احیای شگرد قدیمی بانک ها
ساز مخالف بانک‌ها کوک است؛ تازه چهره رنگ‌پریده واحدهای نیمه‌جان صنعتی با نوید پرداخت تسهیلات ١٦ هزار میلیارد تومانی داشت رنگ امید می‌گرفت که بانک‌ها با ترفند قدیمی سپرده‌گیری از متقاضیان دریافت تسهیلات، تیشه به ریشه نهال امیدواری آنها زدند.
روزنامه شرق: ساز مخالف بانک‌ها کوک است؛ تازه چهره رنگ‌پریده واحدهای نیمه‌جان صنعتی با نوید پرداخت تسهیلات ١٦ هزار میلیارد تومانی داشت رنگ امید می‌گرفت که بانک‌ها با ترفند قدیمی سپرده‌گیری از متقاضیان دریافت تسهیلات، تیشه به ریشه نهال امیدواری آنها زدند.
کمتر از یک ماه پیش بود که ولی‌اله سیف در دو جلسه جداگانه با مدیران عامل، اعضای هیأت مدیره و مدیران ارشد بخش اعتباری بانک به بررسی راه‌های کمک نظام بانکی به تولید کشور و واحدهای تولیدی کوچک و متوسط پرداخت و گفت: در صورتی که تنها ١٠ درصد تسهیلات جدید شبکه بانکی که رقم آن حدود ١٦ هزار میلیارد تومان است، به بنگاه‌های کوچک و متوسط اختصاص یابد، این بنگاه‌ها احیا می‌شوند و می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
پیرو این مباحث، دولت تزریق ۱۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات به هفت‌هزارو ٥٠٠ واحد صنعتی کوچک و متوسط را راه اصلی نجات صنایع از رکود و رونق تولید قلمداد کرد و براساس قانون، بانک‌ها مکلف شدند بعد از تأیید کارشناسی در کارگروه‌های استانی، از طریق ۱۰ درصد از منابع داخلی خود، یعنی معادل ۱۶ هزار میلیارد تومان، تسهیلات مشخص‌شده را تا سقف سه میلیارد تومان در اختیار واحدهای صنعتی حائز شرایط قرار دهند اما آن‌گونه که از اظهار نظر فعالان اقتصادی برداشت می‌شود بانک‌ها به همین راحتی تن به پرداخت این تسهیلات نمی‌دهند و به لطایف‌الحیلی می‌خواهند سود این تسهیلات را افزایش دهند، به‌خصوص حالا که شورای پول و اعتبار سود تسهیلات را به ١٨ درصد کاهش داده است.
جبران کاهش نرخ سود با بلوکه‌کردن سپرده
به گفته دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، متقاضیان تسهیلات خروج از رکود در مراجعه به بانک‌ها با این پیشنهاد غیررسمی مواجه می‌شوند که ١٠ درصد از مبلغ تسهیلات درخواستی خود را نزد بانک سپرده کنند تا مراحل پرداخت وام پیگیری شود. این خبر را محمدرضا مرتضوی، دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران تأیید کرده و ادامه می‌دهد: هیچ‌یک از متقاضیان بدون واریز این مبلغ نمی‌توانند تسهیلات مد نظر خود را بگیرند و مجبور هستند به این خواسته بانک‌ها تن بدهند مگر اینکه از دریافت تسهیلات منصرف شوند چراکه بانک‌ها تا رسید سپرده‌گذاری مبلغ مورد نظر را از متقاضیان دریافت نکنند، هیچ کاری نمی‌کنند.
گرچه به نظر نمی‌رسد واحدهای صنعتی که رمقی برای ادامه فعالیت ندارند بتوانند این شرط بانک‌ها را اجرائی کنند اما مرتضوی اظهار می‌کند: بانک‌ها از استیصال مشتری بهره می‌گیرند و به او فشار می‌آورند، چراکه می‌خواهند کاهش نرخ سود تسهیلات را جبران کنند؛ متقاضی هم که برای احیای کسب و کارش چاره‌ای جز گرفتن این تسهیلات ندارد به هر دری می‌زند تا این سپرده را جور کند.
نقض فوری مصوبه کاهش سود تسهیلات
حالا که شورای پول و اعتبار سود تسهیلات را به ١٨ درصد کاهش داده است، بانک‌ها با این کار دو، سه درصد سود تسهیلات را بالا می‌برند و عملا نرخ بهره را به بالای ٢٠ می‌رسانند ضمن اینکه این سپرده‌ها هم تا سررسید پرداخت آخرین قسط وام، بلوکه خواهد ماند.
تازه چند روز از مصوبه شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش نرخ سود تسهیلات می‌گذرد اما به نظر نمی‌رسد بانک‌هایی که خودجوش و داوطلبانه نرخ سود سپرده‌ها را کاهش داده بودند به راحتی زیر بار بعد دیگر آن (کاهش نرخ سود تسهیلات در پی کاهش نرخ سود سپرده‌ها) بروند. مرتضوی سپرده‌گیری بانک‌ها در ازای پرداخت تسهیلات را راهی برای نقض دستورالعمل بانک مرکزی می‌داند که تجربه نشان داده است انجام آن در توان بانک‌ها هم هست.
گروکشی ٧٠٠ میلیونی برای وام ٢,٥ میلیادری
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به نقل از گزارش مدیر مالی یکی از شرکت‌های متقاضی دریافت تسهیلات، گفت: بانک عاملی که قرار بود تسهیلات در حدود ٢,٥ میلیارد تومان با سود ١٨ درصد به یک واحد صنعتی بپردازد، از شرکت خواسته است ٧٠٠ میلیون تومان سپرده کند تا مقدمات دریافت وام مهیا شود. این بانک دولتی به این سپرده ١٠ درصد سود تخصیص می‌دهد؛ اما با وجود این باز هم حدود ٢.٥ درصد به سود تسهیلات افزوده خواهد شد. بانک دیگری که به گفته مرتضوی خصولتی هم هست، برای پرداخت همین مبلغ تسهیلات، درخواست سپرده قرض‌الحسنه ٢٥٠ میلیون تومانی کرده که هیچ سودی به آن تعلق نمی‌گیرد و تا سررسید اقساط وام نزد بانک می‌ماند.
مرتضوی براساس گزارشاتی که از فعالان اقتصادی به دستش رسیده است، تصریح می‌کند: دیگر بانک‌هایی هم که افراد برای دریافت تسهیلات به آنها مراجعه کرده‌اند شرایطی مانند شرایط دو بانک یاد‌شده دارند و همگی با این کار دو تا سه درصد به هزینه شرکت‌ها اضافه میکنند.
به آن‌دسته از فعالان اقتصادی که دلیل این سپرده‌گیری را از مسئولان بانک پرسیده‌اند گفته شده است این شیوه، مصوبه هیأت مدیره بانک بوده و برای کارمندان لازم‌الاجراست. به اعتقاد دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، قدرت و پول دست بانک‌هاست و کاری میکنند که بخواهند و به نفعشان باشد. حالا هم وقتی می‌بینند واحدهای صنعتی به این پول نیاز دارند و مجبور به دریافت آن هستند به لطایف‌الحیلی قصد دارند بیشتر سود ببرند و کاهش دو، سه درصد نرخ سود تسهیلات را جبران کنند.
کلک بانک‌ها برای بالابردن نرخ سود
مدیرعامل اسبق بانک صادرات در تشریح عملکرد بانک‌ها برای بلوکه‌کردن سپرده متقاضیان تسهیلات خروج از رکود، گفت: این کار بانک‌ها از نظر میزان نقدینگی به حال واحدهای صنعتی فرقی نمی‌کند بلکه فقط سود این تسهیلات را بالا می‌برد. به عبارتی بانک‌ها در این فرایند به کسی که فرضا یک وام صدتومانی درخواست کرده است ٩٠ تومان می‌پردازند اما سود تسهیلات صدتومانی با نرخ ١٨ درصد را روی تسهیلات ٩٠ تومانی حساب میکنند که عملا نرخ سود را به ٢٠ درصد می‌رساند.
پیروی بانک‌ها از شگرد قدیمی مؤسسات غیرمجاز
سال‌ها پیش که شبکه مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز هنوز به شکل امروزی گسترده نشده بود، از همین شیوه بلوکه‌کردن سپرده استفاده می‌کردند تا بتوانند در ظاهر تسهیلاتی با نرخ سود بانکی یا حتی کمتر از آن به متقاضیان بدهند در حالی که عملا نرخ سود این تسهیلات گاهی تا دو برابر نرخ سود تسهیلات بانکی هم محاسبه می‌شد. حالا هم احمد حاتمی‌یزد، این گروکشی بانک‌ها را کلکی برای بالابردن نرخ سود تسهیلات معرفی کرد که بانک‌ها مدتی است از آن استفاده میکنند.
حاتمی‌یزد به تازه‌ترین مصوبه شورای پول و اعتبار اشاره کرد که براساس آن سقف نرخ سود تسهیلات بانکی باید ١٨ درصد باشد و قانونا بانک‌ها حق ندارند از آن تخطی کنند: بانک‌ها با بلوکه‌کردن سپرده متقاضی، بخشی از تسهیلات را نزد خود نگه می‌دارند اما سود آن را از مشتری می‌گیرند و با این کار حداقل دو درصد به نرخ سود می‌افزایند.
به گفته او هر بانک سیاست مخصوص به خود را دارد، شاید یک بانک ١٠ درصد از وام را به صورت قرض‌الحسنه بلوکه کند و یک بانک ٢٠ تا ٣٠ درصد از تسهیلات را با پرداخت چند درصد مسدود کند اما در هر حال باعث می‌شود سود بانک بالا برود و چه‌بسا در مواردی که به سپرده سود تخصیص می‌دهند سود بیشتری هم عاید بانک شود.
پس‌لرزه‌های وام‌های زودبازده احمدی‌نژاد
بانک مرکزی به عنوان متولی بازار پول، تنها مرجعی است که می‌تواند با این اقدام بانک‌ها مقابله کرده و با ابزارهایی که در اختیار دارد آنها را مجبور به رعایت قانون کند اما آن‌گونه که حاتمی‌یزد گفت وام‌های زودبازده دوره احمدی‌نژاد باعث شد بخش بزرگی از منابع بانکی به بانک‌ها برنگردد و دست آنها را برای پرداخت تسهیلات ببندد، حالا هم حتی اگر بخواهند نمی‌توانند تسهیلات بدهند.
قرار است تسهیلات فعلی برای خروج از رکود واحدهای صنعتی کوچک و متوسط از طریق منابع داخلی بانک‌ها یعنی سپرده‌هایی که گرفته‌اند تأمین شود؛ اما بانک‌ها سپرده‌های خود را خرج کرده‌اند و حالا با سپرده‌گیری از متقاضیان دریافت تسهیلات و بلوکه‌کردن آن، اولا موانعی در مسیر گرفتن وام ایجاد میکنند تا کمتر مجبور شوند وام پرداخت كنند و در‌عین‌حال بخشی از تسهیلات را هم نزد خود نگهدارند که مقداری از کمبود منابع را پوشش دهد.
حاتمی‌یزد معتقد است اگر بانک‌ها منابع داشتند و می‌توانستند تسهیلات بپردازند، قبلا و پیش از اینکه نرخ سود تسهیلات کاهش پیدا کند وام‌هایی با سود بسیار بالاتر می‌دادند اما نداشتند. اکنون هم گرچه مقرر شده است ١٦ هزار میلیارد تومان از منابع داخلی بانک‌ها صرف پرداخت تسهیلات به واحدهای صنعتی شود اما بانک‌ها واقعا این پول را ندارند مگر اینکه بانک مرکزی بخواهد این نقدینگی را در اختیارشان قرار دهد که در این صورت قضیه کلا به‌گونه دیگری رقم می‌خورد.
