ضرورت همبستگی میان اصلاح طلبان و دولت در این ماه ها

هفته نامه صدا - محمد جواد روح: فضاسازی های مخالفان حسن روحانی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، حامیان اصلی او را نشانه گرفته است.

هر چه به موسم انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم نزدیک تر می شویم؛ تحرکات مخالفان حسن روحانی شدت می گیرد و پرده های تازه تری از پروژه چند بُعدی و زمان بندی شده آنان به نمایش در می آید.

پرده نخست این فضاسازی ها متوجه شخص حسن روحانی بود. اقداماتی همچون اتهام زنی به رییس جمهور، نزدیکان و دولتمردان وی و طرح ادعاهای مختلف مبنی بر وجود تعارض میان دومین مقام عالیرتبه کشور با مقام رهبری و نهادهای زیر نظر ایشان در کنار حجم بالا و غیرمتعارف پرداختن به مباحثی چون پرونده فیش های حقوقی از جمله اقداماتی بود که در این مرحله ظهور و بروز یافت و همچنان نیز با شدت و حدت ادامه دارد.

هدف اصلی این پرده از پروژه مخالفان که می توان آن را ذیل عنوان «یک دوره ای کردن ریاست جمهوری حسن روحانی» دسته بندی کرد؛ ایجاد تردید در نزد رییس جمهور و واداشتن وی به انصراف از نامزدی مجدد در انتخابات بهار ۱۳۹۶ بود.

سکوت نسبتا طولانی حسن روحانی در مقطع اردیبهشت تا اواسط مرداد ماه در قبال حملات و فشارهای مخالفان، این ذهنیت را تقویت کرده بود که شخص رییس جمهور نیز واقعا برابر این حجم از فشارها، حملات و پرونده سازی ها دچار تردید شده و دیگر انگیزه و عزم جدی برای مقابله با مخالفان را ندارد، چنان که چهره های موثقی همچون مسیح مهاجری (مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی) نیز اخیرا اعلام کرده اند روحانی برای کاندیداتوری مجدد دچار تردید شده بود و حتی در برخی جلسات خصوصی با نزدیکان و مشاوران ارشد خود این مطلب را عنوان کرده بود.

با این حال از اواسط مرداد ماه به تدریج نشانه هایی بروز کرد که از کنار گذاشتن تردیدها و عزم دوباره روحانی برای حضور جدی در سطح اول سیاست ایران حکایت داشت.

مصاحبه تلویزیونی روحانی در سالگرد دولت خود (۱۲ مرداد ماه ۱۳۹۵) نقطه آغاز بازگشت دوباره حسن روحانی بود. رییس جمهور در آن سخنرانی که در اوج حملات به برجام و دستاوردهای شش ماهه آن انجام گرفت، به دفاع مستدل، منطقی و مبتنی بر آمار و ارقام مستند از برجام پرداخت و گرچه با چنان حرارت و صراحتی سخن نگفت که حامیانش را خوش آید؛ اما پیامی صریح و دقیق را برای مخالفان خود به همراه داشت.

پیامی که نشان می داد روحانی دستاورد مهم و تاریخی خود یعنی توافق هسته ای را نه تنها کوچک نمی شمارد و آن را مایه خجالت و شرمندگی و ذلت کشور نمی داند، بلکه با مقایسه شرایط کشور با دوران تحریم که ایران برای فروش یک بشکه نفت به فلان کشور آسیایی یا آمریکای لاتین یا آفریقا هم باید به ساز آنها می رقصید و واحدهای پول بی اعتبار و اجناس بنجل آنها را به جای پول نفت دریافت می کرد، صراحتا برجام را «مایه عزت کشور» خواند و از تحولات گسترده در حوزه های مالی، بانکی، حمل و نقل و حتی سرمایه گذاری خارجی در دوران کوتاه پس از تحریم سخن گفت.

لحن ملایم روحانی در آخر مصاحبه تلویزیونی، به تدریج و طی یک ماهه گذشته صراحت و صلابت بیشتری یافته است. تاکید روحانی بر حاکمیت قانون، هشدار به وزرا و اعضای کابینه در مورد عقب نشینی از جایگاه و مسئولیت های قانونی خود، تاکید بر ضرورت پاسداری از امید مردم به عنوان سرمایه اجتماعی، دفاع از دستاوردهای امنیتی و اقتصادی برجام، الزامات فضای پسابرجام و مهمتر از همه مسئولیت کلی نظام (فراتر از قوه مجریه) برای بهبود وضعیت اقتصادی، برخورد با مفاسد و مسائل موجود و پاسخگویی به مردم از محورهای اصلی گفتارهای رییس جمهوری در این بازه زمانی بود که به خوبی چالش های موجود در سطوح عالی کشور و الزامات و پیش نیازهای رفتاری، ساختاری و حقوقی رفع مسائل موجود به ویژه در حوزه اقتصادی - که مقام معظم رهبری هم آن را «اولویت نخست کشور» خوانده اند - را تبیین می کند.

این تردیدهای روحانی برای حضور در انتخابات آتی ریاست جمهوری چنان که چهره هایی چون مسیح مهاجری از آن خبر داده اند و هاشمی رفسنجانی به عنوان یکی از اصلی ترین حامین روحانی، بشارت بوی بهبود از اوضاع جهان در دوران دوم ریاست جمهوری او می دهد، مخالفان روحانی را واداشته تا پرده هایی دیگر از پروژه «یک دوره ای کردن ریاست جمهوری» را به نمایش درآورند. یکی از این پرده ها تشدید خبرسازی ها و فضاسازی های رسانه ای در جهت القای وجود شکاف و چند دستگی میان اصلاح طلبان در قبال حمایت از حسن روحانی است.

در حالی که جناح راست عملا در قبال انتخابات آتی ریاست جمهوری دچار دو دستگی شده و چهره ها و طیف های موثر و با سابقه آن، با صراحت از ضرورت حمایت از روحانی یا دست کم خودداری از معرفی نامزد رقیب برابر او سخن می گویند، رسانه های طیف رادیکال است. تلاش دارند جبهه حامیان روحانی به ویژه گروه های اصلاح طلب را در قبال راهبرد انتخاباتی ۹۶ دچار ابهام، تضاد و تعارض نمایش دهند.

انتشار تحریف شده مصاحبه هفته گذشته عباس عبدی با تیتر عجیب «اصلاح طلبان در انتخابات ۹۶ از روحانی حمایت نکنند» در خبرگزاری های رادیکال راست، نمونه ای از این تحرکات بود. و در اقدامی دیگر، کانال ها و سایت های راستگرا خبری مجعول را به نقل از رسول منتجب نیا (قائم مقام حزب اعتماد ملی) منتشر کردند که در آن ادعا شده بود وی اصلاح طلبان را از حمایت از روحانی در انتخابات ۹۶ و «تداوم بازیچه دست هاشمی رفسنجانی شدن» بر حذر داشته است. خبری که به سرعت از س در انتخابات وی حزب اعتماد ملی و شخص منتجب نیا تکذیب شد و وی رسما اعلام کرد: «حزب اعتماد ملی در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم از روحانی حمایت می کند.»

این خبرسازی ها گرچه با واکنش صریح احزاب و فعالان سیاسی اصلاح طلب مواجه شد اما بدیهی است که در شرایط کنونی و با تعدد و تکثیر رسانه ها به ویژه در فضای مجازی می تواند تردیدها و زمزمه های ناخوشایندی را در بدنه جریان اصلاحات و حامیان روحانی شکل دهد.

این فضاسازی های رسانه ای در عین حال، این پیام را به احزاب، گروه ها، رسانه ها و شخصیت های سیاسی اصلح طلب به همراه دارد که فراتر از همه نقدهایی که نسبت به عملکرد دولت و حتی مکانیزم درونی ائتلاف اصلاح طلبان و اعتدال گرایان وجود دارد، ابراز همبستگی و همسویی در حمایت از حسن روحانی و تداوم جبهه ائتلافی بهار ۹۲ در انتخابات ۹۶ است. در عین حال، برخی فشارها و برخوردها با فعالان سیاسی شاخص اصلاح طلب در هفته های اخیر بر اهمیت این همبستگی و همسویی افزوده است.

همچنان که در سال ۱۳۷۹ و در آستانه نامزدی مجدد سید محمد خاتمی برای انتخابات ریاست جمهوری دوره هشتم (۱۳۸۰) طیف گسترده ای از فعالان سیاسی اپوزیسیون قانونی با برخورد مواجه شدند. برخی برآوردها از امکان تکرار آن الگو در آخرین ماه های باقیمانده به انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم و نامزدی دوباره حسن روحانی حکایت دارد.

در سال ۷۹ اما آن برخوردها نه تنها منجر به انصراف خاتمی از نامزدی ریاست جمهوری یا سکوت و سکون اصلاح طلبان نشد بلکه شخص رییس جمهور، اصلاح طلبان حاضر در پارلمان و حتی چهره های خط امامی همچون علی اکبر محتشمی پور که با جریان های ملی - مذهبی و نهضت آزادی مرزبندی تاریخی و هویتی داشتند، به دفاع از حقوق و آزادی های فعالان سیاسی برخاستند و فشارها را به بستری برای تقویت اتحاد بیشتر حول سید محمد خاتمی و مبتنی بر مبانی مشترک تبدیل ساختند.

این الگویی است که در شرایط کنونی نیز انتظار می رود مجموعه دولت، فراکسیون پارلمانی امید و کل جریان اصلاحات از آن تبعیت کنند و همبستگی سیاسی - انتخاباتی را به همبستگی گفتمانی - راهبردی در جهت تامین حقوق و آزادی فعالان سیاسی در چارچوب قانون اساسی تعمیم بخشند و با تکیه بر تجربه سال های نه چندان دور به یاد آورند که هدف مخالفان از برخورد با احزاب و فعالان سیاسی و فکری اصلاح طلب به یک حزب یا طیف خاص بلکه کلیت جریان اصلاحات است.

در صورت در پیش گرفتن این راهبرد و تقویت وجود همبستگی میان مجموعه اصلاح طلبان و پشتیبانی مجموعه دولت و فراکسیون پارلمانی از آنان است که می توان پروژه «تردیدافکنی در جبهه حامیان روحانی» را به شکست کشاند و فراتر از آن، شراره های امید را در سطح جامعه سیاسی و بدنه اجتماعی حامی اصلاحات تقویت کرد.

مخالفان روحانی به درستی می دانند که اصلی ترین تکیه گاه و پایگاه او برای تداوم دوران ریاست جمهوری و پیروزی در دوره دوم، اصلاح طلبان هستند و حتی طیف خردورز و معتدل جریان راست نیز به عنوان متحد و نیروی مکمل این پایگاه اصلی، روحانی را همراهی خواهند کرد.

از این رو، همان گونه که مجموعه اصلاح طلبان در زمینه تداوم حمایت از حسن روحانی تردید به دل راه نمی دهند و تحت تاثیر القائات و نامزدتراشی ها و فضاسازی های مخالفان قرار نمی گیرند، ضرورت دارد روحانی، مجموعه دولت مردان و نیز فراکسیون پارلمانی متکی به جریان اصلاحات در شرایط کنونی حمایت و پشتیبانی لازم را از نیروها و احزاب اصلاح طلب صورت دهند تا «جبهه حامی روحانی» با توان و انسجامی لازم و با استفاده از همه نیروها و ظرفیت های فکری، تشکیلاتی و سیاسی خود پا به کارزار تعیین کننده سال ۹۶ گذارد.