جاباما
۴۲۷۶۲۳
۳ نظر
۵۰۹۷
۳ نظر
۵۰۹۷
پ

ستاد مبارزه با چرندیات (۵۵)

در این سری مطالب سعی داریم به بررسی دروغ ها و شایعات مشهوری که در هر از چند گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به راه می افتند بپردازیم و با مستندات آن ها را برای شما تحلیل کنیم تا شاید قدم کوچکی در مسیر آگاه سازی مخاطبان عزیز باشد.

برترین ها: «ستاد مبارزه با چرندیات» عنوانِ یک جریان بود که با صفحه ای در فیسبوک شروع به کار کرد و بسیار قوی و حساب شده به جنگ دروغ های اینترنتی و شایعاتی که به عنوان واقعیت به خورد مردم داده می‌شد، رفت.

در این سری مطالب سعی داریم به کمک داده های این صفحه و سایت های مرتبط، به بررسی دروغ ها و شایعات مشهوری که در هر از چند گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به راه می افتند بپردازیم و با مستندات آن ها را برای شما تحلیل کنیم تا شاید قدم کوچکی در مسیر آگاه سازی مخاطبان عزیز باشد و باعث شود مِن بعد هر چیزی را که در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی دیدیم، سریع باور نکنیم. جدا از این گونه موارد، سعی در معرفی تکنیک های مبارزه با شایعات و مغالطه ها را در این سری مطالب داریم. با ما همراه باشید.

******
سوژه اول؛ خرماهای آلوده به ویروس مرگبار منتقل شده از خفاش ها در ایران

وجود این بیماری در خرماهای ایرانی حقیقت ندارد. این مطلب شایعه ای است که از دوسال پیش تا کنون در فضاهای مجازی در حال انتشار است.
متن شایعه

«توجه! قبل از خوردن خرما حتمن آنها را با آب سالم شستشو دهید،‌ مخصوصا خرماهای بم، وزارت بهداشت کشورمان پرهیز داده اند … از بیماری خطرناک این خرماهای آلوده که از طریق خفاش به آنها انتقال پیدا کرده است. بیماری که موجب مرگ در ۴۸ ساعت بعد از مصرف می شود و هیچ معالجه ای برای آن نیست. این بیماری در بم انتشار یافته ، به دلیل خفاش های زیادی که در نخل ها زندگی می کنند و بیماری را به خرما ها منتقل می کنند.»

ستاد مبارزه با چرندیات (55)

پاسخ شایعه

وجود این بیماری در خرماهای ایرانی حقیقت ندارد. این مطلب شایعه ای است که از دوسال پیش تا کنون در فضاهای مجازی در حال انتشار است. مدیر بهداشتِ محیطِ شهر اصفهان، در شهریور ۱۳۹۳ وجود ویروسی مرگبار در خرماهای بم و اصفهان را تکذیب نمود . در سال ۱۳۹۴ نیز معاون بیماری‌ های واگیردار وزارت بهداشت، وجود بیماری "مِرس" در ایران را رد نمود و بر مراقبت های بهداشتی هنگام سفر به عربستان و همچنین کره جنوبی که یکی از مراکز انتشار این ویروس است، برای جلوگیری از ابتلا به آن تاکید کرد.

سندرم تنفسی خاورمیانه یا "مِرس" که در اثر ویروسی از خانواده کوروناویروس به اسم MERS-CoV ایجاد می‌شود، برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی گزارش شد. گفتنی است بیشتر موارد گزارش شده از این سندرم ، بدلیل تماس با حیوانات بوده است و مظنون اصلی انتقال این بیماری به انسان ابتدا شتر و سپس گونه ای خفاش به نام خفاش مقبره ای مصری (با نام علمی Taphozous perforatus) ، شناخته شد که احتمال آلوده شدن میوه خرما توسط خفاش ها و در پی آن انتقال این بیماری به انسان را تقویت می کرد.

به دلیل پراکندگی بسیار کم این گونه ی خفاش در ایران، احتمال انتقال بیماری "مرس" از طریق آلودگی میوه خرما توسط خفاشهای میوه خوار آلوده به این ویروس، در کشورمان بسیار کم است. پراکندگی این نوع خفاش ها محدود به منطقه بسیارکوچکی درحاشیه خلیج فارس گزارش شده است .

شایان ذکر است از آنجا که در کشور ما بسته‌بندی خرما بیشتر به صورت سنتی انجام می‌شود و همچنین به علت احتمال انتقال انواع آلودگی های محیطی و یا حتی انتقال آلودگی از بسته بندی های خرما به این ماده مغذی، همواره به شستشوی آن قبل از مصرف، توصیه و تاکید شده است .

سوژه دوم؛ تبلیغی پشت یک اتوبوس در اروپا

تعصب و علاقه ایرانیان به آموزه ها و روایات مذهبی باعث شده این تعصب فضایی مناسب برای شایعه سازان باشد تا دروغ های خود را برای شما باورپذیر تر کنند. لذا با برخورد با این چنین مواردی که مرتبط به باور های مذهبی است، پیش از باور کردن و یا پخش کردنِ آن، از صحت خبر مطمئن شویم.

متن شایعه

«ترجمه تبلیغی پشت یک اتوبوس در اروپا،

چاقو اسماعیل را نکشت

اتش ابراهیم را نسوزاند

نهنگ یونس را نخورد

دریا موسی را نبلعید …

با خدا باش و به او اعتماد کن تا پناه و نگهبانت باشد»

ستاد مبارزه با چرندیات (55)


پاسخ شایعه

درج این تبلیغ پشت اتوبوسی در اروپا حقیقت ندارد و الصاق این نوشته ها به تصویر اتوبوس، توسط نرم افزارهای ویرایش تصویر صورت گرفته است.

در حقیقت تصویر اصلیِ این اتوبوس یک قاب و قالب تصویر آماده در سایت ها و نرم افزارهای گرافیکی است که برای تصویرسازی و همچنین مصارف تبلیغاتی استفاده می گردد. به همین علت نسخه های متعددی از این تصویر همراه با ویرایش های مختلف در اینترنت منتشر گردیده است.

ستاد مبارزه با چرندیات (55)
سوژه سوم؛ مضرات گرفتن ناخن در شب

این مطلب و ادعاهای مطرح شده در آن، چه از لحاظ علمی و چه از دیدگاه مذهبی حقیقت ندارد و شایعه می باشد.

متن شایعه

«آیا میدانید چرا گرفتن ناخن در شب خوش نیست؟ در شب تمام کلسیم بدن در نوک انگشتان جمع می شود و در روز همه کلسیم به بدن بر میگردد… حال اگر شب ناخن بگیرید، همه کلسیم خود را دور ریخته اید.

۱۴۰۰ سال پیش پیامبر (ص) این نکته را فرموده بودن، اما امروزه علم ثابت کرده. درود و سلام بر حضرتش»

ستاد مبارزه با چرندیات (55)


پاسخ شایعه

این مطلب و ادعاهای مطرح شده در آن، چه از لحاظ علمی و چه از دیدگاه مذهبی حقیقت ندارد و شایعه می باشد. در منابع اسلامی هیچ روایتی مبنی بر کراهت گرفتن ناخن در شب مشاهده نمی شود . از کارهای مستحبی که دین اسلام بر آن تأکید می کند، گرفتن ناخن است و برای آن زمان و مکان خاصی توصیه نگردیده است.

جمع شدن کلسیم بدن در نوک انگشتان بهنگام شب نیز مبنای علمی ندارد. ناخن هم مانند مو از یک پروتئین سخت محافظ به نام کراتین ساخته شده است و علاوه بر اینکه کلسیم در ناخن‌ها ذخیره نمی‌شود، این ماده در سلامت و قدرت ناخنها نیز تاثیری ندارد. نود و نه درصد کلسیم در بدن برای ساختن استخوانها و دندانها استفاده می گردد و کلسیم باقی مانده در اندامها، بافتها و جریان خون گردش می کند.

مضرات کوتاه کردن ناخن در شب ، از افسانه‌های قدیمی است که بعضا توجیهات به ظاهر علمی نیز برای آن ارائه شده است. باور به ممنوعیت ناخن گرفتن در شب می‌تواند ریشه در زمانی داشته باشد که نور کافی در شب وجود نداشت و انسان‌ها ناخن‌های خود را با وسایل ابتدایی و نوک تیز می‌گرفتند. کمبود نور و استفاده از این وسایل می‌توانسته است باعث شود انسان‌ها در هنگام ناخن گرفتن در شب به خود صدمه بزنند. همچنین در این حالت ممکن بود تکه‌های ناخن در غذای انسان بیفتد و مشکلاتی برای او بوجود بیاورد.

ممنوعیت ناخن گرفتن در شب، مختص خرافات و افسانه های ایرانی نبوده و نیست. بر اساس یک افسانه‌ی ژاپنی ناخن گرفتن در شب می‌تواند به مرگ منجر شود، عمر را کوتاه کند و ارواح خبیثه را جذب کند.

سوژه چهارم؛ پشت پرده قورباغه شدن عکس پروفایل!

این متن در سال ۹۲ و بر مبنای چالش زرافه تنظیم شد و فاقد منابع و استنادات معتبر می باشد.

متن شایعه

" پشت پرده ماجرای قورباغه شدن عکس پروفایل برخی چه بود؟ باز هم پای آمریکا در میان است ! برخی از دوستان به مناسبت های مختلف عکس پروفایل خود را در شبکه های اجتماعی و برخی نرم افزارهای تلفن همراه غیر از تصویر خود انتخاب می کنند و این یک موضوع کاملا معمولی است. اما وقتی تعداد زیادی از دوستانتان به یکباره عکس قورباغه را براب پروفایل خود انتخاب میکنند متعجب می شوید! چند روز قبل متوجه آن شدم که تعداد زیادی از دوستانم عکس قورباغه را برای پروفایل خود انتخاب کرده اند. علت را از یکی از آنها جویا شدم که این متن را در پاسخ برای من فرستاد : داستان قورباغه شدن ِ من، برخورد با این پست ِ لعنتی بود!!
من برای شما معما رو می‌نویسم ولی به این شرط که شما جواب رو برای من بفرستید. اگر اشتباه بنویسید باید به مدّت "سه روز" عکس پروفایلتون رو به یه قورباغه تغییر بدید. (همین بلایی که سر من اومد!) قبوله؟ ساعت ۵ صبح ِ و شما خوابید، زنگ در خونه ی شما رو می‌زنن. می‌دونید که پدر و مادرتون هستن و قراره برای صبحانه بیان خونه‌ی شما. تو خونه مربای توت‌فرنگی، عسل، نون و پنیر دارید. چه چیزی رو اول باز می‌کنید؟ ...... یادتون باشه که اگر اشتباه بگید باید عکستون رو باید به مدّت "سه روز" به قورباغه تغییر بدید..! و قورباغه بودن خیلی بهتر از جرزن بودنِ! پی نوشت: هرکسی که اهل بازی و ریسک کردن هست مسیج بده منتظرم . اما امروز صبح در یکی از شبکه های اجتماعی با متن زیر روبرو شدم: ﻟﻄﻔﺎ ﺍﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﺑﺨﻮﺍﻧﯿﺪ !!! ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﯾﻦ قورباغه ﮐﻪ ﺍﻻﻥ ﺷﺪﻩ ﻋﮑﺲ ﭘﺮﻭﻓﺎﯾﻞ ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﯾﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﺍﯼ ﺭﻭ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﻢ . ﻫﻤﻮﻥ ﻃﻮﺭ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺩﻭﻧﯿﺪ ﺷﺮﻁ ﺑﻨﺪﯼ ﻫﺎﯼ ﮐﻼﻧﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭﻣﻮﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯽﮔﯿﺮﻩ . ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺷﺮﻁ ﺑﻨﺪﯼ ﻫﺎ ﺍﯾﻨﻘﺪﺭ ﻋﺠﯿﺒﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻨﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺷﻨﯿدن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﺪ ﻗﻀﯿﻪ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺷﻮﺧﯽ ﻣﺴﺨﺮﺳﺖ . ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺷﺮﻁ ﺑﻨﺪﯼ ﻫﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﯼ قورباغه ﻫﺎﺳﺖ . ﻓﺮﺩﯼ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﭖ . ﺱ ﺑﺎ ﻓﺮﺩﯼ ﺷﺮﻁ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻃﯽ ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ ﮐﺎﺭﯼ ﮐﻨﻪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎ ﻋﮑﺲ ﭘﺮﻭﻓﺎﯾﻠﺸﻮﻥ ﺭﻭ به قورباغه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺪﻥ . ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﯼ ﺍﯾﻦ ﺷﺮﻁ ﺑﻨﺪﯼ ﻣﯿﺮﺳﯿﺪ ﭼﯿﺰﯼ ﺣﺪﻭﺩ ﻫﻔﺘﺼﺪ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ تومان ﺑﻮﺩﻩ . برخیﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁﮔﺎﻩ ﻣﯿﮕﻦ ﻃﯽ ﺳﻪ ﺭﻭﺯ ﺍﻭﻥ ﻃﺮﻑ ﺗﻮﻧﺴﺘﻪ ﮐﺎﺭﯼ ﮐﻨﻪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻋﮑﺲ ﭘﺮﻭﻓﺎﯾﻠﺸﻮﻥ ﺭﻭ ﺑﻪ قورباغه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺪﻥ ﻭ ﺷﺮﻁ ﺭﻭ ﺑﺮﺩﻩ . ﺣﺎﻻ ﻣﻤﮑﻨﻪ ﺑﮕﯿﺪ ﺑﯿﭽﺎﺭﻩ ﺍﻭﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺮﻃﻮ ﺑﺎﺧﺘﻪ . ﺍﻣﺎ ﺳﺨﺖ ﺩﺭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻫﯿﺪ . ﺍﻭﻥ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﺮﻃﻮ ﺑﺎﺧﺘﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﺳﺖ . ﻭ ﺗﻌﻤﺪﺍ ﺍﯾﻦ ﺷﺮﻁ ﺭﻭ ﺑﺎﺧﺘﻪ . ﭼﺮﺍ؟ﻭﺍﺳﺘﻮﻥ ﻣﯿﮕﻢ . ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ ﯼ ﭘﯿﺶ ﯾﮏ ﻣﺠﺮﯼ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﯼ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﯽ ﺩﺭ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺳﻨﺎﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻨﺎﺗﻮﺭ ﻣﯿﮕﻪ ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺍﯾﻨﻘﺪﺭ ﺍﺩﻋﺎﯼ ﻗﺪﺭﺕ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﮕﯿﺪ ﻣﺜﻼ ﭼﯿﮑﺎﺭ ﻣﯽ ﺗﻮﻧﯿﺪ ﺑﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﻧﻤﯽ ﺗﻮﻧﻦ؟ ﺳﻨﺎﺗﻮﺭ ﻣﯿﮕﻪ ﻣﺎ ﺍﻭﻧﻘﺪﺭ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺍﺭﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺩﻻﺭ ﻣﯽ ﺗﻮﻧﯿﻢ ﮐﺎﺭﯼ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﯾﮏ ﮐﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﺷﺐ ﻫﺎﻟﻮﻭﯾﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﯿﻞ ﻣﺎ ﻭ ﺧﻮﺩﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﻭﻟﯽ ﻧﺎ ﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻋﮑﺲ ﭘﺮﻭﻓﺎﯾﻞ ﻓﯿﺴﺒﻮﮐﺸﻮﻧﻮ ﺑﻪقورباغه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺪﻥ . ﻣﺠﺮﯼ ﻣﯽ ﺧﻨﺪﻩ ﻭ ﻣﯿﮕﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻨﮑﺎﺭ ﭼﻘﺪﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﯿﺎﺯ ﺩﺍﺭﯾﺪ؟ ﺳﻨﺎﺗﻮﺭ ﻣﯿﮕﻪ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ . ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻌﺪﯼ ﺍﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮﺩﺍ ﭘﺨﺶ ﻣﯿﺸﻪ ﻭ ﺧﯿﻠﯽ ﺍﺯ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻣﯽ ﺗﻮﻧﻦ ﻋﮑﺲ ﭘﺮﻭﻓﺎﯾﻞ ﺧﻮﺩﺷﻮﻥ ﻭ ﻣﻀﺤﮑﻪ ﺷﺪﻧﺸﻮﻥ ﺭﻭ ﺗﻮ ﺍﻭﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺒﯿﻨﻦ .

این نمونه و هزاران نمونه ی دیگه نشان دهنده قدرت نفوذ در شبکه های اجتماعی است که نشان دهنده آن است که اگر مسئولان و فعالان اجتماعی بخواهند به سادگی می توانند در این نوع شبکه های اجتماعی موضوعی را فراگیر کنند.
"
ستاد مبارزه با چرندیات (55)

پاسخ شایعه

چالش قورباغه گسترش چندانی نداشت! این چالش زرافه بود که در سال ۲۰۱۳ به صورت بین المللی در فیسبوک منتشر شد. متن شایعه نیز در سال ۹۲ بدون هیچ منبع و سندی ، در مورد چالش "زرافه" تنظیم و منتشر شد، نه قورباغه!

ارکان اصلی داستان مانند طرفین شرط بندی، منابع آگاه، سناتورآمریکایی و شبکه تلوزیونی، همگی مجهول هستند و جزئیات ادعا شده در هیچ منبع معتبری یافت نمی شود. این معماها دارای چند لایه و یک نکته انحرافی هستند و انتخاب شرکت در چالش و تعهد به انجام شرایط آن نیز اختیاری است.
ضریب نفوذ فیسبوک در ایران طی ۳ سال گذشته کاهش چشمگیری داشته و دیگر نقش تعیین کننده ای در میان کاربران ایرانی شبکه های اجتماعی ندارد.

کاربران شبکه های اجتماعی امکان رصد و آمارگیری گسترده را ندارند و تغییر تصاویر، آنهم با موارد فکاهی، پیام یا تاثیر خاصی بر مخاطبان ندارد. نتیجه گیری متن تاحدودی قبول است و قدرت پنهان و نرم شبکه های اجتماعی قابل انکار نیست ، اما مصادیق و جریانهای تجربه شده و موثرتر اجتماعی، سیاسی و... برای معرفی آن وجود دارد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.

همراه با تضمین و گارانتی ضمانت کیفیت

پرداخت اقساطی و توسط متخصص مجرب

ايمپلنت با ١٥ سال گارانتي 8/8 ميليون تومان

ویزیت و مشاوره رایگان
ظرفیت و مدت محدود
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • بدون نام

      معجزه های دروغ هه

    • بدون نام

      جالب بود ولی گرفتن ناخن را من یکبار خواندم صبح جمعه بهتر است

    • بدون نام

      من باشم اول در خونه را باز میکنم

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج