رشد منفی جمعیت ایران پیش از سال ۱۴۲۰؟

خبرگزاری ایرنا: سرپرست پژوهشکده آمار گفت: پیش بینی های جمعیتی نشان می دهند احتمال این که جمعیت ایران قبل از سال۱۴۲۰ با نرخ رشد منفی مواجه شود، بسیار بالا است.

ˈعلیرضا زاهدیانˈ افزود: اگر روند کاهش رشد جمعیت همچنان ادامه یابد از چند جنبه با مشکل مواجه خواهیم شد.

وی یادآور شد: جمعیت جوانی که هم اکنون اکثریت جمعیت کشور را به خود اختصاص داده اند تا ۳۰ سال آینده وارد دوره سالمندی می شوند و هزینه های تامین اجتماعی و مراقبت این جمعیت سالمند بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

به گفته زاهدیان، در سالهای ۶۰ الی ۶۵ که رشد اوج تولدها بود سالانه حدود ۲.۲ تا ۲.۳ میلیون نفر موالید داشتیم. هم اکنون این میزان سالانه به ۱.۳ میلیون نفر موالید رسیده است در حالیکه سالانه حدود ۴۰۰ هزار فوت در کشور رخ می دهد.

زاهدیان تاکید کرد: شکی نیست در سالهای آتی به دلیل سالخوردگی ،مرگ و میر افزایش می یابد.پیش از ۱۴۲۰ تعداد سالخوردگان به۱۸ تا۲۰ میلیون نفر می رسد.

وی ادامه داد: در صورتی که در آن زمان (سال ۱۴۲۰ )نسبت جمعیت جوان به جمعیت سالمند کافی نباشد کشور در تامین هزینه های لازم با مشکل مواجه خواهد شد.

وی تاکید کرد: وقتی جمعیت به سن سالخوردگی برسد باید به اندازه کافی جمعیت جوان باشد تا از پرداخت مالیات و بیمه آنان، سالمندان بتوانند در شرایط متعارف زندگی کنند.

وی اظهار داشت:در شرایطی که ذکر شد،نیروی کار باید بتواند پاسخگوی سالمندان و کودکان باشند و این در حالی است که جمعیت جوان روبه کاهش خواهد رفت.

وی تاکید کرد: زمانی که سن به سالخوردگی می رسد مشکلات اصلی خانوارها سالمندان هستند.

اندازه متوسط خانوار

به گفته زاهدیان، نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ نشان داد در حال حاضر متوسط اندازه خانوارهای کشور به کمتر از چهار نفر کاهش یافته به طوری که اکثریت با خانوارهای سه نفره است. بر این اساس با ادامه روند فعلی خانوارهای تک فرزند سهم قابل توجهی را به خود اختصاص خواهد داد که در این صورت روابط فامیلی با اقوامی نظیر برادر، خواهر و بعدها عمو، دایی و … تاثیر خود را از دست خواهد داد که این امر تبعات اجتماعی خاص خود را در بر خواهد داشت.

وی گفت: هم اکنون در استانهایی نظیر گیلان اندازه متوسط خانوار به سه نفر نزدیک شده است.

م شکل اصلی در سال ۹۵ بیکاری نیست

وی گفت: پیش بینی ها نشان می دهد تا سال ۱۳۹۵ روند تقاضای کار نزولی خواهد شد و بدیهی است برای رشد اقتصادی مناسب، کشور نیازمند نیروی کار جوان و کارآمد است.

به گفته زاهدیان، بدیهی است در صورت ادامه روند فعلی، کشور در آینده با مشکل تامین نیروی کار مواجه خواهد شد.

وی گفت: هم اکنون بسیاری از کشورهای اروپایی که با نرخ رشد منفی جمعیت مواجه شده اند،مجبورند برای جبران آن از مهاجران سایر کشورها استفاده کنند که تبعات اجتماعی خاص خود را در پی دارد.

سیاست های کنترل موالید دهه ۶۰

وی با اشاره به سیاست های کنترل جمعیت در اواخر دهه ۶۰ گفت: کشور در زمانی که به سیاست های کنترل موالید نیاز بود موفق عمل کرد اما افزایش رشد جمعیت بسیار مشکل و زمانبر است و برای آن باید از هم اکنون برنامه ریزی کرد.

زاهدیان تاکید کرد: هم اکنون باید سیاستهای جمعیتی را در پیش گرفت که شالوده آن بر اساس ارتقا کیفیت جمعیت باشد.

راه رسیدن به رشد مطلوب جمعیت

زاهدیان در مورد راهکارهای رشد جمعیت گفت: تمام سیاست ها و برنامه ها باید بر کاهش سن ازدواج متمرکز شوند.

وی ادامه داد: سرشماری سال ۱۳۹۰ نشان داد میانگین سن در نخستین ازدواج برای مردان ۲۶.۷ و برای زنان ۲۳.۴ سال است.

وی اظهار داشت: این میزان در سال ۶۵ برای مردان ۲۳.۸ و زنان ۱۹.۹ سال بود.

زاهدیان گفت: زمانی که سن ازدواج افزایش یابد بی تردید سن نخستین باروری هم افزایش می یابد. افزایش سن فرزند آوری هزینه های بالایی را برای جامعه دارد و باید به سمت باروری زیر ۲۵ سال برویم .

به گفته زاهدیان، حتی در سالهای آتی نه تنها بیکاری کاهش می یابد بلکه تقاضا برای خرید مسکن هم کاهش خواهد یافت.

موج دوم جمعیت

به گفته زاهدیان، جمعیت ایران در سالهای اخیر دو موج را تجربه می کند. موج نخست افزایش جمعیت در دهه ۶۰ بود.

وی با اشاره به موج دوم جمعیت گفت: هم اکنون در موج دوم جمعیت هستیم به طوری که فرزندانی که در دهه ۶۰ به دنیا آمده اند در معرض ازدواج و باروری هستند اما به دلایل متعدد از ازدواج و باروری سرباز می زنند.

وی یادآور شد: هم اکنون به طور متوسط سالانه ۲درصد به نیروی شاغل کشور افزوده شود و این در حالی است که سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر از نیروی کار کشور خارج می شوند.

افزایش جمعیت کار بسیار دشواری است

زاهدیان معتقد است: توانستیم جمعیت را در سالهای گذشته کنترل کنیم اما افزایش جمعیت کار بسیار دشواری است که نیاز به برنامه ریزی در عرصه های گوناگون دارد.

وی تاکید کرد: در صورتی که سالانه یک میلیون نفر به جمعیت کشور افزوده شود براحتی می توانیم برای این یک میلیون نفر برنامه ریزی کنیم و باید شرایط به گونه ای فراهم شود که این میزان از حدود یک میلیون نفر کمتر نشود.

وی اظهار داشت: در صورتی که حجم اقتصادی سال ۹۰ در سال ۵۷ وجود داشت به طور یقین مجبور می شدیم برای پوشش بازار کار نیروی کار از دیگر کشورها وارد کنیم.

این مقام مسئول با اشاره به افزایش جمعیت دهه ۶۰ گفت: به همراه افزایش جمعیت در دهه ۶۰زمانی که مجبور شدیم مسائل دانش آموزان را حل کنیم مدارس غیر انتفاعی را راه اندازی کردیم.

منزلت خانه داری را افزایش دهیم

سرپرست پژوهشکده آمار تاکید کرد: همچنین منزلت خانه داری باید بالاتر از اشتغال زنان در بیرون از منزل باشد. با اشتغال زنان مخالف نیستم زنان نباید مجبور به کار در بیرون از منزل باشند. بنابراین سیاست های حمایت مالی از زنان خانه دار بسیار مفید خواهد بود.

زاهدیان گفت: به طور مثال در صورتی که مادری در مهد کودک به نگهداری از فرزندان دیگران اشتغال یابد شاغل محسوب شده و از منزلت اجتماعی یک زن شاغل برخوردار می شود و علاوه بر این می تواند از امکانات بیمه و بازنشستگی برخوردار شود اما اگر همین زن در خانه به نگهداری از فرزندان خود بپردازد دیگر منزلت یک زن شاغل دارای حقوق ماهانه را نخواهد داشت و از بیمه و بازنشستگی هم خبری نیست.

وی گفت: تحصیلات دانشگاهی یکی از مهمترین عوامل موثر بر افزایش سن ازدواج است. می توان رشته های تحصیلی را تخصصی تر کرد و کاهش مدت تحصیل را مورد بررسی قرار داد.

وی در ادامه افزود: برای مثال فردی که در رشته پزشکی تحصیل می کند پس از هفت سال تحصیل پزشک عمومی خواهد شد و تازه باید به فکر گذراندن طرح یا ادامه تحصیل برای گرفتن تخصص باشد. در سایر رشته ها نیز وضعیت مشابه است برای دریافت مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد در مجموع باید حدود هفت سال تحصیل کرد.

وی اظهار داشت: بدیهی است حمایت از ازدواج های دانشجویی، افزایش مدت مرخصی تحصیلی برای مادران و بسیاری از برنامه هایی که سن ازدواج تحصیل کرده را کاهش دهد ضروری به نظر می رسد.

وی تاکید کرد: بی تردید در کشور، به مادران تحصیل کرده نیازمندیم. بنابراین می توان رشته های تحصیلی متناسب با تربیت و آموزش فرزندان را توسعه داد و می توان برنامه هایی را پیشنهاد کرد که مادران تحصیل کرده دارای بیش از ۲ فرزند مورد حمایت مالی دولت قرار گیرند.

وی گفت: همچنین خدمت نظام وظیفه نیز بر افزایش سن ازدواج مؤثر است. می توان با در نظر گرفتن برنامه های ویژه برای مشمولان متاهل تأثیر آن را کاهش و حتی از آن به عنوان یک اهرم مناسب استفاده کرد.

سرپرست پژوهشکده آمار بیان داشت: در تمام این پیشنهادات باید پدران و مادران دارای تحصیلات دانشگاهی مورد حمایت بیشتری قرار گیرند.

زاهدیان همچنین یادآور شد: می توان از طریق افزایش مدت مرخصی زایمان، افزایش حق عائله مندی، افزایش حق اولاد و بسیاری از مواردی از این قبیل مادران و پدران شاغل را نیر مورد حمایت قرار داد.

به گفته زاهدیان، در شرایط کنونی حمایت از شعار حداقل ۳ فرزند با رعایت فاصله زمانی مناسب توصیه شده توسط پزشکان است که باید اند فضای فرهنگی لازم را برای آن ایجاد کرد.

وی گفت: از زمانی که یک جوان تصمیم به تشکیل خانواده می گیرد، تا زمانی که با یافتن همسر مورد نظر موفق به تشکیل خانواده شود، حدود یکسال طول می کشد. در این مورد نیز باید با انجام تحقیقات راهکارهای مناسب پیشنهاد شود.

وی همچنین گفت: می توان با پیشنهاد بیمه ازدواج بخشی از فشار مهریه را بر توافقات اولیه تشکیل خانواده کاهش داد.

فرزند آوری با برنامه

زاهدیان در خصوص فرزندان ناخواسته گفت: همچنان باید حمایت از سیاستهای مقابله با فرزندان ناخواسته و بارداری های پرخطر را ادامه دهیم و فرزندآوری با برنامه را به شدت حمایت کنیم.

سرپرست پژوهشکده آمار در پایان تاکید کرد: افزایش رشد جمعیت موضوع پیچیده و چند جانبه ای است که اگر از حال برای آن برنامه ریزی کنیم امکان دارد مشکلی که در ۳۰ سال آینده ما را با چالش های جدید مواجه خواهد کرد از پیش رو برداشته شود.