درصد و بقای یک‌ساله پیوند،۹۲ درصد است. در حال حاضر ۱۵ هزار نفر بیمار دیالیزی وجود دارد که برای ادامه زندگی هفته‌ای سه بار دیالیز می‌شوند و سالانه ۱۷ درصد به این گروه از بیماران افـزوده می‌شود. رقم پیوند کلیه، ۲۴ مورد به ازای هر یک میلیون نفر است که این رقم در کشورهای در حال توسعه یک تا پنج مـورد و در کشورهـای پیشرفتـه ۲۰ تا ۴۰ مـورد اسـت و علـت اصلی بالا بودن آمار ایران در زمینه پیوند کلیه، مجاز بودن پیوند از فرد زنده است که ۸۰ درصد را شامل می‌شود، در حالی که در کشورهای دیگر این مساله جایز نیست. به گفته کتایون نجفی زاده، رئیس اداره پیوند و بیماری های خاص وزارت بهداشت، سالانه دو هزار و ۷۰۰ پیوند کلیه در ایران انجام می شود که ۵۶ درصد آنها از بیماران مرگ مغزی و بخشی نیز از اهداکننده زنده صورت می گیرد.

رضایت از فروش کلیه به دلالان

دو همکار ۳۰ و ۳۱ ساله با گروه خونی A و B از فروردین امسال آگهی فروش کلیه خود را به دیوار خیابان معروف فرهنگ حسینی زده اند. وقتی جزئیات بیشتر را از یکی از آنها می پرسم، در ابتدا طفره می رود و دلیل آن را هم مشکلات مالی ذکر می کند، اما بعد از آنکه مطمئن می شود، اسم و شماره آنها در جایی درج نمی‌شود، می گوید: حدود ۱۴۰ میلیون تومان از ما کلاهبرداری شد و شدیدا دچار مشکل مالی شدیم. اکنون حدود سه سالی است که درگیر تشکیل پرونده هستیم.

برای حل مسائل قضائی به حدود سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برای هزینه دادرسی و حدود ۱۴ میلیون تومان برای حق وکالت نیازمندیم تا پرونده به جریان بیفتد. درحالی که کلاهبردار راه خودش را می رود و ما باید جوابگوی کلی طلبکار باشیم. او ادامه می‌دهد: ما از سر ناچاری تصمیم به فروش کلیه‌های خود گرفتیم تا حداقل هزینه تشکیل پرونده را فراهم کنیم. این مرد جوان در مورد قیمت پیشنهادی خودشان برای فروش کلیه می گوید: ما هر کلیه را ۳۰ میلیون قیمت گذاشته ایم، اما انجمن حمایت از بیماران کلیوی می گوید که باید زیر گروه من باشید و کلیه را به مبلغ ۱۵ میلیون می‌خرد.

حتی دولت هم به بیمارستان‌ها ابلاغ کرده که برای پیوند کلیه نامه انجمن را دریافت کنند. اما با این وجود، برخی بیمارستان‌های خصوصی این کار را بدون نامه انجام می دهند و کسانی را می شناسم که در این بیمارستان ها بدون اطلاع انجمن کلیه خود را تا ۱۵۰ میلیون تومان هم فروخته اند. این جوان ضمن پشیمانی از اینکه کلیه های خودشان را با پیشنهاد دلال نفروخته اند، افزود: بازار کلیه نرخ دقیقی ندارد. چون از یک طرف پای یک فرد نیازمند به پول در میان است و از طرف دیگر فردی بین مرگ و زندگی دست و پا می زند که حاضر است هر مبلغی را بپردازد. شاید اگر ما تا به الان به حرف دلالان گوش می کردیم کلیه خود را به قیمت خوب فروخته بودیم.

پیشنهاد فروش کلیه در عراق و سلیمانیه

علی ۳۱ ساله قیمت فروش کلیه خود را با گروه خونی AB، ۳۰ میلیون تومان اعلام کرده و می گوید: علت اصلی من برای این کار احتیاج مالی است؛ این روزها باید ۱۰ نفر کار کند تا یک نفر زندگی کند. او ادامه می دهد: برای فرار از بیکاری و پرداخت بدهی هایم با همسر و دختر شش ساله ام حدود سه سالی است که به تهران مهاجرت کرده ایم، اما شغلی جز کارگری روزمزد پیدا نکرده ام تا اینکه تصمیم گرفتم کلیه ام را برای تامین مخارج زندگی بفروشم.

از او درباره عواقب بعد از عمل می پرسم که می‌گوید: قطعا بعد از پیوند برای من مشکلاتی پیش می آید، چون اگر یک کلیه لازم بود، خداوند دو کلیه در بدن انسان نمی گذاشت. اما چاره ای ندارم و به اجبار راضی به این کار شده‌ام، گرچه هنوز خانواده ام نمی دانند. علی عنوان می‌کند: پس از انتشار آگهی تماس زیاد داشته ام. حتی در چند مورد دلالان با من تماس گرفتند تا کلیه ام را با قیمت بیشتر در عراق و سلیمانیه بفروشم، اما من این کار را نمی کنم و قصد دارم در تهران این کار را انجام دهم.

با فشار مالی آدم از جانش هم می گذرد

حسین ۲۴ ساله و امیر ۲۸ ساله هر دو با گروه خونی AB با اشاره به اینکه خانواده شان از فروش کلیه خبردار نیستند، می گویند: وقتی فشار اقتصادی بالا می رود، آدم از جانش هم می گذرد. من و دوستم هر دو در کار مبلمان هستیم و تا چند وقت پیش شرایط مالی خوبی داشتیم، اما بدهی بالا آوردیم و باید جوابگوی کارگران باشم. چون آنها هم حقشان را می خواهند. به این دلیل تصمیم گرفتیم که کلیه هایمان را بفروشیم. با این وجود خانواده مان از مشکل مالی و فروش کلیه آگاه نیستند، وگرنه اجازه این کار را به ما نمی دهند.

او می‌گوید: در ابتدا قیمت کلیه را ۴۰ میلیون تومان گذاشته بودیم، اما به دلیل قیمت بالا خریداران صرف نظر می کردند تا اینکه دلالی به من پیشنهاد فروش ۱۵۰ میلیون تومانی کلیه را در کشور عراق داد، اما ما قیمت را پایین آوردیم تا حداقل هموطنان ایرانی بتوانند از پیوند کلیه بر اساس نرخ تعیین شده انجمن استفاده کنند. حسین ادامه می دهد: انجمن ۱۴ میلیون تومان برای کلیه قیمت گذاشته است و دولت هم مبلغ یک میلیون تومان هدیه به فروشنده می دهد که سر جمع فروش یک کلیه ۱۵ میلیون آب می خورد.

در انتظار یک خریدار

احمد ۳۲ ساله و متاهل از خراسان هم گرفتاری مالی خود را دلیل فروش کلیه خود می داند و می گوید: بدهکارم و تصمیم گرفتم که کلیه ام را با گروه خونی O بفروشم. از او می پرسم چرا در تهران آگهی فروش کلیه را انتشار دادی؟ که می گوید: در شهرستان ها قیمت کلیه ارزان است. برای همین تصمیم گرفتم در تهران اقدام کنم. احمد درباره بازخورد آگهی فروش کلیه خود عنوان می‌کند: تماس می گیرند و قیمت را می پرسند، اما دیگر از آنها خبری نمی شود و من همچنان منتظر پیدا شدن یک خریدار هستم تا کلیه ام را به قیمت توافقی بفروشم.

محمد ۲۸ ساله هم با گروه خونی O از اراک به تهران آمده تا کلیه خود را با قیمت بیشتر بفروشد. او از گفتن شغل خود طفره می رود و می گوید: به مشکل مالی برخوردم و یکی از دوستانم به من پیشنهاد فروش کلیه را در بازار داغ تهران داد و اکنون پس از گذشت یک ماه از انتشار آگهی هنوز تماسی با من گرفته نشده است.

استفاده از بانک کلیه برای بیماران نیازمند

یک عضو کمسیون پزشکی مجلس درباره بازار خرید و فروش کلیه به «آرمان» می گوید: قیمت کلیه بستگی به شرایط مالی فرد گیرنده و دهنده دارد و قیمت آن مشخص نیست، چرا که شخص فروشنده برای جبران مشکل مالی خود حاضر می شود که یکی از اعضای حیاتی خود را بفروشد. با این وجود، برای افرادی که توان مالی دارند، قیمت مهم نیست. بشیر خالقی می افزاید: باید از بانک کلیه برای افرادی که تملک مالی ندارند، استفاده شود. او عنوان می‌کند: تاکنون مجلس دهم درگیر انتخاب کمیسیون ها بوده و هنوز جلسات خود را شروع نکرده است، اما قطعا مشکلات بیماران کلیوی بررسی خواهد شد.