مسیر باتلاقی نظامیان ترکیه
زمانی سلیمان دمیرل، نخست‌وزیر سابق ترکیه درباره کشورش گفته بود، ۲۴ ساعت در ترکیه زمان زیادی است.
صادق ملکی در روزنامه ایران نوشت: زمانی سلیمان دمیرل، نخست‌وزیر سابق ترکیه درباره کشورش گفته بود، ۲۴ ساعت در ترکیه زمان زیادی است. زیرا در کشوری که نظامیان در رأس هرم قدرت بوده‌اند، پیش‌بینی ۲۴ ساعت آینده دشوار به نظر می‌رسد. اکنون که بیش از یک دهه از اقتدار حزب عدالت و توسعه می‌گذرد، این حزب توانسته این روند را به طور نسبی در ترکیه تغییر دهد و با سقوط جایگاه نظامیان از قدرت به عنوان حافظان مرزهای کشور، گمان می‌رفت، ترکیه به‌عنوان کشوری که سازوکارهای دموکراتیک در آن تعیین‌کننده است، به شرایط طبیعی دست یافته باشد اما ورود نظامیان به عرصه قدرت سیاسی و تلاش برای انجام کودتا نشان داد، ترکیه تا رسیدن به شرایط مطلوب هنوز فاصله دارد.
از سوی دیگر، رجوع مردم ترکیه به خیابان‌ها برای مقابله با کودتاچیان نشان داد، بستر اجتماعی این کشور اعم از مخالفان و حامیان حزب عدالت و توسعه تغییر کرده و مردم ترکیه دیگر مانند گذشته کودتاها را برنمی‌تابند. آنان با حضور گسترده در خیابان‌ها و مناطق حساس کشور و مقابله با تانک‌های نظامیان توانسته‌اند کودتاچیان را ناکام بگذارند.
در چنین شرایطی به نظر می‌رسد دموکراسی و حکومت‌های قانونی در ترکیه از امتحان سختی عبور می‌کنند اما برآوردهای اولیه از واکنش مقامات داخلی این کشور و مقامات بین‌المللی نشان می‌دهد، کودتاچیان شرایط مطلوبی ندارند و این بار بعید است که مانند گذشته در سرنگونی دولت قانونی ترکیه موفق شوند. ترکیه مصر نیست و رجب طیب اردوغان هم محمد مرسی نیست.
در ترکیه نهادهای دموکراتیک و شرایط دموکراسی بسیار نهادینه‌تر از مصر است و سازوکارهای دموکراتیک در این کشور جاافتاده است بنابراین با توجه به شرایط پیش‌بینی می‌شود مردم ترکیه با استقامت و جانفشانی که در برابر کودتا در حمایت از حکومت قانونی خود انجام دادند، کودتا را ناکام بگذارند، کودتاچیان دستگیر و به دادگاه برده شوند.
این در حالی است که کمتر محافلی پیش‌بینی می‌کردند، جریان فتح‌الله گولن، مخالف سرسخت دولت با توجه به دستگیری‌هایی که اخیراً از این گروه شده بود، توان انجام کودتا را داشته باشد اما غفلت از دشمن و شرایطی چون مسائل پیش آمده در سیاست خارجی ترکیه از جمله در روابط با سوریه، عراق، روسیه، اسرائیل و مجموع عوامل و رفتارهای اردوغان در سیاست خارجی و داخلی سبب شد جریان گولن با استفاده از نارضایتی‌های ایجاد شده درصدد برآید شرایط را در معادلات سیاسی علیه اردوغان و حزب عدالت و توسعه رقم بزند.
به هر حال این روزها، روزهای تلخی برای دموکراسی ترکیه است اما همچنان که در گذشته کودتاچیان نتوانسته‌اند چندان در قدرت بمانند، یقیناً این بار نیز نه تنها در اقدامات اولیه خود موفق نشده بلکه با سرکوب کودتاگران، اقدامات ترک‌ها برای دور کردن نظامیان از قدرت جدی‌تر شود و آنان بیش از گذشته به حاشیه رانده شوند و ترکیه تلاش خواهد کرد شرایط کشور را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که تنها نهادهای دموکراتیک تعیین‌کننده معادلات قدرت در این کشور باشند.