کمتر از یک ماه پیش بود که ولی‌اله سیف در دو جلسه جداگانه با مدیران عامل، اعضای هیأت مدیره و مدیران ارشد بخش اعتباری بانک به بررسی راه‌های کمک نظام بانکی به تولید کشور و واحدهای تولیدی کوچک و متوسط پرداخت و گفت: در صورتی که تنها ١٠ درصد تسهیلات جدید شبکه بانکی که رقم آن حدود ١٦ هزار میلیارد تومان است، به بنگاه‌های کوچک و متوسط اختصاص یابد، این بنگاه‌ها احیا می‌شوند و می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
پیرو این مباحث، دولت تزریق ۱۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات به هفت‌هزارو ٥٠٠ واحد صنعتی کوچک و متوسط را راه اصلی نجات صنایع از رکود و رونق تولید قلمداد کرد و براساس قانون، بانک‌ها مکلف شدند بعد از تأیید کارشناسی در کارگروه‌های استانی، از طریق ۱۰ درصد از منابع داخلی خود، یعنی معادل ۱۶ هزار میلیارد تومان، تسهیلات مشخص‌شده را تا سقف سه میلیارد تومان در اختیار واحدهای صنعتی حائز شرایط قرار دهند اما آن‌گونه که از اظهار نظر فعالان اقتصادی برداشت می‌شود بانک‌ها به همین راحتی تن به پرداخت این تسهیلات نمی‌دهند و به لطایف‌الحیلی می‌خواهند سود این تسهیلات را افزایش دهند، به‌خصوص حالا که شورای پول و اعتبار سود تسهیلات را به ١٨ درصد کاهش داده است.
جبران کاهش نرخ سود با بلوکه‌کردن سپرده
به گفته دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، متقاضیان تسهیلات خروج از رکود در مراجعه به بانک‌ها با این پیشنهاد غیررسمی مواجه می‌شوند که ١٠ درصد از مبلغ تسهیلات درخواستی خود را نزد بانک سپرده کنند تا مراحل پرداخت وام پیگیری شود. این خبر را محمدرضا مرتضوی، دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران تأیید کرده و ادامه می‌دهد: هیچ‌یک از متقاضیان بدون واریز این مبلغ نمی‌توانند تسهیلات مد نظر خود را بگیرند و مجبور هستند به این خواسته بانک‌ها تن بدهند مگر اینکه از دریافت تسهیلات منصرف شوند چراکه بانک‌ها تا رسید سپرده‌گذاری مبلغ مورد نظر را از متقاضیان دریافت نکنند، هیچ کاری نمی‌کنند.
گرچه به نظر نمی‌رسد واحدهای صنعتی که رمقی برای ادامه فعالیت ندارند بتوانند این شرط بانک‌ها را اجرائی کنند اما مرتضوی اظهار می‌کند: بانک‌ها از استیصال مشتری بهره می‌گیرند و به او فشار می‌آورند، چراکه می‌خواهند کاهش نرخ سود تسهیلات را جبران کنند؛ متقاضی هم که برای احیای کسب و کارش چاره‌ای جز گرفتن این تسهیلات ندارد به هر دری می‌زند تا این سپرده را جور کند.
نقض فوری مصوبه کاهش سود تسهیلات
حالا که شورای پول و اعتبار سود تسهیلات را به ١٨ درصد کاهش داده است، بانک‌ها با این کار دو، سه درصد سود تسهیلات را بالا می‌برند و عملا نرخ بهره را به بالای ٢٠ می‌رسانند ضمن اینکه این سپرده‌ها هم تا سررسید پرداخت آخرین قسط وام، بلوکه خواهد ماند.
تازه چند روز از مصوبه شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش نرخ سود تسهیلات می‌گذرد اما به نظر نمی‌رسد بانک‌هایی که خودجوش و داوطلبانه نرخ سود سپرده‌ها را کاهش داده بودند به راحتی زیر بار بعد دیگر آن (کاهش نرخ سود تسهیلات در پی کاهش نرخ سود سپرده‌ها) بروند. مرتضوی سپرده‌گیری بانک‌ها در ازای پرداخت تسهیلات را راهی برای نقض دستورالعمل بانک مرکزی می‌داند که تجربه نشان داده است انجام آن در توان بانک‌ها هم هست.
گروکشی ٧٠٠ میلیونی برای وام ٢,٥ میلیادری
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به نقل از گزارش مدیر مالی یکی از شرکت‌های متقاضی دریافت تسهیلات، گفت: بانک عاملی که قرار بود تسهیلات در حدود ٢,٥ میلیارد تومان با سود ١٨ درصد به یک واحد صنعتی بپردازد، از شرکت خواسته است ٧٠٠ میلیون تومان سپرده کند تا مقدمات دریافت وام مهیا شود. این بانک دولتی به این سپرده ١٠ درصد سود تخصیص می‌دهد؛ اما با وجود این باز هم حدود ٢.٥ درصد به سود تسهیلات افزوده خواهد شد. بانک دیگری که به گفته مرتضوی خصولتی هم هست، برای پرداخت همین مبلغ تسهیلات، درخواست سپرده قرض‌الحسنه ٢٥٠ میلیون تومانی کرده که هیچ سودی به آن تعلق نمی‌گیرد و تا سررسید اقساط وام نزد بانک می‌ماند.
مرتضوی براساس گزارشاتی که از فعالان اقتصادی به دستش رسیده است، تصریح می‌کند: دیگر بانک‌هایی هم که افراد برای دریافت تسهیلات به آنها مراجعه کرده‌اند شرایطی مانند شرایط دو بانک یاد‌شده دارند و همگی با این کار دو تا سه درصد به هزینه شرکت‌ها اضافه میکنند.
به آن‌دسته از فعالان اقتصادی که دلیل این سپرده‌گیری را از مسئولان بانک پرسیده‌اند گفته شده است این شیوه، مصوبه هیأت مدیره بانک بوده و برای کارمندان لازم‌الاجراست. به اعتقاد دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، قدرت و پول دست بانک‌هاست و کاری میکنند که بخواهند و به نفعشان باشد. حالا هم وقتی می‌بینند واحدهای صنعتی به این پول نیاز دارند و مجبور به دریافت آن هستند به لطایف‌الحیلی قصد دارند بیشتر سود ببرند و کاهش دو، سه درصد نرخ سود تسهیلات را جبران کنند.
کلک بانک‌ها برای بالابردن نرخ سود
مدیرعامل اسبق بانک صادرات در تشریح عملکرد بانک‌ها برای بلوکه‌کردن سپرده متقاضیان تسهیلات خروج از رکود، گفت: این کار بانک‌ها از نظر میزان نقدینگی به حال واحدهای صنعتی فرقی نمی‌کند بلکه فقط سود این تسهیلات را بالا می‌برد. به عبارتی بانک‌ها در این فرایند به کسی که فرضا یک وام صدتومانی درخواست کرده است ٩٠ تومان می‌پردازند اما سود تسهیلات صدتومانی با نرخ ١٨ درصد را روی تسهیلات ٩٠ تومانی حساب میکنند که عملا نرخ سود را به ٢٠ درصد می‌رساند.
پیروی بانک‌ها از شگرد قدیمی مؤسسات غیرمجاز
سال‌ها پیش که شبکه مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز هنوز به شکل امروزی گسترده نشده بود، از همین شیوه بلوکه‌کردن سپرده استفاده می‌کردند تا بتوانند در ظاهر تسهیلاتی با نرخ سود بانکی یا حتی کمتر از آن به متقاضیان بدهند در حالی که عملا نرخ سود این تسهیلات گاهی تا دو برابر نرخ سود تسهیلات بانکی هم محاسبه می‌شد. حالا هم احمد حاتمی‌یزد، این گروکشی بانک‌ها را کلکی برای بالابردن نرخ سود تسهیلات معرفی کرد که بانک‌ها مدتی است از آن استفاده میکنند.
حاتمی‌یزد به تازه‌ترین مصوبه شورای پول و اعتبار اشاره کرد که براساس آن سقف نرخ سود تسهیلات بانکی باید ١٨ درصد باشد و قانونا بانک‌ها حق ندارند از آن تخطی کنند: بانک‌ها با بلوکه‌کردن سپرده متقاضی، بخشی از تسهیلات را نزد خود نگه می‌دارند اما سود آن را از مشتری می‌گیرند و با این کار حداقل دو درصد به نرخ سود می‌افزایند.
به گفته او هر بانک سیاست مخصوص به خود را دارد، شاید یک بانک ١٠ درصد از وام را به صورت قرض‌الحسنه بلوکه کند و یک بانک ٢٠ تا ٣٠ درصد از تسهیلات را با پرداخت چند درصد مسدود کند اما در هر حال باعث می‌شود سود بانک بالا برود و چه‌بسا در مواردی که به سپرده سود تخصیص می‌دهند سود بیشتری هم عاید بانک شود.
پس‌لرزه‌های وام‌های زودبازده احمدی‌نژاد
بانک مرکزی به عنوان متولی بازار پول، تنها مرجعی است که می‌تواند با این اقدام بانک‌ها مقابله کرده و با ابزارهایی که در اختیار دارد آنها را مجبور به رعایت قانون کند اما آن‌گونه که حاتمی‌یزد گفت وام‌های زودبازده دوره احمدی‌نژاد باعث شد بخش بزرگی از منابع بانکی به بانک‌ها برنگردد و دست آنها را برای پرداخت تسهیلات ببندد، حالا هم حتی اگر بخواهند نمی‌توانند تسهیلات بدهند.
قرار است تسهیلات فعلی برای خروج از رکود واحدهای صنعتی کوچک و متوسط از طریق منابع داخلی بانک‌ها یعنی سپرده‌هایی که گرفته‌اند تأمین شود؛ اما بانک‌ها سپرده‌های خود را خرج کرده‌اند و حالا با سپرده‌گیری از متقاضیان دریافت تسهیلات و بلوکه‌کردن آن، اولا موانعی در مسیر گرفتن وام ایجاد میکنند تا کمتر مجبور شوند وام پرداخت كنند و در‌عین‌حال بخشی از تسهیلات را هم نزد خود نگهدارند که مقداری از کمبود منابع را پوشش دهد.
حاتمی‌یزد معتقد است اگر بانک‌ها منابع داشتند و می‌توانستند تسهیلات بپردازند، قبلا و پیش از اینکه نرخ سود تسهیلات کاهش پیدا کند وام‌هایی با سود بسیار بالاتر می‌دادند اما نداشتند. اکنون هم گرچه مقرر شده است ١٦ هزار میلیارد تومان از منابع داخلی بانک‌ها صرف پرداخت تسهیلات به واحدهای صنعتی شود اما بانک‌ها واقعا این پول را ندارند مگر اینکه بانک مرکزی بخواهد این نقدینگی را در اختیارشان قرار دهد که در این صورت قضیه کلا به‌گونه دیگری رقم می‌خورد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
خب ... خود مردم به جای اینکه پولشون را در بانک بخوابونند به همدیگر وام بدهند ویک تولیدی راه بندازن ...هم در گیر بورورکراسی وام نمیشن هم به اقتصاد خودشون وخانوادشون کمک میکنند