تقويت «مثلث» اعتدال
با پيوستن ٦ چهره جديد به تركيب جامعه روحانيت، هواداران هاشمي، ناطق و روحاني در اين تشكل قديمي بيشتر شدند.
روزنامه اعتماد - محمدحسين مهرزاد: جامعه روحانيت مبارز بازسازي خود را آغاز كرد و شش روحاني را به عضويت قبول كرد. آيات و حجج‌اسلام محسن قمي نماينده تهران در خبرگان، منتظري دادستان كل كشور، سيدجمال‌الدين دين‌پرور، مدير بنياد بين‌المللي نهج‌البلاغه، محمدي‌عراقي نماينده مردم استان كرمانشاه در استان خبرگان، محمدتقي رهبر امام‌جمعه اصفهان، آل‌هاشم، امام جمعه موقت تبريز اعضاي جديد جامعه روحانيت مبارز هستند كه از اين پس در بطن تصميمات سياسي اين نهاد روحاني ديرپا حضور خواهند داشت.
مهم‌ترين نكته قابل‌توجه در اين تركيب شش‌نفره اين است كه آيا اعضاي جديد به ميانه‌رو‌تر شدن جامعه روحانيت كمك مي‌كنند يا در حركت جامعه روحانيت به سوي طيف كمتر معتدل جريان اصولگرا فعال خواهند بود؟ براي رسيدن به پاسخ بايد ابتدا فراكسيون‌بندي‌هاي غيررسمي داخل جامعه روحانيت مبارز را شناسايي كرد. در درون جامعه روحانيت مي‌توان حداقل سه فراكسيون غيررسمي را متصور بود.
طي سال‌هاي گذشته آيات و حجج اسلام مهدوي‌كني، عميد زنجاني، انواري، همداني هزاوه‌اي،دعاگو و غيوري راهي ديار باقي شده‌اند و اين نهاد روحاني پيش از افزوده شدن شش عضو جديد با ٢٦ عضو فعاليت مي‌كرد. به عبارتي مي‌توان گفت كه شش عضو جديد اين تشكل روحاني جايگزين چهره‌هاي انقلابي و ارزشمندي شده‌اند كه طي سال‌هاي اخير به ديار باقي شتافته‌اند. ابتدا بدون درنظرگرفتن چهره‌هاي جديد جامعه روحانيت طيف‌بندي‌هاي درون اين جريان را مرور مي‌كنيم.
الف- ميانه‌روهاي مدافع دولت
اعضاي اين فراكسيون حتي اگر به قهر و ناز در جلسات شركت نكنند اما هنوز مشهور‌ترين و شايد محبوب‌ترين روحانيون حاضر جامعه روحانيت مبارز هستند. در راس اين فراكسيون، مثلث هاشمي‌رفسنجاني، ناطق نوري و حسن روحاني قرار دارند كه هر سه مدت‌هاست در جلسات حاضر نمي‌شوند اما با اين وجود هنوز كسي نتوانسته حتي گمانه لغو عضويت آنها را عينيت بخشد. لايه دوم اين فراكسيون متشكل از چهره‌هايي نظير امامي‌كاشاني، سيدمهدي طباطبايي، غلامرضا مصباحي‌مقدم، مصطفي پورمحمدي، سيد رضا اكرمي، محسن كازروني و محمدعلي تسخيري است.
تمامي افرادي كه از اين طيف در جريان انتخابات خبرگان رهبري كانديدا شده بودند در فهرست انتخاباتي خبرگان مردم منتسب به هاشمي‌رفسنجاني قرار گرفتند. بنابراين از مجموع ٢٦عضو جامعه روحانيت ١٠ نفر در طيف حاميان و اطرافيان مثلث هاشمي، ناطق، روحاني قرار مي‌گيرند. شايد به همين دليل بود كه مخالفان هاشمي نتوانستند در انتخابات خبرگان رهبري سال گذشته روي نام او قلم قرمز بگيرند و مجبور شدند با قبول هزينه ليست غيرمشترك با جامعه مدرسين حوزه علميه قم نام هاشمي را در فهرست خود قرار دهند.
ب- معتدلين
اما فراكسيون بعدي جامعه روحانيت در اختيار چهره‌هايي است كه به دلايل مختلف ترجيح مي‌دهند كمتر وارد منازعات سياسي شوند. اين طيف را مي‌توان به هر دو فراكسيون اصلي جامعه روحانيت نزديك دانست. آنها بر اساس موضوعات و اتفاقات روز به يكي از دو فراكسيون اصلي متمايل مي‌شوند. در اين طيف مي‌توان نام‌هايي نظير سيد ابراهيم رييسي، رضا مطلبي، محمدحسن ابوترابي‌فرد، عبدالحسين معزي و احمد مروي ديده مي‌شوند. در ميان اين پنج نفر، سيد ابراهيم رييسي و ابوترابي‌فرد بيش از سايرين به طيف هاشمي‌رفسنجاني نزديك هستند.
ج- منتقدين دولت
اما طيف منتقدين هاشمي و روحاني نيز در جامعه روحانيت وزن قابل‌توجهي دارند. در اين طيف دو چهره ارشد كه دبيران كل جامعتين هستند، ديده مي‌شوند. آيات يزدي و موحدي كرماني اصلي‌ترين چهره‌هاي منتقد هستند كه در كنار سيد احمد علم‌الهدي وزن منتقدين و مخالفان هاشمي و روحاني را بالا مي‌برند.
در لايه بعدي اين طيف آيات و حجج‌اسلام شجوني، نواب، عبدوس، مجتهد شبستري، سيد هاشم حميدي‌همداني، عبدالمقيم ناصحي، احمد علم‌الهدي، سيدرضا تقوي و حسين ابراهيمي ديده مي‌شوند. اين فراكسيون با ١١ عضو فعاليت مي‌كند. با اين حال در جريان انتخاب فهرست مورد حمايت جامعه روحانيت مبارز اين آيت‌الله موحدي‌كرماني بود كه با حمايت از حضور هاشمي‌رفسنجاني در فهرست جامعه روحانيت نشان داد در مواقع حساس فراكسيون ميانه‌روها مي‌توانند روي راي و نظر او حساب كنند.
حفظ موازنه به نفع ميانه‌روها
بررسي مواضع و ديدگاه‌هاي اعضاي جديد شوراي مركزي جامعه روحانيت نشان مي‌دهد رقابت شانه‌به‌شانه دو فراكسيون با حضور اعضاي جديد تغيير چنداني نمي‌كند و هر فراكسيون دو نماينده در ميان اعضاي جديد دارد. محسن قمي، نماينده تهران در خبرگان و منتظري، دادستان كل كشور نزديك‌ترين اعضاي جديد به مثلث هاشمي، روحاني و ناطق نوري هستند. پس از اين دو سيد جمال‌الدين دين‌پرور، مدير بنياد بين‌المللي نهج‌البلاغه قرار مي‌گيرد كه در مورد منازعات سياسي روز سكوت مي‌كند. با اين حال او در مصاحبه‌اي كه چند سال قبل داشت اشارات جالبي از سابقه سياسي خود دارد.
او يكي از مشورت‌دهندگان تاسيس روزنامه جمهوري اسلامي بود و از ساكنان قديمي منطقه شميران است. آيت‌الله دين‌پرور ضمن تسلط به زبان انگليسي و عربي كمي هم فرانسوي مي‌داند و از مطالعات دوران طلبگي خود به آثار شريعتي و جلال آل‌احمد اشاره كرده است. ميانه طيف معتدلين و منتقدين نام محمود محمدي‌عراقي به چشم مي‌خورد. در كنار نام اين دو مي‌توان محمود محمدي‌عراقي، نماينده كرمانشاه در خبرگان را نيز اضافه كرد. او در انتخابات خبرگان فعلي از استان كرمانشاه كانديدا شده بود و در ليست‌هاي جامعتين و خبرگان مردم نامش قرار داشت و پيروز انتخابات شد.
محمدي عراقي كه نسبت فاميلي با آيت‌الله مصباح‌يزدي دارد در مقطعي قائم‌مقام نماينده امام در سپاه پاسداران بود. در اين رابطه روايت‌هايي از مخالفت امام با حضور وي در سپاه ديده مي‌شود كه بيشتر در قالب خاطرات برخي انقلابيون بيان شده است. اما طيف منتقدين دولت و مثلث ميانه‌روها نيز دو نيروي تازه نفر در ميان اعضاي جديد دارد. محمدتقي رهبر، امام‌جمعه اصفهان و آل‌هاشم، امام‌جمعه موقت تبريز؛ اين دو عضو هستند كه مواضع سرسختانه‌اي عليه دولت دارند.
نقش ويژه مصطفي پورمحمدي
مصطفي پورمحمدي، وزير دادگستري كابينه حسن روحاني و عضو شوراي جامعه روحانيت مبارز است كه اين روزها به دلايلي بيش از قبل نامش تكرار مي‌شود. فارغ از اين موضوع او مي‌تواند در موضوع انتخابات رياست‌جمهوري آينده نقشي ويژه ايفا كند. در شرايطي كه مثلث قدرتمند و محبوب جامعه روحانيت چند سالي است در جلسات شركت نمي‌كنند او مي‌تواند حلقه وصل حاميان دولت با جامعه روحانيت مبارز شود. پورمحمدي تنها وزير كابينه روحاني است كه ضمن عضويت در جامعه روحانيت در جلسات آنها نيز شركت مي‌كند و مي‌تواند در چانه‌زني براي حمايت اين تشكل سياسي از رياست‌جمهوري مجدد روحاني نقش‌آفرين باشد. آيا او مي‌تواند وظيفه سخت نيابت مثلث هاشمي، ناطق و روحاني را به خوبي ايفا كند؟ اين سوالي است كه پاسخ نهايي آن در حمايت يا عدم حمايت جامعه روحانيت مبارز از روحاني روشن مي‌شود.
مهم‌ترين نكته قابل‌توجه در اين تركيب شش‌نفره اين است كه آيا اعضاي جديد به ميانه‌رو‌تر شدن جامعه روحانيت كمك مي‌كنند يا در حركت جامعه روحانيت به سوي طيف كمتر معتدل جريان اصولگرا فعال خواهند بود؟ براي رسيدن به پاسخ بايد ابتدا فراكسيون‌بندي‌هاي غيررسمي داخل جامعه روحانيت مبارز را شناسايي كرد. در درون جامعه روحانيت مي‌توان حداقل سه فراكسيون غيررسمي را متصور بود.
طي سال‌هاي گذشته آيات و حجج اسلام مهدوي‌كني، عميد زنجاني، انواري، همداني هزاوه‌اي،دعاگو و غيوري راهي ديار باقي شده‌اند و اين نهاد روحاني پيش از افزوده شدن شش عضو جديد با ٢٦ عضو فعاليت مي‌كرد. به عبارتي مي‌توان گفت كه شش عضو جديد اين تشكل روحاني جايگزين چهره‌هاي انقلابي و ارزشمندي شده‌اند كه طي سال‌هاي اخير به ديار باقي شتافته‌اند. ابتدا بدون درنظرگرفتن چهره‌هاي جديد جامعه روحانيت طيف‌بندي‌هاي درون اين جريان را مرور مي‌كنيم.
الف- ميانه‌روهاي مدافع دولت
اعضاي اين فراكسيون حتي اگر به قهر و ناز در جلسات شركت نكنند اما هنوز مشهور‌ترين و شايد محبوب‌ترين روحانيون حاضر جامعه روحانيت مبارز هستند. در راس اين فراكسيون، مثلث هاشمي‌رفسنجاني، ناطق نوري و حسن روحاني قرار دارند كه هر سه مدت‌هاست در جلسات حاضر نمي‌شوند اما با اين وجود هنوز كسي نتوانسته حتي گمانه لغو عضويت آنها را عينيت بخشد. لايه دوم اين فراكسيون متشكل از چهره‌هايي نظير امامي‌كاشاني، سيدمهدي طباطبايي، غلامرضا مصباحي‌مقدم، مصطفي پورمحمدي، سيد رضا اكرمي، محسن كازروني و محمدعلي تسخيري است.
تمامي افرادي كه از اين طيف در جريان انتخابات خبرگان رهبري كانديدا شده بودند در فهرست انتخاباتي خبرگان مردم منتسب به هاشمي‌رفسنجاني قرار گرفتند. بنابراين از مجموع ٢٦عضو جامعه روحانيت ١٠ نفر در طيف حاميان و اطرافيان مثلث هاشمي، ناطق، روحاني قرار مي‌گيرند. شايد به همين دليل بود كه مخالفان هاشمي نتوانستند در انتخابات خبرگان رهبري سال گذشته روي نام او قلم قرمز بگيرند و مجبور شدند با قبول هزينه ليست غيرمشترك با جامعه مدرسين حوزه علميه قم نام هاشمي را در فهرست خود قرار دهند.
ب- معتدلين
اما فراكسيون بعدي جامعه روحانيت در اختيار چهره‌هايي است كه به دلايل مختلف ترجيح مي‌دهند كمتر وارد منازعات سياسي شوند. اين طيف را مي‌توان به هر دو فراكسيون اصلي جامعه روحانيت نزديك دانست. آنها بر اساس موضوعات و اتفاقات روز به يكي از دو فراكسيون اصلي متمايل مي‌شوند. در اين طيف مي‌توان نام‌هايي نظير سيد ابراهيم رييسي، رضا مطلبي، محمدحسن ابوترابي‌فرد، عبدالحسين معزي و احمد مروي ديده مي‌شوند. در ميان اين پنج نفر، سيد ابراهيم رييسي و ابوترابي‌فرد بيش از سايرين به طيف هاشمي‌رفسنجاني نزديك هستند.
ج- منتقدين دولت
اما طيف منتقدين هاشمي و روحاني نيز در جامعه روحانيت وزن قابل‌توجهي دارند. در اين طيف دو چهره ارشد كه دبيران كل جامعتين هستند، ديده مي‌شوند. آيات يزدي و موحدي كرماني اصلي‌ترين چهره‌هاي منتقد هستند كه در كنار سيد احمد علم‌الهدي وزن منتقدين و مخالفان هاشمي و روحاني را بالا مي‌برند.
در لايه بعدي اين طيف آيات و حجج‌اسلام شجوني، نواب، عبدوس، مجتهد شبستري، سيد هاشم حميدي‌همداني، عبدالمقيم ناصحي، احمد علم‌الهدي، سيدرضا تقوي و حسين ابراهيمي ديده مي‌شوند. اين فراكسيون با ١١ عضو فعاليت مي‌كند. با اين حال در جريان انتخاب فهرست مورد حمايت جامعه روحانيت مبارز اين آيت‌الله موحدي‌كرماني بود كه با حمايت از حضور هاشمي‌رفسنجاني در فهرست جامعه روحانيت نشان داد در مواقع حساس فراكسيون ميانه‌روها مي‌توانند روي راي و نظر او حساب كنند.
حفظ موازنه به نفع ميانه‌روها
بررسي مواضع و ديدگاه‌هاي اعضاي جديد شوراي مركزي جامعه روحانيت نشان مي‌دهد رقابت شانه‌به‌شانه دو فراكسيون با حضور اعضاي جديد تغيير چنداني نمي‌كند و هر فراكسيون دو نماينده در ميان اعضاي جديد دارد. محسن قمي، نماينده تهران در خبرگان و منتظري، دادستان كل كشور نزديك‌ترين اعضاي جديد به مثلث هاشمي، روحاني و ناطق نوري هستند. پس از اين دو سيد جمال‌الدين دين‌پرور، مدير بنياد بين‌المللي نهج‌البلاغه قرار مي‌گيرد كه در مورد منازعات سياسي روز سكوت مي‌كند. با اين حال او در مصاحبه‌اي كه چند سال قبل داشت اشارات جالبي از سابقه سياسي خود دارد.
او يكي از مشورت‌دهندگان تاسيس روزنامه جمهوري اسلامي بود و از ساكنان قديمي منطقه شميران است. آيت‌الله دين‌پرور ضمن تسلط به زبان انگليسي و عربي كمي هم فرانسوي مي‌داند و از مطالعات دوران طلبگي خود به آثار شريعتي و جلال آل‌احمد اشاره كرده است. ميانه طيف معتدلين و منتقدين نام محمود محمدي‌عراقي به چشم مي‌خورد. در كنار نام اين دو مي‌توان محمود محمدي‌عراقي، نماينده كرمانشاه در خبرگان را نيز اضافه كرد. او در انتخابات خبرگان فعلي از استان كرمانشاه كانديدا شده بود و در ليست‌هاي جامعتين و خبرگان مردم نامش قرار داشت و پيروز انتخابات شد.
محمدي عراقي كه نسبت فاميلي با آيت‌الله مصباح‌يزدي دارد در مقطعي قائم‌مقام نماينده امام در سپاه پاسداران بود. در اين رابطه روايت‌هايي از مخالفت امام با حضور وي در سپاه ديده مي‌شود كه بيشتر در قالب خاطرات برخي انقلابيون بيان شده است. اما طيف منتقدين دولت و مثلث ميانه‌روها نيز دو نيروي تازه نفر در ميان اعضاي جديد دارد. محمدتقي رهبر، امام‌جمعه اصفهان و آل‌هاشم، امام‌جمعه موقت تبريز؛ اين دو عضو هستند كه مواضع سرسختانه‌اي عليه دولت دارند.
نقش ويژه مصطفي پورمحمدي
مصطفي پورمحمدي، وزير دادگستري كابينه حسن روحاني و عضو شوراي جامعه روحانيت مبارز است كه اين روزها به دلايلي بيش از قبل نامش تكرار مي‌شود. فارغ از اين موضوع او مي‌تواند در موضوع انتخابات رياست‌جمهوري آينده نقشي ويژه ايفا كند. در شرايطي كه مثلث قدرتمند و محبوب جامعه روحانيت چند سالي است در جلسات شركت نمي‌كنند او مي‌تواند حلقه وصل حاميان دولت با جامعه روحانيت مبارز شود. پورمحمدي تنها وزير كابينه روحاني است كه ضمن عضويت در جامعه روحانيت در جلسات آنها نيز شركت مي‌كند و مي‌تواند در چانه‌زني براي حمايت اين تشكل سياسي از رياست‌جمهوري مجدد روحاني نقش‌آفرين باشد. آيا او مي‌تواند وظيفه سخت نيابت مثلث هاشمي، ناطق و روحاني را به خوبي ايفا كند؟ اين سوالي است كه پاسخ نهايي آن در حمايت يا عدم حمايت جامعه روحانيت مبارز از روحاني روشن مي‌شود.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر