تخلیه شوک اخبار تعطیلات

روزنامه دنیای اقتصاد: شاخص کل بورس تهران روز گذشته با افت ۳۳۲ واحدی (معادل ۵/ ۰ درصد) مواجه شد. شاخص کل هم وزن با اثرگذاری یکسان نمادها نیز افت ۲/ ۰ درصدی را در معاملات دیروز تجربه کرد.

بر این اساس، افت بیشتر شاخص کل را می‌توان ناشی از فشار نمادهای بزرگ بر این نماگر دانست. نمادهایی مانند «فارس»، «خودرو»، «فولاد» و «شبندر» از جمله نمادهایی بودند که بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل داشتند. چهار نماد مزبور بیش از نیمی از افت روزانه شاخص را در اختیار داشتند.

پیش از این انتظار افت شاخص در نخستین روز هفته پس از پایان تعطیلات هفته گذشته وجود داشت. در این میان، همزمانی ریزش قیمت جهانی کالاها به خصوص نفت در بازارهای جهانی و همچنین انتشار صورت‌های مالی برخی شرکت‌ها در کنار آتش سوزی مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا از زیرمجموعه‌های هلدینگ بزرگ خلیج فارس عواملی بودند که احتمال افت دیروز شاخص را در روزهای پیش تقویت کرده بودند. در حالی که انتظار افت قیمت سهام وجود داشت اما می‌توان گفت افت از آنچه انتظار می‌رفت و با توجه به شایعات بازار کمتر بود.

در شرایط کنونی به نظر می‌رسد ادامه ریزش قیمت سهام با توجه به نزدیک شدن قیمت‌ها به کف‌های خود در پایان خرداد بار دیگر جذابیت قیمتی را به دنبال داشته باشد. این موضوع مانعی در برابر ریزش قیمت سهام و به دنبال آن شاخص کل محسوب می‌شود. با وجود انتظار برای افزایش جذابیت با ادامه افت قیمت (مانعی در برابر افت سهام)، از سوی دیگر احتمال رشدهای پرشتاب نیز با توجه به زمانبر بودن انعکاس عوامل بنیادی در صورت‌های مالی دور از انتظار است.

تعدیل نگرانی‌ها با شفاف‌سازی «فارس»

نماد هلدینگ خلیج فارس با سرمایه ۵هزار میلیارد تومانی در لحظات ابتدایی معاملات دیروز با توجه به آتش‌سوزی پتروشیمی بوعلی سینا از سوی ناظر بازار متوقف شد. فارس مالکیت ۶۵ درصد از سهام پتروشیمی بوعلی سینا را در اختیار دارد. بر اساس آنچه در نخستین پیش‌بینی فارس آورده شده، این شرکت در سال گذشته ۲۰۷۳ ریال سود محقق کرده که از آن مقدار تنها ۳۴۰ ریال را میان سهامداران خود تقسیم کرده است. سهم هلدینگ فارس نیز حدود ۱۲ میلیارد تومان بوده است.

پتروشیمی بوعلی‌سینا همچنین در سال جدید سود ۴۷۱ ریالی را پیش‌بینی کرده بود. برآورد میزان سود تقسیمی توسط سهام دار عمده در پیش‌بینی سال مالی منتهی به خرداد ۹۶ معادل ۴۳۴ ریال است. در این میان، سهم فارس معادل ۱۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان برآورد شده است. بر این اساس، مقدار سودی که هلدینگ از مجتمع کسب می‌کند، کمتر از یک درصد از سود خالص است (۳/ ۰ درصد). بر این اساس، گرچه این حادثه موجی از شایعات را در بازار ایجاد کرده بود اما اثر مستقیم این موضوع بر سودآوری «فارس» بسیار اندک است.

در این میان، شایعات درخصوص گستردگی آتش در این مجتمع نگرانی زیادی از توقف کار سایر مجتمع‌های همجوار ایجاد کرده بود. در این خصوص، توقف کار واحد پارازایلین احتمال تداخل کار در پتروشیمی ‌های پایین دستی استفاده‌کننده این ماده را ایجاد کرده بود. برای مثال در سال ۹۴ پتروشیمی تندگویان حدود ۲۴۸ هزار تن از ماده اولیه تولید (پارازایلین) را از پتروشیمی بوعلی سینا تامین کرده است. شایعاتی از گسترش سطح آتش در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شد که بازار سهام کشورمان نیز از شایعات مصون نبود. در نتیجه، فعالان بازار سهام نیز به شدت پیگیر اخبار این موضوع بودند. با تلاشی که درخصوص مهار آتش صورت گرفت، سرانجام شعله‌های آتش در بامداد روز شنبه فرونشست.

با این اتفاق شایعات پایان گرفت و در بازگشایی بازار سهام نیز با شفاف‌سازی هلدینگ فارس درخصوص اثر این موضوع بر سودآوری این شرکت تا حدود زیادی از نگرانی‌ها کاسته شد. در این شفاف‌سازی اثر کلی این اتفاق بر سود ناخالص سالانه شرکت کمتر از ۳ درصد عنوان شده است. علاوه بر این درخصوص جبران خسارت وارد شده به بوعلی از طریق کنسرسیوم بیمه‌ای با مدیریت بیمه ایران اشاره شد. در این میان، در این شفاف‌سازی بازگشت پتروشیمی بوعلی سینا تا یک ماه آینده به مدار تولید به جز واحد پارازایلین ذکر شده است.

علاوه بر این پیش‌بینی شده که کمبود خوراک برای سایر مجتمع‌ها از طریق پتروشیمی بندر امام جبران شود. اثر این اتفاق در قیمت «فارس» نیز منعکس شد. به این ترتیب، قیمت این سهم با فشار فروش سهامداران به خصوص حقیقی‌ها افت بیش از یک درصدی را تجربه کرد. در حالی که همچنان احتمال تداوم فشار فروش وجود دارد، با ادامه حمایت حقوقی‌ها (اختصاص بیش از ۹۹ درصد از حجم خرید سهام به این گروه)، احتمال ریزش شدید این نماد نیز کاهش یافته است. علاوه بر این، با توجه به اثرپذیری شدید شاخص کل از «فارس» به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ شرکت بورسی احتمال تشدید حمایت‌ها نیز از این سهم وجود دارد.

روز منفی گروه با صورت مالی ضعیف «خودرو»

صورت‌های مالی تلفیقی این نماد زیان ۹۳۵ ریالی را به ازای هر سهم نشان می‌دهد. در حالی که صورت‌های مالی شرکت اصلی حاکی از سود ۵۵ ریالی به ازای هر سهم است. در شرایط کنونی با توجه به زیان سنگین تلفیق، شرکت قادر به پرداخت سود نقدی به سهامداران خود نخواهد بود. گروه ایران خودرو در بخش عملیات زیان محقق کرده است، علاوه بر این، هزینه‌های مالی سنگین عمق زیان را به شدت افزایش داده است.

بر این اساس، مطابق با انتظارات فضای منفی ناشی از این موضوع در نماد «خودرو» و سایر شرکت‌های گروه خودرو ایجاد شد. به این ترتیب نمادهای خودرویی با افت‌های دسته جمعی مواجه شدند (به جز سه نماد بقیه نمادها با قیمت پایانی در مدار منفی روز گذشته را به پایان رساندند). در این میان، حرکت پرشتاب گروه خودرویی چه در مسیر صعودی یا نزولی اتفاق حالت معمول بازار سهام در ماه‌های اخیر بوده است. در هفته‌های اخیر به این موضوع اشاره شد که انتظار صورت‌های مالی خوبی از شرکت‌های خودرویی وجود ندارد. حتی در روند سه ماهه نیز انتظار تغییر محسوسی در سودآوری این شرکت‌ها وجود ندارد.

رشد عجیب گروه خودرویی در سه ماه پایانی سال گذشته نیز به نظر می‌رسد بخش زیادی از خوش‌بینی‌های این گروه را پیش‌خور کرد. گرچه در ماه‌های اخیر نمادهای این گروه با اصلاح شدید مواجه شده‌اند، اما برای رشد پایدار این گروه باید در انتظار تغییری در عوامل بنیادی یا بار دیگر فضای هیجانی برای رشدهای مقطعی بود. در این میان، گرچه نماد «خودرو» نیز با صف فروش معاملات دیروز را به پایان رساند، اما حمایت شدیدی در کف قیمتی روزانه (منفی ۵ درصد) از این نماد مانع از تشکیل صف‌های فروش طولانی شد، این موضوع می‌تواند احتمال ریزش‌های متوالی را کاهش ‌دهد. افت قیمت‌های جهانی نیز عامل مورد انتظار دیگری برای افت دیروز قیمت سهام بود.

در هفته گذشته بازار جهانی نفت افت بیش از ۷درصدی را تجربه کرد. انتظار اثر منفی این موضوع بر بازار سهام و صنایع وابسته نیز وجود داشت. گرچه حضور خریداران در سمت خرید نمادهای فرآورده نفتی کمرنگ بود، اما فشار فروش زیادی نیز از این جناح وجود نداشت. در نتیجه، قیمت‌های پایانی افت‌های اندکی را به ثبت رساندند. شاخص فرآورده‌های نفتی نیز با افت ۷/ ۰ درصدی در معاملات دیروز مواجه شد.

کف‌های حمایتی در برابر سهام

همان طور که اشاره شد انتظار ریزش قیمت سهام با اثر عوامل منفی آورده شده در بالا وجود داشت. به نظر می‌رسد افت بیشتر قیمت سهام می‌تواند جذابیت خرید البته با نگاه بلندمدت را برای فعالان بازار ایجاد کند. کمتر بودن فشار فروش از انتظارات موجود در معاملات دیروز تا حدی به این موضوع اشاره دارد. پس از کاهش نرخ سود بانکی در بخش سپرده و به دنبال آن تسهیلات در هفته‌های گذشته نگاه‌ها به سمت سایر بازارها جذب شده است. در این خصوص، از طرفی می‌توان با کاهش نرخ سود سپرده انتظار خروج نقدینگی از بانک‌ها و حرکت این نقدینگی به سمت سایر بازارها مانند سهام (به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای جذاب) را داشت.

در این میان، نسبت قیمت به درآمد بازار (P/ E) حدود ۷ است. کاهش نرخ سود سپرده این نسبت را در بازار رقیب (بازار پول) نیز افزایش داده و بازار سهام را برای سرمایه‌گذاری جذاب ساخته است. کارشناسان در هفته‌های گذشته به کف قدرتمند تکنیکال شاخص کل نیز در سطح ۷۲ هزار واحد اشاره کرده بودند. در شرایط کنونی اگر بار دیگر با افت قیمت سهام شاخص به کانال ۷۲ هزار واحدی وارد شود می‌توان در انتظار واکنش سریع و رشد شاخص مطابق آنچه در ابتدای تیر رخ داد، بود.

در شرایط خوش‌بینی که به سایر صنایع وجود دارد به نظر می‌رسد شاخص نتواند کف حمایتی قبلی را بشکند. با این حال، رشد قیمت سهام نیز مطابق با آنچه در هفته‌های گذشته از سوی کارشناسان اشاره شده بود، نیازمند یک عامل بنیادی و تغییر واقعی این بار در صورت‌های مالی شرکت‌ها است. در این شرایط، خبرهای امیدوارکننده از مجامع در کنار پیدایش عوامل بنیادی جدید می‌تواند به رشد قیمت سهام در شرایط کنونی کمک کند.