انتشار عاشقانه‌های سعدی با دکلمه آیدین آغداشلو

خبرگزاری ایلنا: سلطانی با بیان اینکه نوازندگان غیرایرانی حرفه‌ای‌تر از نوازندگان ایرانی هستند، گفت: متاسفانه ضبط در ایران حواشی بسیاری دارد و این مسائل غیرموسیقایی باعث آزار هنرمند می‌شود.

پیمان سلطانی (آهنگساز) با اشاره به ضبط سمفونی «گفت‌وشنید» و ایجاد یک گروه سه نفره برای خلق این اثر، اظهارکرد: دو تن از دوستانم که آوازخوان هستند به من مراجعه کردند و پیشنهاد یک همکاری صورت گرفت. در نشست‌های متعددی که داشتیم و به دلیل وابستگی شدید من به ادبیات کهن و ادبیات معاصر، در همراهی با آقای ادیب و آقای رضایی نگاه‌هایمان را به یک جهت سوق دادیم و ترکیب و ادغامی منطقی بوجود آوردیم.

او ادامه داد: قبل از اینکه نظامی‌خوانی (سوئیت سمفونیک گفت و شنید) را براساس خمسه نظامی کار کنم از مدت‌ها قبل با هجده شاعر معاصر همکاری داشتم و پس از آن هم روی اشعار کلاسیک ایرانی کار کردم. پروژهٔ خیام‌خوانی، سعدی‌خوانی و رودکی‌خوانی را زود‌تر نوشته و ضبط کرده بودم اما به‌طور اتفاقی نظامی‌خوانی که از همه دیر‌تر شروع شده بود؛ زود‌تر منتشر شد!

این آهنگساز با اشاره به اینکه در ادامه کار به این گروه پیشنهاد کردم در راستای مجموعه‌های گذشته کار کنیم، اضافه کرد: مجموعه‌‌ی نظامی‌خوانی را در ‌‌نهایت به پروژه‌های قبلی اضافه کردیم. اما در ابتدا تصمیم‌مان این بود که ابوسعیدخوانی، سهرودی‌‌خوانی و عاشقانه‌های ایرانی را کار کنیم ولی نهایتا به نظامی‌خوانی رسیدیم.

سلطانی با تاکید براینکه نظامی یکی از بزرگان منظومه‌های غنایی شعر فارسی است، گفت: معتقدم در بین شاعران فارسی هفت شاعر از همه مهم‌ترند (فردوسی، سعدی، خیام، حافظ، مولوی، رودکی) و یکی از ‌ آن‌ها نظامی است، یکی از دلایلی که به سمت نظامی رفتیم نیز اعتبار و اهمیت بی‌اندازهٔ این شاعر و بی‌توجهی‌ها به او در دوران معاصر است. گرچه من نظامی را یک شاعر جهانی می‌دانم اما از اینکه این شاعر توسط کشور آذربایجان درحال مصادره شدن است؛ خوشحال نیستم.

این آهنگساز با اعلام اینکه با تلاش‌های بسیار در تقویم ایرانی روز نظامی را ثبت کردیم، اضافه کرد: برای اهمیت نظامی تلاش کردیم تا روزی به نام نظامی گنجوی را در تقویم تاریخ رسمی کشور ثبت کنیم. تولید این اثر سمفونیک منجر به این شد که ما این اقدام را هم انجام دهیم و روزی را به نام نظامی در تقویم کشورمان با کمک تعدادی از اهالی فرهنگ به ثبت برسانیم.

او در ادامه گفت: ساختار شعر نظامی به لحاظ مضمونی در قالب یک منظومه سروده شده و تفاوت آن با حافظ یا سعدی این است که این شاعران مضمون خود را نهایتا در یک غزل هشت تا دوازده بیتی بیان کرده‌اند اما نظامی اشعارش را در یک منظومه بلند روایت می‌کند. به همین دلیل برخورد ما در خوانش هم باید شکلی دیگر به خود می‌گرفت.

سلطانی با اشاره به اینکه گزینش بسیار دقیقی روی اشعار نظامی صورت گرفته است، گفت: سعی کردیم ترکیبی دقیق از پنج خمسه به دست بیاوریم تا علاوه براینکه ابیات باهم مرتبط باشند از یک ساختار روایی خاص نیز پیروی کنند. در حقیقت برای انتخاب اشعار یک طراحی خاص صورت گرفت و عصاره‌ای از تفکرات نظامی از آن بیرون کشیده شد در واقع مبنای کار گرایش فکری نظامی به عشق بود.

این آهنگساز درباره همکاری با ارکستر سمفونیک ارمنستان برای ضبط این اثر توضیح داد: بخش غالب این اثر سمفونیک است و از آنجا که نوازندگان ما با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارند و نوازندگان غیرایرانی حرفه‌ای‌تر و توانا‌تر هستند ترجیه می‌دهم آثار سمفونیک را بیرون از ایران ضبط کنم چراکه آن‌ها با شرایط روز موسیقی دنیا همگام‌‌ترند. متاسفانه ایران با این شرایط بسیار فاصله دارد البته ما نوازندگان بسیار توانایی داریم اما برای ضبط یک اثر سمفونیک روی چند نفر نمی‌توان حساب کرد چراکه کار گروهی است و به یک گروه یک دست نیازمندیم.

آهنگساز آلبوم ایران جوان ادامه داد: متاسفانه ضبط در ایران حواشی بسیاری دارد و این مسائل غیرموسیقایی باعث آزارم می‌شود اما در کشورهای دیگر مانند اتریش، فرانسه، چک، انگلستان و حتی ارمنستان تکلیف آهنگساز مشخص است و غیر از یک مبادله مالی بقیه مباحث بر سر مسائل موسیقی است و کار بدون هیچ کم و کاستی پیش می‌رود اما در ایران برای اینکه به انتهای پروژه برسیم باید از یک هفت‌خوان گذر کنیم که شش خوان آن حواشی است که هیچ ربطی به موسیقی ندارد. بنابراین ترجیح می‌دهم اثرم را در جایی ضبط کنم که از این حواشی به دور باشم.

سلطانی با بیان اینکه اثرسمفونیک «گفت ‌وشنید» با آثار گذشته‌ از لحاظ فرم و ساخت تفاوت‌هایی دارد، افزود: آثار گذشته‌ مانند آلبوم ایران جوان یا عاشق می‌شویم از یک فرم دیگری تبعیت می‌‌کند و در آنجا مباحثی که مطرح شده به فرم‌های ایرانی بسیار نزدیک‌ است و آنچه که مدنظر بوده تصنیف و سرود است. اما در گفت‌ و شنید فرم‌های موسیقی کلاسیک با فرم‌های موسیقی دستگاهی ترکیب شده و در حقیقت در این اثر به گسترهٔ جغرافیایی بزرگتری فکر کرده‌ام و قصد داشتم این اثر در وسعت بیشتری از شنیدار قرار گیرد از همین رو به لحاظ ساختار متفاوت است.

او درباره آواز‌خوانی دو خواننده همزمان در این اثر گفت: حضور دو خواننده در اثر اهمیت زیادی ندارد ممکن است در اثری نیز ده خواننده باهم حضور داشته باشند اما آنچه که در گفت و شنید اهمیت پیدا کرده این است که این دو خواننده با ساختارهای فکری و شکل و فرم حنجره خود حضور پیدا کرده‌اند و در عین حال توانسته‌اند به خوانش‌های یکدیگر سمت و سو بدهند و هر کدام دیگری را از آن خود دانسته و پاسخگوی احساسات و اجراهای یکدیگر شده‌اند. (در گفت وشنید هم آقای رضایی و هم آقای ادیب به فهم بالایی از همکاری و کار گروهی رسیدند و همینطور یارتای عزیز که همیشه تفکر گروهی را دنبال می‌کند.) در آثار دیگری که ممکن است از چند خواننده استفاده شده باشد اولین چیزی که ایجاد می‌شود حس رقابت است و این رقابت برای اوج گرفتن نیست بلکه برای از گود خارج کردن است در حالی که در اثر سمفونیک گفت‌ و شنید چنین اتفاقی نمی‌افتد.

این آهنگساز ادامه داد: در این اثر دو خواننده در عین اینکه پرسوناژ‌های خاص خود را دارند اما همدیگر را درک کرده و به حس یکدیگر احترام می‌‌گذارند و در مقابل هم قرار نمی‌‌گیرند و با اینکه روش خوانش‌شان در آواز متفاوت است اما در اجرا با هم ترکیب و ادغام می‌شوند و به یک الگوی بیان جدید آوازی بدل می‌شوند و وجهه‌های مشترک یکدیگر را خوب درک می‌کنند. در حقیقت آنچه که اهمیت دارد این است که این خوانندگان نقش خود را به خوبی درک کرده‌اند و به یکدیگر نیز اهمیت می‌‌دهند و همدیگر را تکمیل می‌کنند.

سلطانی خاطرنشان کرد: یکی از پیامدهای موسیقی در ایران این است که می‌تواند در کنار دیگر کارکرد‌هایش روایت‌گر شعر کلاسیک نیز باشد. این اثر پاسخگوی بخشی از خلا‌ء‌هایی است که در موسیقی ایران وجود دارد موسیقی ایرانی در حال حاضر به سوی یک فراموشی پیش می‌رود و تمام زیبایی‌ها، اصالت‌ها و ارزش‌هایش در حال دگرگونی است. موسیقی در اینجا تبدیل شده است به دستمایه‌ای برای سودجویی و شهرت‌طلبی عده‌ای افراد ناتوان و متاسفانه مبارزه ‌با هر نوع نگاه آوانگارد و پیشرویی که در حال شکل‌‌گیری است.

او ادامه داد: در حقیقت اتفاقی که در حوالی جنگ جهانی دوم در اروپا شکل گرفت و گروه عظیمی از فرودستان آلمان در مقابل جدیت موسیقی آوانگارد ایستادند. حالا در ایران بدون هیچ پشتوانه‌ای درحال شکل‌گیری است. البته مقاومت آلمانی‌ها در سال ۱۹۴۵ نتیجه‌ای دربرداشت و آن هم بازگشت به یک تعادل فرهنگی بود درحالیکه در ایران متاسفانه نتیجه جز نابودی ارزش‌ها و سنت‌ها نداده است. چراکه در ایران افراد به تنهایی نمی‌توانند کاری را به ثمر برسانند بلکه این رسانه عمومی کشور مانند صدا و سیما و جراید هستند که به این مسئله دامن می‌زنند و محدود و یک سویه عمل می‌کنند در واقع رسانه‌ها هستند که به این گروه کم ارزش در موسیقی کمک می‌کنند تا ارزش‌های و اصالت‌های موسیقی را از بین ببرند. و این موضوع به تصور من کاملا با هدفی ازپیش تعیین شده پیش می‌رود.

او در پایان درباره برنامه‌های آینده‌اش گفت: تا پایان سال سه آلبوم سعدی‌خوانی که آقای آیدین آغداشلو عاشقانه‌های سعدی را دکلمه کرده‌اند و از صدای پنج خواننده بر‌تر نسل قبل مانند آقای شاهزیدی، کرامتی، شفیعی، جهاندار و نوربخش استفاده شده در حال انتشار است. پس از آن آلبوم خیام‌خوانی است که با همکاری ۳۴ خواننده شکل گرفته و دو اثر موسیقیایی برای خیام فیلسوف و خیام شاعر در آن نوشته شده و به همراه کتابچه‌ای نفیس از اشعار خیام وارد بازار خواهد شد و سپس سرودهای ملی میهنی شماره دو است که با صدای سالار عقیلی منتشر می‌شود. میکس و مسترینگ «ایرانه خانم» که هنوز ادامه دارد.