به نظر می‌رسد اگرچه ترکیه دچار بن‌بست شده اما از این بن‌بست توسط حضور مردم در صحنه رهایی خواهد یافت. برای جمهوری اسلامی ایران امنیت و ثبات مردم ترکیه و حفظ تمامیت ارضی این کشور بیش از هر چیزی اهمیت دارد و باید امور با خویشتنداری به شرایط طبیعی بازگشته و مراجعه به آرای مردم و تکیه بر حکومت قانونی مهم‌ترین فاکتور تعیین‌کننده در صحنه قدرت ترکیه باشد.
از سوی دیگر، رجوع مردم ترکیه به خیابان‌ها برای مقابله با کودتاچیان نشان داد، بستر اجتماعی این کشور اعم از مخالفان و حامیان حزب عدالت و توسعه تغییر کرده و مردم ترکیه دیگر مانند گذشته کودتاها را برنمی‌تابند. آنان با حضور گسترده در خیابان‌ها و مناطق حساس کشور و مقابله با تانک‌های نظامیان توانسته‌اند کودتاچیان را ناکام بگذارند.
در چنین شرایطی به نظر می‌رسد دموکراسی و حکومت‌های قانونی در ترکیه از امتحان سختی عبور می‌کنند اما برآوردهای اولیه از واکنش مقامات داخلی این کشور و مقامات بین‌المللی نشان می‌دهد، کودتاچیان شرایط مطلوبی ندارند و این بار بعید است که مانند گذشته در سرنگونی دولت قانونی ترکیه موفق شوند. ترکیه مصر نیست و رجب طیب اردوغان هم محمد مرسی نیست.
در ترکیه نهادهای دموکراتیک و شرایط دموکراسی بسیار نهادینه‌تر از مصر است و سازوکارهای دموکراتیک در این کشور جاافتاده است بنابراین با توجه به شرایط پیش‌بینی می‌شود مردم ترکیه با استقامت و جانفشانی که در برابر کودتا در حمایت از حکومت قانونی خود انجام دادند، کودتا را ناکام بگذارند، کودتاچیان دستگیر و به دادگاه برده شوند.
این در حالی است که کمتر محافلی پیش‌بینی می‌کردند، جریان فتح‌الله گولن، مخالف سرسخت دولت با توجه به دستگیری‌هایی که اخیراً از این گروه شده بود، توان انجام کودتا را داشته باشد اما غفلت از دشمن و شرایطی چون مسائل پیش آمده در سیاست خارجی ترکیه از جمله در روابط با سوریه، عراق، روسیه، اسرائیل و مجموع عوامل و رفتارهای اردوغان در سیاست خارجی و داخلی سبب شد جریان گولن با استفاده از نارضایتی‌های ایجاد شده درصدد برآید شرایط را در معادلات سیاسی علیه اردوغان و حزب عدالت و توسعه رقم بزند.
به هر حال این روزها، روزهای تلخی برای دموکراسی ترکیه است اما همچنان که در گذشته کودتاچیان نتوانسته‌اند چندان در قدرت بمانند، یقیناً این بار نیز نه تنها در اقدامات اولیه خود موفق نشده بلکه با سرکوب کودتاگران، اقدامات ترک‌ها برای دور کردن نظامیان از قدرت جدی‌تر شود و آنان بیش از گذشته به حاشیه رانده شوند و ترکیه تلاش خواهد کرد شرایط کشور را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که تنها نهادهای دموکراتیک تعیین‌کننده معادلات قدرت در این کشور باشند.
به نظر می‌رسد اگرچه ترکیه دچار بن‌بست شده اما از این بن‌بست توسط حضور مردم در صحنه رهایی خواهد یافت. برای جمهوری اسلامی ایران امنیت و ثبات مردم ترکیه و حفظ تمامیت ارضی این کشور بیش از هر چیزی اهمیت دارد و باید امور با خویشتنداری به شرایط طبیعی بازگشته و مراجعه به آرای مردم و تکیه بر حکومت قانونی مهم‌ترین فاکتور تعیین‌کننده در صحنه قدرت ترکیه باشد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر