بحران ۳۰ سالگی و تردید در مورد انتخاب های اصلی

همشهری جوان: بعضی از آدم ها وقتی به 30 سالگی می رسند، در مورد انتخاب های اصلی زندگی شان تردید می کنند؛ چیزی که به بحران 30 سالگی معروف است

شمع های تولد 30 سالگی اش را که فوت می کند، همه خوش و خوشحال دست می زنند و اصرار می کنند که کادوها را باز کند. لبخند می زند اما در درونش غوغاست. غوغای سوال ها: «30 سالگیم هم تمام شد و جوانیم دارد تمام می شود. در این 30 سال چه کار کردم؟ آیا انتخاب رشته دانشگاهم درست بود؟ آیا ازدواجم درست بود؟ آیا شغلم را درست انتخاب کردم؟ چرا این کار را نکردم؟ چرا آن کار را کردم؟ چرا به جای سربازی رفتن، نرفتم ارشد بخوانم؟ همکلاسی هایم را ببین که حالا به کجا رسیده اند و من را ببین که کجایم؟ چرا بچه دار شدم و خودم را گرفتار کردم؟ چرا دارم اینجا زندگی می کنم؟ چرا شهر دیگری را برای زندگی انتخاب نکردم؟ دلم می خواهد بزنم زیر همه چیز و از اول شروع کنم اما مگر می شود؟ زندگی ای که ساخته ام چه می شود؟»

حاصل همه این سوال ها این است که او از فردای چشن تولد، یک آدم پشیمان، سردرگم و غمگین است که فکر می کند آنجور که باید زندگی نکرده است. شاید خودش فکر کند افسرده شده است، شاید دیگران فکر کنند زیادی سخت می گیرد اما اگر نظر یک روانشناس را بپرسد، حتما یک ترکیب را می شنود؛ بحران 30 سالگی.

بحران ۳۰ سالگی اولین بحران میانسالی است. بحرانی که درست سر گذر جوانی به میانسالی سر و کله اش پیدا می شود اما این بحران آخرین باری نیست که سوال های اساسی زندگی یقه ما را می گیرد. مساله اینجاست که ما ناگزیر می میریم و فرصت محدودی برای زندگی کردن داریم.

حالا هر چه ما به مرگ نزدیکتر شویم، سوال در مورد انتخاب های اساسی زندگیمان، مثل سوال در مورد ازدواج (هم ازدواج کردن ونکردن وهم با کی ازدواج کردن)، تحصیل (هم ادامه دادن وندادن و هم چی را ادامه دادن)، بچه دار شدن یا نشدن، انتخاب شغل و انتخاب شهر و کشور زندگی، جدی و جدی تر می شود اما در زمان های خاصی بیشتر احتمال دارد که سر و کله این بحران ها پیدا شود.

وقتی که ما یک دهه از زندگی مان را کامل می گذرانیم و به سال های رند می رسیم، یعنی در ۳۰ سالگی، ۴۰ سالگی و ۵۰ سالگی بحران ها بیشتر خودشان را نشان می دهند. منطقی هم هست. بالاخره پرونده یک دهه از عمرمان گذشته است و بعد از آن مثلا به جای اینکه بگویند فلانی بیست و خرده ای ساله است می گویند فلانی ۳۰ ساله است. هم یک دهه به مرگ نزدیکتر شده ایم و هم تعداد بیشتری از انتخاب های اساسی زندگیمان را کرده ایم.

و اما بحران

روانشناسان می گویند در هر دوره از زندگی آدم یک تکلیف مهم روانشناختی دارد و اگر آن را درست انجام دهد، به سلامت از آن دوره می گذرد وگرنه دچار بحران می شود. مهمترین تکلیف در سومین دهه عمر آدم، این است که بتواند با دیگران وارد رابطه صمیمانه جدی شود وگرنه منزوی می ماند.

مهمترین رابطه صمیمانه این دوره، رابطه با همسر احتمالی است. اینکه این رابطه اصولا برقرار شود یا نشود و اینکه آیا ما گزینه درستی برای صمیمیت انتخاب کرده ایم، مهمترین سوالی است که در ۳۰ سالگی دچارش می شویم. البته ناگفته پیداست که بسیارند آدم هایی که ازدواج کرده اند اما رابطه صمیمی با همسرشان برقرار نکرده اند.

غیر از تردید در مورد انتخاب همسر، ما انتخاب های دیگری هم در زندگیمان کرده ایم که یکجوری سرنوشت ساز بوده اند. همینطورکه دارید این انتخاب ها را مرور می کنید، یادتان باشد که بعد از این سوال ها می تواند احساس پشیمانی شدید از انتخاب ها، حسرت در مورد چیزهایی که انتخاب نشده اند و حتی احساس کوچک بودن در مقابل همسن و سال های به اصطلاح موفق تر ذهن ما را تسخیر کند.

۱- انتخاب رشته دانشگاهی

اگر بخواهیم خیلی گیر بدهیم، باید برگردیم عقب تر و در مورد انتخاب رشته دبیرستان هم حرف بزنیم. آیا رشته دبیرستانی خودمان را خودمان انتخاب کرده ایم یا برایمان انتخاب کرده اند؟ آیا به خاطر خوشایند دیگران رفته ایم یک رشته دهان پر کن یا قبل از هر چیز به علاقه و استعداد خودمان نگاه کرده ایم؟ اگر مشکلی در رشته دبیرستان نبود، حالا موقع گیر دادن به رشته دانشگاهی است. آیا رشته دانشگاهمان را دوست داشته ایم؟ آیا آگاهانه انتخابش کرده ایم؟ آیا به سال های دانشگاه که نگاه می کنیم، یاد عمر تلف کردن می افتیم یا حس می کنیم آن سال ها سال های پرباری بوده اند؟ آیا فرصت های تغییر رشته را از دست داده ایم؟

۲- انتخاب شغل

چیزی که حتی بیشتر از انتخاب رشته تحصیلی، ذهن ۳۰ ساله ها را اذیت می کند، کاری است که مشغول انجام دادنش هستند. آیا از کاری که داریم انجام می دهیم لذت می بریم یا فقط برای اینکه نانی به کف آریم، داریم کار می کنیم؟ آیا این کار براساس علاقه ها و استعدادهایمان بوده است؟ فقط به خاطر پرستیژ اجتماعی وارد این کار شده ایم؟ یا برعکس حس می کنیم کارمان آنقدرها در نظر دیگران خوشایند نیست؟ آیا آنقدرها که خودمان توقع داشته ایم پیشرفت شغلی کرده ایم؟ آیا به همکارهایمان حسادت می کنیم؟

۳- بچه دار شدن یا نشدن

احتمالا تعداد آدم هایی که در ۳۰ سالگی بچه هم دارند روز به روز دارد کمتر و کمتر می شود اما در همان درصد هم کسانی که بچه دار شدن را انتخاب کرده اند، ممکن است در ۳۰ سالگی در مورد این انتخاب تردید کنند. موضوع بچه یکجور دیگر هم می تواند در ۳۰ سالگی مطرح باشد که حالا می بینید.

۴- ماندن یا رفتن

انتخاب محل زندگی هم از آن چیزهایی است که مخصوصا در وضعیت فعلی نسل سومی های ما، حسابی در ذهن کسانی که بحران ۳۰ سالگی را تجربه می کنند رژه می رود. حالا این انتخاب می تواند به اندازه زندگی در این شهر یا آن شهر ایران قابل حل باشد یا به اندازه مهاجرت کردن یا نکردن پیچیده. حتما شما هم ۳۰ ساله هایی دور و بر خودتان می شناسید که از رفتن یا ماندن پشیمانند.


نشانه های بحران

سوال هایی که در مورد انتخاب های مهم زندگی گفتیم، در واقع پشت صحنه بحران 30 سالگی هستند. آن چیزی که ما در رفتار آدم های بحران زده می بینیم، احتمالا یکی یا چندتا از این چیزهاست:

1- خرید چیزهای نامعمول

آدم های 30 ساله یکدفعه خریدهای عجیب و غریب می کنند؛ مثلا طرف کل عمرش موتورسواری نکرده و یکدفعه یک موتور گرانقیمت می خرد، یا یکدفعه ماشینش را اسپرت می کند، یا یکدفعه همه سرمایه اش را می برد در بازار دلار می گذارد یا طلا و جواهر می خرد.

احتمالا این خردها هم نشانه های جوانی از دست رفته را زنده می کنند و هم احساس قدرت کاذبی می دهند که مثلا قرار است آن انتخاب های پشیمان کننده را جبران کنند.

2- انجام کارهای نامعمول

بعضی ها کارهایی می کنند که نه در عرف جایی که زندگی می کنندن معمول است و نه در عرف خودشان حتی؛ مثلا خالکوبی می کنند، عمل های عجیب و غریب زیبایی می کنندت و خلاصه هر کاری که در آرزوهای ناخودآگاهشان آنها را به اول جوانی برگرداند.

3- افسردگی

بله درست خواندید. بحران میانسالی می تواند خودش را به صورت یک افسردگی تمام عیار نشان دهد. افسردگی هم که می دانید چه شکلی است: یک غمگینی و ناامیدی شدید به علاوه بی اشتهایی/ یا پراشتهایی، کمبود وزن/ یا اضافه وزن، پرخوابی/ یا کم خوابی و تمرکز نداشتن، بلاتکلیفی و حتی افکار خودکشی. حالا به همه این نشانه ها فکرهای آزاردهنده بحران 30 سالگی را هم اضافه کنید.

4- احساس پشیمانی

30 ساله های بحران زده، پشت سر هم از انتخاب هایشان گلایه می کنند و فکر و ذکر روز و شبشان این احساس ندامت است.

5- توجه بیش از اندازه به ظاهر

بعضی ها هم یکدفعه خوشپوش می شوند، لباس های مارک دار می خرند و می روند مو می کارند. باز هم در جست و جوی نشانه های جوانی از دسته رفته.

6- استفاده از مواد

بالاخره بعضی ها استعدادش را دارند که این بحران آنها را به طرف سوء استفاده از مواد و الکل بکشاند. البته همه اینها یک پناهگاه است برای فرار از واقعیت ناخوشایند بیرون.

7- ایجاد رابطه های جدید

تعارف که نداریم. بعضی ها به خاطر اینکه فکر می کنند انتخاب همسرشان اشتباه بوده، وارد رابطه های عاشقانه جدید می شوند. بعضی ها بیش از حد به همکارهایشان نزدیک می شوند و جالب اینجاست که همه کیس های مورد نظر آدم هایی هستند که از خود 30 ساله ها جوانترند.

8- گیر دادن به بچه

البته این گیر دادن در بحران 40 سالگی شدیدتر است اما 30 ساله ها هم ممکن است گیر بدهند به بچه بیچاره کوچولویشان و بخواهند هر چه آرزوی به انجام نرسیده دارند را با زور در سرنوشت دلبندشان بگنجانند.



نسل سومی ها بخوانند

چطورخشمگین شویم اما پرخاشگری نکنیم؟

درمان حین وقوع

اگر شما یک 30 ساله هستید که اصلا این چیزهایی که تا حالا گفته ایم در وجودتان اتفاق نیفتاده که هیچ، با خیال راحت به اطلاعات عمومی تان بیفزایید و سنگ صبور دیگران شوید اما اگر نشانه های این بحران را در خودتان احساس می کنید، حتما این توصیه ها را بخوانید:

1- احساس گناه نکنید

یادتان باشد که بحران های میانسالی سالم هستند تا شما ویران نشوید، نمی توانید زندگیتان را دوباره بسازید. از اینکه دارید انتخاب هایتان را مرور می کنید و در مورد بعضی تردید دارید احساس گناه نکنید و به صدای درونتان اعتماد کنید.

2- این بار به خودتان بیشتر نگاه کنید

حالا شما یک 30 ساله هستید. با خودآگاهی بیشتر از زمانی که 15 ساله بودید و رشته دبیرستان را انتخاب کردی یا 18 ساله بودید و رشته دانشگاه را انتخاب کردید یا نمی دانم چند ساله که شاغل شدید یا ازدواج کردید. در مورد انتخاب های فردی تر مثل رشته دانشگاه و شغل هیچ وقت برای تغییر دیر نیست اما در مورد ازدواج چون پای کس دیگری هم در میان است، حتما بارها و بارها فکر کنید و اولویت تان بهبود شرایط موجود باشد، نه زدن زیر همه چیز.

3- خودآگاه تر شوید

از این بحران به عنوان یک فرصت خودشناسی استفاده کنید. شاید نارضایتی از محل کار به خاطر نداشتن مهارت های ارتباط دیگران در خودتان باشد، شاید نارضایتی از ازدواج به خاطر این است که نمی دانید چطور تعارض های خودتان با همسرتان را حل کنید. اگر اینگونه است، به جای انتخاب دوباره شغل یا طلاق گرفتن، باید مهارت های خودتان را بیشتر کنید.

4- اصل و فرع کنید

ببینید، چه چیزی مرکز وجودتان است. چه چیزی است که همیشه آن را می خواسته اید. چه چیزی است که همیشه استعدادش را داشته اید. آن را بگذارید وسط انتخاب دوباره تحصیل یا شغلتان و بقیه را به عنوان فرد در نظر بگیرید.

5- به روانشناس مراجعه کنید

اگر بحرانتان شدید است و خانه گیرتان کرده، حتما با مراجعه به یک متخصص بهداشت روان، حالا چه مشاور و چه روانشناس، آن را حل کنید.


نسل چهارمی ها بخوانند

چطور خشمگین شویم اما پرخاشگری نکنیم؟

پیشگیری قبل از وقوع

دوستان دهه هفتادی، طبق قوانین ریاضی شما هنوز به ۳۰ سالگی نرسیده اید و طبق قوانین زندگی شما هنوز خیلی از انتخاب هایتان را انجام نداده اید، بنابراین می توانید کاری کنید که اصلا به بحران ۳۰ سالگی دچار نشوید، چطور:

۱- رشته دانشگاهیتان را آکاهانه انتخاب کنید

خیلی به حرف مردم بها ندهید. ببینید خودتان چه می خواهید. کدام رشته روحتان را قلقلک می دهد. همه دنیا که پزشکی و حقوق و مهندسی برق و طراحی صنعتی نیست که. یک عالمه رشته هم هست که با ادامه دادنش هم بازار کار خوبی در انتظارتان است و هم خودتان با رضایت ادامه اش می دهید.

۲- درست ازدواج کنید

از گوشه و کنار خبر می رسد که خانم های نسل چهارمی مخصوصا در شهرستان ها فرت و فرت دارند در همان سال های اول جوانی ازدواج می کنند. ما که بخیل نیستیم و درست است که خیلی هم نباید مته به خشخاش گذاشت اما ازدواج شوخی بردار نیست. ازدواج حتما باید با تحقیق و شناخت از زندگی مشترک شروع شود. این صفحه عشق به علاوه دو را بخوانید و به جدی بودن زندگی زناشویی بیشتر پی ببرید.

۳- از همین الان فکر شغلتان باشید

خودتان در مورد روزگار غریب اقتصادی بیشتر می دانید. حتما فکر شغل مورد علاقه تان و جبران مهارت هایی که احتمالا دانشگاه به شما یاد نمی دهد باشید.