خاک بیمارمان می‌کند یا درمان؟

مجله سی ب سبز : بسیاری از مردم به سراغ شیوه‌های مختلف درمان و پیشگیری در طب مدرن یا مکمل می‌روند و با کمک روش‌هایی نظیر عطردرمانی، گیاه‌درمانی، هومیوپاتی، طب سوزنی و طب آیورودا تلاش می‌کنند تا احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را در طول زندگی به صفر برسانند؛ غافل از آنکه طب سنتی خودمان راهکارها و تدابیر بسیار ارزشمندی برای بهبود کیفیت زندگی و کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها و اختلال‌های جسمی و ذهنی را دارد، به شرط آنکه تدابیر و نکات حفظ‌الصحی‌اش مورد توجه مردم و خانواده‌ها قرار بگیرد و در زندگی به کار گرفته شود.

یکی از شیوه‌هایی که از زمان‌های دور به عنوان یک شیوه درمانی در کشورمان مورد استفاده قرار می‌گرفته خاک‌درمانی یا گل‌درمانی بوده که امروز نیز در برخی از استان‌های کشور مانند آذربایجان‌غربی به ویژه در نزدیکی دریاچه ارومیه مورد استفاده است. و کاربرد درمانی آن برای درمان بیماری‌های پوستی، مفصلی، بیماری‌های تنفسی، آسم و اختلال‌های روانی به حدی زبانزد است که بخشی از این گل سیاه دریاچه ارومیه به عنوان یک محصول درمانی برای مدت‌های طولانی به کشورهایي چون روسیه صادر می‌شد.

از تاثیر درمانی خاک غافل نشوید

متاسفانه امروزه به دلیل افزایش میزان آلودگی محیط زیست بسیاری از مردم تصور می‌کنند که خاک را باید در گروه کثیف‌ترین چیزها در طبیعت دانست و تا حد امکان باید از تماس با آن پرهیز کرد. به این ترتیب خانواده‌ها ترس دارند که بچه‌شان به خاک دست بزند در حالی که همین تماس با خاک آن هم خاکی که از سلامت و بهداشت آن در طبیعت مطمئن باشیم می‌تواند تاثیرات موثر و درمانی ویژه‌ای بر سلامت افراد داشته باشد. در متون طب‌سنتی به خاک‌های مختلف و متنوعی اشاره شده که در اصطلاح از آنها با نام «طین» یاد می‌شود. غالب این خاک‌‌ها طبع سرد و خشک دارند و استفاده خوراکی از آنها تنها برای جنبه‌های درمانی و در شرایطی که مصرف خوراکی آنها به توصیه طبیب تجویز می‌شده مجاز بوده است زيرا در آموزه‌های دینی ما اشاره شده که مصرف خاک حرام است مگر در مواردی که جهت درمان بیماری خاص توسط درمانگران طب سنتی تجویز ‌شود. این درمانگران از خاک برای درمان اسهال و ورم به صورت خوراکی یا موضعی استفاده می‌کردند و البته مصرف مصلح آنها را نیز جهت رفع مضرات احتمالی توصیه می کرده‌اند (مثلا گلاب را به عنوان مصلح خاک ارمنی) در حقیقت آنها از گونه‌های مختلف خاک مثل خاک سفید، خاک سبز و خاک سرخ برای درمان بیماری‌های متفاوتی استفاده می‌کردند.

تاثیر گل درمانی بر اختلال‌های قلبی

علاوه بر گل‌هایی که نام بردیم گل‌های دیگری مانند خاک زرد، خاک سبز،خاک آندولسی، خاک جلود، خاک خراسانی و خاک یا گل داغستان وجود دارند که برای هر یک از آنها خواص درمانی ویژه‌ای در متون طب سنتی ذکر شده است. به عنوان مثال یکی از خواص خاک سبز این بوده که بعد از بریان کردن آن را به صورت خوراکی برای درمان تپش قلب استفاده می‌کردند یا از گل داغستان که هنوز هم توسط برخی از درمانگران توصیه می‌شود برای درمان مشکلات و اختلالات قلبی استفاده مي‌شد و بر این باور بودند که این خاک خاصیتی مفرح دارد و دارویی مناسب برای درمان افسردگی یا پیشگیری از ابتلا به افسردگی است.

تسکین ورم‌ها با خاک سرخ

خاک سرخ یا گل فارسی یکی دیگر از انواع خاک‌هایی است که توسط درمانگران در زمان گذشته برای درمان برخی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این خاک از جمله خاک‌های قابض محسوب می‌شده که به صورت ضماد و موضعی مورد استفاده بوده است. بسیاری از درمانگران از ضماد خاک سرخ برای بهبود و درمان ورم‌ها استفاده می‌کردند. گل ارمنی نیز یکی دیگر از خاک‌های سرخ‌رنگی است که جنبه درمانی دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهایش خاصیت ضدخونریزی آن است که از آن برای کاهش خونریزی افرادی که دچار جراحت می‌شدند، استفاده می‌کردند. در حقیقت برخی از درمانگران مصرف خوراکی این گل را برای افرادی که دچار خونریزی‌های داخلی و گوارشی بودند توصیه می‌کردند و البته گلاب را به عنوان مصلح آن برای بیمار تجویز می‌کردند.

در ساحل گل درمانی کنید

گل‌درمانی در ساحل یکی دیگر از شیوه‌های درمانی طبیعی است که در طب سنتی ایران نیز اشاره‌های مختلفی به جنبه‌های درمانی آن شده است. توصیه درمانگران شیوه‌های طبیعی درمان همیشه این بوده که در شرایطی که فرصت مسافرت به شهرهای ساحلی برای مردم به ویژه در فصل تابستان فراهم می‌شود حتما سعی کنند از خواص درمانی شن و خاک ساحل و گلی که در نزدیکی دریا وجود دارد بهره ببرند. در فصل‌های سرد سال در صورتی که برایشان امکان دارد با پای برهنه و بدون دمپایی بر شن‌های ساحل پیاده‌روی کنند و اجازه دهند که بدنشان با شن‌ها در تماس باشد. و در فصل های گرم نیز از گل‌های نزدیک ساحل یا شن ساحل برای پوشاندن بدن خود استفاده کنند و به اصطلاح بخشی از بدن خود را زیر شن‌ها پنهان کنند تا به این ترتیب از خواص درمانی گل‌های ساحلی بهره‌مند شوند.

با این خاک خود را بشویید

یکی از خاک‌هایی که توسط درمانگران طب سنتی برای درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت خاک سفید است. این خاک با بافتی چرب مانند، بیشتر در سرزمین‌های عراق، کوفه و حجاز وجود داشته و از این سرزمین‌ها به کشورهای دیگر ارسال می‌شده است. خاک سفید که لزج‌مانند و چسبنده بود معمولا برای شستن بدن مورد استفاده قرار می‌گرفته و آثار درمانی متعددی داشته است به گونه‌ای که افراد بعد از شست و شو با این خاک سبکی و نشاط بیشتری احساس می‌کردند. این خاک از بین برنده چرک مو و زایل کننده زخم‌ها و دمل‌های مزمن است.

درمان واریس با گل ارمنی

برخی از درمانگران و حکیمان طب سنتی مانند استاد محمدعبادیانی در حال حاضر نیز گل ارمنی را دارویی مناسب برای درمان بیماری واریس می‌دانند. درمانگران با مخلوط کردن گل ارمنی و گلاب خمیری تهیه می‌کنند و این خمیر را دور پا در محل واریس قرار می‌دهند و آن را با پارچه‌ای مناسب می‌بندند تا این گل خشک شود و حالت انقباض آن موجب از بین رفتن و جمع شدن واریس و درمان آن شود. امروزه نیز برخی درمانگران طب سنتی از این نسخه برای درمان واریس استفاده می‌کنند. تهیه گل ارمنی از عطاری‌ها چندان دشوار نیست و می‌توان از این شیوه طبیعی با تجویز متخصص طب سنتی برای درمان واریس و برخی از بیماری‌ها استفاده کرد.

بهبود بیماری‌های مفصلی با گل درمانی

یکی از بهترین مناطق در ایران که خاکش جنبه درمانی متعددی دارد سواحل نزدیک رودخانه ارومیه است که گل سیاه‌رنگ و پرخاصیتی دارد که بر اساس تحقیقات دانشمندان آلمانی که آزمایش‌هايي را روی این خاک به عمل آورده‌اند، این گل خاصیت درمانی معجزه‌آسایی برای درمان برخی از بیماری‌های مفصلی، پوستی، بیماری‌های زنان و حتی روان‌درمانی برای بیماران دارد. از این رو گل‌درمانی نه‌تنها در دنیای سنتی قدیم جنبه‌های درمانی موثری داشته بلکه دنیای پزشکی امروز نیز خواص درمانی آن را تايید می‌کند تا با حضور در مناطقی که دارای خاک و گل با جنبه‌های درمانی و مورد تايید مراکز درمانی هستند از خواص درمانی این خاک‌ها برای افزایش میزان مقاومت بدن و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها بهره ببرند.

این خاک افسرده‌تان می کند

در مکاتب درمانی مختلفی به تاثیر مواد و اجزای مورد استفاده برای ساخت خانه بر انسان اشاره شده است. به عنوان مثال در مکاتبی همچون طب آیورودا و طب سنتی ایران به این نکته اشاره شده که نوع خاک و رنگ آن تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی و سلامت اعضای خانواده دارد. در حقیقت در متون طب سنتی ایران نیز توصیه‌های مختلفی در این زمینه شده که مثلا کدام خاک برای ساختن خانه مستحکم‌تر است و رنگ خاک و طبعی که دارد چه تاثیری بر سلامت افرادی که در آن محیط زندگی می‌کنند می‌تواند داشته باشد. برای نمونه می‌توان به تحقیقی که در یکی از کشورهای اسکاندیناوی صورت گرفت اشاره كرد. در این تحقیق مشخص شد که آمار خودکشی در خانه‌ها و مجتمع‌هایی که با بتن ساخته شده بود بسیار بالاست. تحقیقات و مشاهدات این گروه نشان داد که سکونت در مجتمع‌هایی که از بتن ساخته می‌شود به دلیل خاصیت محصورکننده بتن و حس محدودکننده و خفقانی که به فرد منتقل می‌کند می‌تواند در درازمدت فرد را ضعیف و افسرده کرده و زمینه‌های خودکشی را در او افزایش دهد. البته نیازی نیست اگر منزل بتنی دارید حتما تغییر مکان بدهید، تغییر رنگ دیوارها ویا گذاشتن گلدان‌های سبز در منزل می‌تواند تا حدود زیادی کمک کننده باشد.

آلرژی می‌گیریم چون از خاک دوریم

به تازگی در نتایج تحقیقی که در یکي از لابراتوارهای خارجی به دست آمده معلوم شده است که عدم ارتباط مردم با خاک احتمال ابتلا به حساسیت‌های فصلی را در آنها افزایش می‌دهد و به همین دلیل امروزه تعداد افرادی که به آلرژی‌های فصلی و مشکلات تنفسی مبتلا می‌شوند، در مقایسه با گذشته بیشتر است. بر اساس تحقیقات این گروه در خون انسان ۲ مدل گلبول سفید وجود دارد که برخی از آنها در برابر عفونت از خود واکنش نشان می‌دهند و برخی از آنها به انواع حساسیت‌ها. به این ترتیب هر چه میزان گلبول‌های سفیدی که به عفونت واکنش نشان می‌دهند در بدن بیشتر باشد میزان گلبول‌هایی که به حساسیت واکنش نشان می‌دهند کمتر می‌شود. بنابراین در گذشته که احتمال تماس مردم با خاک و ابتلا به برخی از عفونت‌های سطحی ناشی از آن بیشتر بود احتمال ابتلا به انواع حساسیت کاهش می‌یافت. زيرا گلبول‌هایی که به انواع عفونت‌ها واکنش نشان می‌دادند در این شرایط درگیری بیشتری داشتند. اما نکته مهم این است که اینگونه نباید باشد که مردم با هر نوع خاکی تماس پیدا کنند. مهم این است که ما با خاک‌های تمیز مثل خاک‌هایی که در ساحل‌ دریا یا رودخانه وجود دارد یا خاکی که در بخش بکر بیابان‌ها وجود دارد در تماس باشیم و از خواص درمانی آنها بهره‌مند شویم.