بیروت و ریاض به هم نزدیک می شوند
تحولات سياست داخلي و خارجي همواره در لبنان لازم و ملزوم هم بوده‌اند و بسيار هم از يكديگر تاثيرگرفته‌اند. خبرهاي رسيده از وضعيت سياست داخلي در اين كشور چندان خوشايند نيست و روز گذشته سعد حريري، نخست‌وزير تازه منصوب شده لبنان اعلام كرد كه نمي‌توان انتظار داشت دولت وي به سرعت تشكيل و كار را آغاز كند.
اعتماد نوشت: تحولات سياست داخلي و خارجي همواره در لبنان لازم و ملزوم هم بوده‌اند و بسيار هم از يكديگر تاثيرگرفته‌اند. خبرهاي رسيده از وضعيت سياست داخلي در اين كشور چندان خوشايند نيست و روز گذشته سعد حريري، نخست‌وزير تازه منصوب شده لبنان اعلام كرد كه نمي‌توان انتظار داشت دولت وي به سرعت تشكيل و كار را آغاز كند.
اين در حالي است كه در ٤٨ ساعت گذشته نيز خبرهايي دال بر به بن‌بست رسيدن مذاكرات داخلي ميان احزاب و گرايش‌هاي مختلف سياسي براي تشكيل كابينه به گوش رسيده است؛ خبرهايي كه مي‌گويد هرچندبحران سياسي در لبنان ظاهرا با تعيين رييس‌جمهور و نخست‌وزير به اتمام خود نزديك شده است اما هنوز خوان هفتم كه تشكيل كابينه است باقي مانده است. در چنين شرايطي روز گذشته امير مكه به عنوان دومين مقام سعودي از زمان به قدرت رسيدن ميشل عون به بيروت سفر كرد و در ديدار با وي و نخست‌وزير بر لزوم بهبود رابطه لبنان و عربستان تاكيد كرد. رابطه‌اي كه به نظر مي‌رسيد با رياست‌جمهوري عون به خلسه‌اي كوتاه‌مدت برود اما اكنون با نخست‌وزيري سعد حريري سعودي‌ها مي‌توانند به احياي آن اميدوار باشند. در خصوص بحران‌هاي موجود در عرصه سياست داخلي لبنان، چالش‌هاي پيش روي سعد حريري، سفر مقام‌هاي سعودي به بيروت و رابطه ميان لبنان، ايران و عربستان با مسعود ادريسي، سفير پيشين ايران در لبنان گفت‌وگويي داشتيم كه به شرح زير است:
در چند روز گذشته خبرهايي درخصوص بن بست در مذاكرات براي تشكيل دولت سعد حريري به گوش رسيده است. اين در حالي است كه در ابتداي حضور وي در قدرت به نظر مي‌رسيد كه با تقسيم‌هاي صورت گرفته ميان طرف‌هاي مختلف حاضر در عرصه سياسي لبنان، بحران سياسي در اين كشور كاهش پيدا كند. اصلي‌ترين دليل اختلاف‌هاي جديد به وجود آمده چيست؟
تشكيل دولت و شكل‌گيري كامل كابينه در لبنان همواره با مسائل عديده‌اي مواجه بوده است. در گذشته نيز هميشه هنگامي كه دولتي در اين كشور درصدد تشكيل بوده است، براي شكل‌گيري مذاكرات بسيار فشرده، طولاني و پيچيده‌اي با همه طوايف و جريان‌هاي قومي، مذهبي و سياسي صورت گرفته تا يك توافقي عمومي و ملي ايجاد شود. هر جريان و طايفه‌اي در لبنان در كابينه اين كشور سهمي دارد و براي ايجاد دولت، بايد سهم آن جريان داده شده و رضايت آنها كسب شود. پس در شرايط كنوني و با توجه به آنكه تنها كمتر از يك ماه از انتخاب رييس‌جمهور و نخست‌وزير گذشته است، عدم شكل‌گيري دولت در اين روزها غيرطبيعي نيست. من فكر نمي‌كنم با بن‌بستي روبه‌رو شده باشيم و با گذشت زمان و انجام رايزني‌هاي بيشتر تشكيل دولت شدني است.
شما به مشكلات تشكيل دولت در دوره‌هاي پيش اشاره كرديد. در دوره كنوني مهم‌ترين اختلافي كه موجب عقب افتادن شكل‌گيري دولت شده است، چيست؟
در دولت لبنان چند وزارتخانه كليدي هستند؛ مثلا وزارتخانه‌هايي مانند وزارت امور خارجه، وزارت كشور، وزارتخانه‌هاي اقتصادي و وزارت كار، وزارتخانه‌هاي تقريبا كليدي و مهم محسوب مي‌شوند كه همه جريان‌ها و طوايف به نوعي نسبت به آن گوشه چشمي دارند. يكي از مشكلات امروز در به تاخير افتادن شكل‌گيري دولت در لبنان همين مساله است، يعني هر جريان چه پستي را بگيرد و فرد انتخاب شده براي آن چه كسي باشد. مساله دوم، ميزان سهم گروه‌ها و طوايف از دولت است زيرا هر جرياني سعي مي‌كند تعداد بيشتري از مناصب را در اختيار بگيرد. مساله ديگر، بيانيه حكومتي كابينه است كه مانفيست و چارچوب كاري دولت را شامل مي‌شود. در آن بيانيه از مسائل مختلفي مانند مقاومت، ارتش، وضعيت پيراموني تا مسائل داخلي مورد بحث قرار مي‌گيرند و لازم است همه جريان‌ها درخصوص بند به بند اين بيانيه به تفاهم برسند. اينها مسائلي هستند كه نياز به رايزني بيشتر دارند.
حزب‌الله لبنان از طرح تشكيل دولتي با ٣٠ وزير استقبال كرده است. تا چه اندازه چنين طرحي كاربردي است و دلايل مخالفت سعد حريري با تشكيل چنين دولتي چيست؟
دولت در لبنان هميشه يا با ٣٠ وزير تشكيل شده است يا با ٢٤ وزير. كابينه آقاي تمام سلام، ٢٤ وزارتخانه داشت. طبيعي است روساي دولت‌ها تمايلي براي بزرگ بودن دولت نداشته باشند و علاقه‌مند هستند كه تعداد اعضاي دولت كاهش يابد. تصميم‌گيري اساسي در دولت نيازمند دو سوم آراي كابينه است و وقتي تعداد اعضا كمتر باشند، خواسته نخست‌وزير هم زودتر تحقق مي‌يابد. اگر در شرايط كنوني حزب‌الله لبنان پيشنهاد گسترده‌تر شدن دولت را داده است، دليل آن به اين خاطر است تا سهميه همه جريان‌ها براي تشكيل دولت در نظر گرفته و يكي از گره‌هاي تاخير در اين باره، حل شود.
سعد حريري پس از ديدار با ميشل عون تاكيد كرد كه نبايد اميد چنداني به تشكيل سريع كابينه جديد و خروج اين كشور از بحران سياسي داشت. وي همچنين بدون اشاره به نام خاصي گفت: كسي كه سنگ‌اندازي مي‌كند، شناخته شده است، در اين خصوص از او سوال كنيد. آيا اختلاف‌هاي حريري و عون مي‌تواند دوباره لبنان را به بحران سياسي بكشاند؟
واكنش حريري طبيعي است. او با اين كار چند هدف را دنبال مي‌كند: نخست، اين پيام را مي‌دهد كه انتظار سريع تشكيل دولت را نداشته باشيد. دوم، تقصيرها در اين باره را بر گردن ديگري بيندازد. سوم، اين سخنان نشان مي‌دهد حريري با برخي از جريان‌ها كه سهمي در كابينه دارند، اختلافاتش شديدتر شده و او نتوانسته طرف‌هاي مقابل را راضي كند. اين طرف مقابل مي‌تواند، ميشل عون و جريان او، حزب‌الله، نبي بري و جنبش امل و حتي سليمان فرنجيه باشد. با تمام اين اختلافات، من فكر نمي‌كنم كه اين اختلافات به بحران سياسي تبديل شود.
پيش‌بيني شما از عكس‌العمل حزب‌الله نسبت به اين مساله چيست؟
با توجه به انتخاب ميشل عون به عنوان رييس جمهور لبنان، حزب‌الله در شرايط كنوني به دنبال شكل‌گيري سريع‌تر دولت و تكميل فرآيند سياسي براي ايجاد ثبات بيشتر در لبنان است. آنها در اين مدت تلاش مي‌كنند تا مشكلات حل و اختلافات كاهش يابد و در اين چارچوب، در برخي از مواقع آنها از حق خود مي‌گذرند. وقتي حزب‌الله تا اين اندازه از خودگذشتگي مي‌كند، او مشكل نيست ولي طبيعي است كه او متحد خود يعني ميشل عون را در دوره بحران تنها نگذارد.
امير منطقه مكه طي روزهاي گذشته به لبنان سفر كرد. برخي منابع مي‌گويند كه وي غيرسياسي‌ترين فردي بود كه رياض مي‌توانست در اين بازه زماني به بيروت بفرستد. به نظر شما دليل انتخاب وي براي اين سفر از سوي آل‌سعود چه بوده است؟
عربستان پس از توافق حريري و عون با يكديگر و انتخاب رييس‌جمهور در لبنان احساس مي‌كند از مسائل اين كشور عقب افتاده و به همين خاطر درصدد تقويت جايگاه از دست رفته‌اش است. ما ظرف دو هفته گذشته شاهد رفت و آمدهايي از سوي مقامات اين كشور به بيروت بوده‌ايم. به‌طور مثال ثامر السبهان، سفير سابق اين كشور در عراق به اين كشور رفت. او چهره غيرسياسي‌اي نيست. با اين وجود، فرستادن امير مكه شايد اين پيام را داشته باشد كه عربستان سعودي مسائل اين كشور را به شكل سياسي نمي‌بيند. از طرفي، مقامات كنوني اين كشور طي ماه‌هاي قبل آنقدر نقش مثبتي در لبنان ايفا نكرده‌اند كه حالا بخواهند به اين كشور بروند.
در ابتداي روي كار آمدن ميشل عون همه از باخت عربستان در تشكيل دولت در لبنان و پيروزي حزب‌الله لبنان سخن مي‌گفتند. در اين سفر امير مكه از عون براي سفر به عربستان دعوت كرده است. آيا مي‌توان انتظار بهبود رابطه بيروت و رياض در سايه دولت مشترك عون و حريري را داشت؟
رياض از ابتداي مطرح شدن نام ميشل عون براي رياست‌جمهوري، مخالف دستيابي او براي رسيدن به اين مقام بود اما اكنون آنها در برابر يك امر واقع هستند و كاري هم نمي‌توانند بكنند. به همين دليل، آنها سعي مي‌كنند روابط‌شان را با لبنان به حالت طبيعي و قبل بازگردانند. عون هم مي‌داند عربستان سعودي در لبنان داراي نقش و نفوذ است. به هر حال بخشي از جامعه لبنان به‌خصوص اهل سنت اين كشور، تحت تاثير رياض هستند. لبنان هم بي‌نياز از رابطه با رياض نيست؛ به همين خاطر من فكر مي‌كنم بيروت و رياض به سمت عادي‌سازي روابط گام برخواهند داشت.
بيروت چگونه مي‌تواند توازن در رابطه ميان تهران و رياض را با توجه به نقش سياسي حزب‌الله در معادله‌هاي داخلي لبنان حفظ كند؟
بيروت هميشه به دنبال آن بوده تا با كشورهايي كه در لبنان از نفوذ و قدرتي برخوردار هستند، مانند ايران، عربستان، فرانسه و امريكا و... روابط خوب و متوازني داشته باشد. يكي از رويكردهاي متوازن‌سازي نيز استقبال از سفر مقامات سعودي به لبنان است. عون در شرايط بهم ريخته و بحراني لبنان مايل است تا روابط عادي و خارج از تنشي را با عربستان سعودي داشته باشد چراكه عدم بهبود روابط ميان دو كشور مي‌تواند تاثير منفي بر وضعيت لبنان داشته باشد و به همين خاطر، از هر حركت كه منجر به بهبود روابط بشود، استقبال مي‌كند. با اين وجود، بهبود روابط رياض و بيروت را نبايد به معناي دوري لبنان از ايران تلقي كنيم، لبنان روابطش را نه تنها با ايران حفظ خواهد كرد، بلكه من فكر مي‌كنم مناسبات ميان تهران و بيروت بهتر از قبل هم بشود. لبنان قبلا توانسته در سياست خارجي‌اش ميان ايران و عربستان سعودي توازن ايجاد كند و در اين دوره نيز همين كار را خواهد كرد.
سعد حريري از زمان روي كار آمدن و همچنين ساعاتي پيش از ديدار با محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران در ديدار با سفيران شوراي همكاري خليج فارس بر هويت عربي لبنان تاكيد كرده بود. پيام اين رفتار وي براي ايران و حزب‌الله لبنان كه به نوعي متحد منطقه‌اي تهران است، چيست؟
حريري نقش ايران را در لبنان درك مي‌كند و مي‌داند به عنوان نخست‌وزير براي موفق عمل كردن نيازمند همكاري با ايران است. چاره‌اي جز اين را هم ندارد. حريري مي‌داند كه بايد روابط خوبي با ايران داشته باشد و نمي‌تواند مناسباتش را با تهران كاهش دهد. با اين وجود، اگر او پيش از ديدار با آقاي ظريف با سفيران كشورهاي عربي منطقه ديدار مي‌كند، به خاطر آن است كه پايگاه او همين كشورهاست. او سعي مي‌كند در اين ديدارها، آنها را آرام كند و به نوعي اطمينان‌بخشي كند. حركتي هم نمي‌كند كه موجب رنجش آنها شود.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر