دیپلماسی «آیت الله» به روایت موسویان

سیدحسین موسویان؛ دیپلمات پیشین ایران در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: خبر درگذشت ناگهانی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، ایران را شوکه کرد. او از برجسته‌ترین مبارزان علیه حکومت دیکتاتوری شاه بود که سال‌ها زندان، تبعید و بدترین شکنجه‌ها را تحمل کرد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ١٩٧۹ در ایران و بازگشت آیت‌الله خمینی به ایران، او نزدیک‌ترین سیاستمدار به بنیان‌گذار جمهوری اسلامی و موثرترین فرد در مدیریت کشور در دوران حیات او بود.

سیاستمداری میانه

رابطه با غرب

میانجی

در نیمه دهه ٩٠ امیر عبدالله ولیعهد عربستان به آقای هاشمی پیشنهاد بهبود روابط داد که ایشان استقبال و من را مامور گفت‌وگو با امیر عبدالله کرد. در این گفت‌وگوها که در منزل امیر عبدالله در جده انجام شد و فرزند آقای هاشمی هم حضور داشت، توافقات مهمی کردیم که نتیجه آن روابط حسنه ایران و عربستان از سال ١٩٩٦ تا ٢٠٠٥ بود. اما شرایط روابط دو کشور در دوران ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد تغییر کرد. هاشمی مرد «صلح و همکاری در سیاست خارجی» و «مرد سازندگی و توسعه» ایران بود. او تلاش زیادی کرد که ملت و کشوری پیشرفته بسازد که هم در شأن دین و تاریخ ایرانی‌ها باشد و هم در صلح با همسایگان. میراث بزرگ او بنیانگذاری تفکر اعتدال در ایران بعد از انقلاب و بیزاری از افراط‌گرایی در ایران و منطقه است. با وجودی که جهان با عدم پاسخ مناسب و به موقع، این فرصت را از دست داد اما شانس جبران اشتباهات گذشته همچنان باقی است.