زنگنه در اوپک بازی سازی می کند

شرق نوشت: كمتر از پنج ماه پيش بود كه ايران دوباره وارد بازي بزرگان نفتي شد؛ برگ برنده‌اش را بازي كرد و محمد باركيندو، دبيركل اوپك شد. هرچند اين تمام برگ‌هاي ايران نبود؛ اين مهره اثرگذار نفتي، در همه ماه‌هايي كه بزرگان در تكاپو براي تثبيت سطح توليد نفت بودند و نجات بازار از سقوط را دنبال مي‌كردند، نمايش قدرت برگزار كرد؛ حق هم داشت؛ تهران مي‌خواست سهمش را از بازار پس بگيرد. حالا وزير انرژي ايران به خواسته‌اش رسيده و مصالحه براي فريز، چيزي از توان كشورش در بازي بزرگان كم نمي‌كند. حتي سخن از تصميم ايران براي پيوستن به تثبيت توليد و مشاركت فعال در نشست آينده اوپك (نشستي كه قرار است ١٠ آذرماه برگزار شود)، توانسته قيمت نفت را بالا ببرد.

‌باركيندو به خواسته‌اش رسيد

ماجرا از اين قرار است كه خرداد گذشته مرد نيجريه‌اي توانست با حمايت ايران، دبيركل سازمان كشورهاي صادركننده نفت شود. واقعيت اين است كه برجام آمد و توان ايران را در رقابت منطقه‌اي و جهاني احيا كرد. اگر توافق نبود، صادرات نفت ايران به مرور از يك ميليون بشكه هم كمتر مي‌شد، آن‌وقت بود كه ايران ديگر ابزار قدرتي در اوپك نداشت. هرچه كه بود، ايران توانست دست راستش را بر شانه محمد باركيندو بگذارد و اين مرد، دبيركل اوپك شود؛ براي همين است كه باركيندو ايران را «رهبر جديد اوپك» مي‌داند.

او، براي دومين‌بار در سه ماه گذشته به خاورميانه آمده تا براي فريز مذاكره كند؛ مقصد اصلي‌اش تهران و هدف اصلي‌اش بيژن نامدار زنگنه است. همتاي ايراني‌اش را مي‌بيند و او از سوي ايران قول مساعدت براي مشاركت در فريز مي‌دهد. پس از اين رأي مساعد زنگنه، بازار جهاني خوش‌بين نسبت به اجلاس آذر ماه اوپك، پس از مدت‌ها رنگ‌وبوي افزايش قيمت مي‌بيند.

بااين‌همه نبايد فراموش كرد، باركيندو با بسته پيشنهادي ديگري به تهران آمده بود: «كاهش توليد»؛ بسته‌اي كه شايد خودش هم مي‌دانست زنگنه باز نكرده، پس مي‌دهد. شايد ازهمين‌رو است كه استفن برناک، کارشناس مؤسسه معامله‎گری پی‌وی‌ام، گفته است: مخالفت ایران و عراق با کاهش تولید همچنان پابرجاست و خبر پیشی‌گرفتن ایران از عربستان در صادرات نفت به هند، استمرار رقابت میان اعضای اوپک را آشکارتر مي‌كند.

‌رهبري ايران، موضع آشكار دبيركل اوپك

باركيندو در تهران زنگنه را ديد و پس از آن در جمع خبرنگاران آمد؛ او پيش از اين هم چندين‌بار آشكار و روشن از ايران تشكر و قدرداني كرده بود؛ اين‌بار اما سنگ‌تمام گذاشت. هرچند پشت پرده موضوع ديگري باشد و او براي رايزني درباره كاهش توليد، ميهمان تهراني‌ها شده باشد، اما در جمع خبرنگاران به‌شيوه‌اي عجيب از ميزبانانش تشكر مي‌كند. او مي‌گويد كه هدف اصلی‌اش از سفر تازه، ارائه گزارشی درباره رایزنی‌های گسترده پس از نشست الجزایر در ماه سپتامبر است. «در این سفرها به چند کشور عضو اوپک رفته‌ام و فکر کردم که باید به اینجا بیایم و شخصا به‌طور کامل به وزیر نفت ایران گزارش بدهم و از مشورت او استفاده کنم.

افزون بر تبادل‌نظر و گزارش‌دادن، در این سفر در پی درخواست از ایران برای نشان‌دادن همراهی بیشتری در وین هستیم تا بتوانیم توافق الجزایر را اجرائی کنیم». اظهارنظر عجيب ديگرش هم يك موضع‌گيري صريح و آشكار برابر رقباي نفتي ايران در اوپك است: «ایران رهبر جدید اوپک است؛ توافق اعضای این سازمان در نشست الجزایر بدون همراهی و نقش رهبری ایران غیرممکن بود». او به سفر سه ماه پيش خود به تهران هم اشاره كرد و گفت: پیش از نشست الجزایر، با وزیر نفت ایران دیدار کردم و او به من اطمینان داد که ایران، نه‌تنها در پیوستن به اجماع، بلکه برای رسیدن به آن، از هیچ‌کاری دریغ نمی‌کند. توافق الجزایر بدون همراهی سازنده و نقش رهبری ایران، غیرممکن بود؛ از ایران به دليل انعطاف و همراهی و نقش تعیین‌کننده‌ای که ایفا کرد تا تضمین کند که ما با یک توافق از الجزایر خارج شویم، سپاسگزاری می‌کنم.

‌زنگنه: مساعدت باركيندو بي‌جهت خوشحال نبود؛ پرواضح است كه ايران قول همكاري داده است. وزير نفت هم همين را مي‌گويد. نامدارزنگنه هم پس از ديدارش با دبيركل اوپك به جمع خبرنگاران مي‌آيد و مي‌گويد كه دیدار با دبیرکل اوپک مثبت بود؛ احتمال اینکه در نشست نوامبر، وزیران نفت و انرژی اوپک به توافق برسند زیاد است. دبیرکل در این دیدار، گزارش مفصلی از فعالیت‎های انجام‌شده پس از نشست فوق‌العاده اوپک در الجزایر و مذاکراتی که با مقام‎های کشورهای عضو و غیرعضو این سازمان از جمله ونزوئلا، عراق، کویت، امارات، عربستان، روسیه و... در جریان سفرها یا در حاشیه نشست‎های بین‌المللی داشته، ارائه کرد. کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در تلاشند که در نشست عادی آذرماه این سازمان در وین به تصمیمی جامع برسند و اطلاعاتی که دبیرکل، امروز به من دادند، دلگرم‌کننده است. نگاه مثبتی به تحولات آینده دارم و فکر می‌کنم در آینده وضع بهتری خواهیم داشت.

احتمال اینکه اعضای اوپک در نشست ماه نوامبر به توافق برسند، زیاد است. وزیر نفت ايران كه باز هم از مواضعش كوتاه نمي‌آيد، تأكيد كرد: کشورهایی که در سال‎های گذشته تولید بیشتری داشته‌اند، برای بهبود وضع بازار مسئولیت بیشتری هم دارند. امروز اقتصاد غرب هم برای خروج از رکود، انتظار دارد قیمت نفت به سطحی بالاتر از قیمت‎های کنونی برسد. همه نگران کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت نفت در سال‎های اخیر هستند؛ روندی که آثار منفی آن بر بازار نفت در سال‎های آینده نمود پیدا می‌کند. او در پاسخ به این پرسش که آیا فکر می‌کنید اعضای اوپک به توافق نشست الجزایر پایبند هستند یا خیر؟

گفت: فکر می‌کنم اعضای اوپک به این توافق پایبند هستند و برای عملیاتی‌کردن آن تلاش می‌کنند. زنگنه همچنین در پاسخ به پرسشی درباره احتمال همراهی‌نکردن عراق در مذاکرات پیش‌رو، این احتمال را رد کرد و گفت: دبیرکل اوپک با مقام‎های بلندپایه عراق دیدار داشته‌اند و نتایج آن دلگرم‌کننده بوده است. زنگنه در پاسخ به این پرسش که از دید شما قیمت منصفانه و عادلانه نفت چقدر باید باشد، هم گفت: قیمت مناسب، قیمتی است که منافع تولید‌کننده و مصرف‌کننده را در پی داشته باشد. اعضای اوپک قيمت نفت را بر قیمت ٥٥ تا ٦٠ دلار هدف‎گذاری کرده‌اند.

‌خنده نفت پس از مساعدت زنگنه

بازاري كه در تكانه‌هاي پس از انتخاب ترامپ، لغزان و ريزنده، طي مسير مي‌كرد، با اميد به توافق، روندي صعودي به خود گرفت. برهمين‌اساس قیمت هر بشکه نفت خام برنت با ٣٧ سنت رشد در سطح ٤٦ دلار و ٨٦ سنت تثبیت شد. قیمت هر بشکه نفت خام دبلیوتی‌آی آمریکا هم ٢٧ سنت افزایش یافت و به ٤٥ دلار و ٦٩ سنت برای هر بشکه رسید. (البته اين ارقام مربوط به پيش از تعطيلات يكشنبه است).

به‌هرحال بازار جهانی نفت در هفته گذشته نخستين رشد قیمت را در یک ماه گذشته تجربه کرد. قیمت نفت در هفته گذشته تقریبا پنج درصد بالا رفت. دليل اين افزایش هم همان است كه گفته شد: خبرهای خوش مذاکرات اوپکی‌ها و غیراوپکی‌ها در دوحه قطر. در هفته گذشته ارزش دلار هم به بالاترین حد در ۱۳ سال گذشته رسید و این افزایش به خودي‌خود رشد بيشتر قیمت نفت را مهار کرد.

‌انگشت اشاره به‌سوي اوپكي‌ها

حالا نگاه همه تحليلگران انرژي و رسانه‌هاي جهان به اوپك و اجلاسش دوخته شده است. پس از دیدار دبیرکل اوپک با وزیر نفت ایران، رسانه‌های غيرايراني در موضع‌گیری جدید پیش‌بینی مثبتی نسبت به كاهش توليد اوپك کرده‌اند. به گزارش بلومبرگ: امیدواری به تصویب طرح کاهش تولید نفت در اجلاس رسمی اوپک در ٣٠ نوامبر بیشتر شده است. کشورهای عضو اوپک بعد از افت قیمت نفت در سال‌هاي گذشته تصمیم گرفته‌اند با کاهش میزان عرضه تولید قیمت را بالا بکشند، اعضای اوپک و تعدادی از کشورهای غیراوپک در حاشیه کنفرانس انرژی در الجزایر تصمیم گرفتند تا میزان تولید را روزانه به ٣٢,٥ تا ٣٣ میلیون بشکه در روز برسانند که مفهوم آن کاهش ٨٠٠ هزار بشکه‌ای نفت است. قرار شده کمیته‌ای میزان سهم اعضا را مشخص کند و در اجلاس رسمی اوپک در ٣٠ نوامبر مطرح شود. پس از اجلاس الجزیره در دو نشست جداگانه در وین و دوحه، چکش‌کاری‌ها برای سهم اعضا از این کاهش انجام شد و قرار است در ١٠ روز آینده در وین اتریش در اجلاس رسمی اوپک «طرح کاهش تولید نفت» به تصویب برسد.

دراين‌ميان آژانس بین‌المللی انرژی هم اعلام کرده كه اگر اوپک تولیدش را کاهش ندهد، مازاد عرضه نفت در سال ۲۰۱۷ هم ادامه می‌یابد. به گزارش رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد، اگر اوپك توليدش را کاهش ندهد، با توجه به شدت‌گرفتن تولید از سوی سایر تولیدکنندگان در نقاط مختلف جهان که می‌تواند منجر به رشد بی‌رویه عرضه شود، بازار نفت در سال ٢٠١٧ شاهد سومین سال مازاد عرضه خواهد بود.