اسکار ۲۰۱۷؛ پیشتازی یک موزیکال در سال بازگشت سیاهان

روزنامه بانی فیلم - وصال روحانی : اعلام کاندیداهای اسکار ۲۰۱۷ تصویر روشن تری از چهره هنرمندان برتر و فیلم های صاحب شانس بیشتر برای دریافت هشتاد و نهمین دوره این جوایز را ارائه داده و برخی ابهام ها را زدوده و البته بعضی ابهام های جدید را هم ایجاد کرده است.

«لالالند» و رکوردهای تازه

همان طور که پیش بینی می شد «سرزمین لالا» مورد بیشترین توجه از سوی آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری که نهاد توزیع کننده جوایز اسکار است، قرار گرفته و با کسب ۱۴ نامزدی با رکورد بیشترین کاندیدایی ها در تاریخ ۸۹ ساله توزیع این جوایز برابری یافته است. پیشتر فیلم «همه چیز درباره ایو» (۱۹۵۰) و «تایتانیک» (۱۹۹۷) به همین میزان کاندیدایی بدست آورده بودند.

اگر «لالالند» که یک موزیکال مدرن و غیرسنتی و همراه با نگرش هایی تازه از این ژانر است بخواهد با رکورد فتح بیشترین اسکارها هم برابری کند و یا از آن فراتر برود، باید به آمار «بن هور» در سال ۱۹۶۰ و «ارباب حلقه ها ۳» (۲۰۰۳) یورش ببرد که هر کدام ۱۱ مجسمه طلایی بدست آوردند.

سر برآوردن مجدد رنگین پوستان

پس از «لالالند» بیشترین کاندیدایی ها را در میان فیلم های امسال «رسیدن» (ورود) و «مهتاب» کسب کرده اند که هر یک به ۸ نامزدی رسیده اند. اولی فیلمی فضایی به کارگردانی دنیس ویله نوو آمریکایی است و دومی یک کار دراماتیک اجتماعی با کاندیدا شدن «۱۳»، کار جدید آوا دوورنای و همچنین «اوجی: ساخت آمریکا» به کارگردانی ازرا ادلمن در شاخه بهترین فیلم بلند مستند سال ردپای سیاهپوستان در جوایز امسال آشکارتر شده و در حالی که سال پیش حتی یک کاندیدای سیاهپوست در میان ۲۰ مرد و زن نامزد اسکارهای نقش اول و دوم مرد و زن مشاهده نمی شد، امسال شش هنرمند سیاهپوست در این کورس حاضرند تا آکادمی اسکار به صراحت بگوید که بابت کردار سال گذشته خود پشیمان و درصدد جبران است.

هنرپیشه های سیاهپوست حاضر در این کورس ویولا دیویس، اوکتاویا اسپنسر، دنزل واشینگتن، ماهرشالا علی، نائومی هریس و روت نگا هستند و چون هر رنگین پوست را عملاً کنار سیاهپوست ها و جزء اقلیت ها می شمرند و در جمع بندی های مرتبط با آنها می آورند. نام دوپاتل هندی هم که جزء کاندیداهای این رده است، به عنوان یکی از رنگین پوستان سنت شکن اسکار امسال با احتساب آنچه سال پیش روی داده بود، ذکر کرده اند. هر جور به قضیه نگاه کنیم اسکار ۲۰۱۷ به اندازه هشتاد و هشتمین دوره این جوایز که اسفند سال پیش در تالار دالبی تیاتر شهر لس آنجلس آمریکا برپا شد، در تسخیر سفیدپوستان نخواهد بود و دوره هشتاد و نهم این جوایز تبدیل به ادغام مناسب تری از رنگ ها و نژادها و فرهنگ ها شده است.

ناکامی تازه مارتین اسکورسیزی

یکی از بازنده های بزرگ اسکار امسال «سکوت» کار جدید مارتین اسکورسیزی معروف بوده که وی چهار سال روی آن کار کرده است. این فیلم که براساس یک رُمان معتبر ژاپنی با همین نام ساخته شده، فقط کاندیدای یک اسکار در شاخه بهترین فیلمبرداری شد و به این ترتیب آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری که به جز سال ۲۰۰۶ (زمان اهدای اسکارهای اصلی به «Departed» ساخته اسکورسیزی) به وی بی اعتنایی وسیع و نامنصفانه ای داشته و حتی وی را به کرات تضییع کرده است، این بار نیز به رسم معمول اسباب ناامیدی وی و هوادارانش شده است.

اسکورسیزی ۷۵ ساله که ۵۰ سال است فیلم می سازد، در «سکوت» از لیام نیسون سرشناس و ایرلندی در یکی از رل های اصلی فیلمش سود جسته است.

درخشش دور از انتظار «جهنم یا آب مرتفع»

اگر «سکوت» به آنچه سزاوار آن بوده و به آن امید بسته بود، نرسید، فیلم نیمه وسترن «جهنم یا آب مرتفع» که منتقدان آن را ستوده اند، برخلاف تصورات اولیه کاندیدای سه اسکار امسال شده که در شاخه های بهترین فیلم، برترین بازیگر نقش دوم مرد (جف بریجز) و سناریوی اوری ژینال است.

شکستن تسلط آهنین

پیشتر متذکر شدیم که «لالا.لند» با ۱۴ کاندیدایی قدرت مطلقه اسکار امسال نشان می دهد و «مهتاب» و «رسیدن» هر یک با ۸ نامزدی امیدوارند این تسلط آهنین را بشکنند اما به جز این سه فیلم شش اثر سینمایی دیگر هم کاندیدای اسکار برترین فیلم سال شده اند و این تنها شاخه اسکار است که به تصمیم آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری از ۹ سال پیش به این سو به جای پنج نامزد معمولی اجازه بسط دادن کاندیداهای خود را تا ۱۰ فیلم هم دارد. سایر فیلم های نامزد اسکار برترین فیلم سال «حصارها»، «Hack saw Ridge»، «شکل های پنهانی» (یا «چهره های پنهان»)، «شیر»، «منچستر کنار دریا» و «جهنم یا آب مرتفع» هستند.

در مورد «سرزمین لالا» انواع گمانه زنی ها جریان داشته است اما وقتی این فیلم با تصاحب ۷ جایزه گلدن گلوب امسال در روز ۱۹ دی رکورد فتح این جوایز را شکست، بدیهی است که در اسکار هم که باخت و روال کار و شکل نگاه در آن بسیار شبیه به گلوب است، نامزد جوایزی متعدد شود و به رکوردهای موجود در این زمینه برسد. با توجه به وجود یک ماه فاصله تا توزیع اسکارهای امسال افراد صاحب تردید درباره «سرزمین لالا» وقت کافی دارند که آن را چند باره ببینند و تکلیف خود را در قبال آن مشخص سازند. آنچه قطعی می نماید و نیاز به بررسی و ارزیابی مجدد ندارد، این نکته است که هالیوود به فیلم هایی که درباره فیلم های سینمایی و هنر فیلمسازی و فیلمسازان ساخته می شود و به واقع هالیوود در آن مبنا و مرکز اصلی است، بسیار علاقه دارد و این را با بذل توجه فراوان به «لالالند» یکبار دیگر به اثبات رسانده است.

پس از حذف تام هنکس

در شاخه بهترین بازیگر مرد نقش اول اکثر انتخاب شده ها همان هایی هستند که تصور می شد به این جایگاه برسند ولی هنوز افراد متعددی هستند که معتقدند تام هنکس می توانست و باید برای بازی در «سالی» ساخته اخیر کلینت ایست وود درباره خلبانی واقعی به نام «چلسی سالن برگر» که یک هواپیمای تحت کنترل خودش را در سخت ترین شرایط از سقوط رهانید و سالم بر زمین نشاند، یکبار دیگر در مسیر تصاحب مجدد مجسمه طلایی بهترین بازیگر مرد قرار می گرفت و برخی نیز همین حق را برای جوئل اجرتون قایل اند که در فیلم «دوست داشتن» حضوری قوی داشته است.

البته مخالفان این باور می گویند اجرتون در این فیلم بیشتر یک بازی درون گرا را ارائه داده و آکادمی اسکار معمولاً به اینگونه بازی ها جایزه نمی دهد. این همسو با وضعیتی است که کیسی افلک در همین رده و بین نامزدهای امسال دارد زیرا او نیز در فیلم تحسین شده «منچستر کنار دریا» ارائه دهنده بازی ای از همین قماش و یک نمایش حسی و درون گرا بوده ولی به اعتقاد اکثر ناظران شانس دار اول کسب اسکار این رده است. رایان گاسلینگ زوج هنری اما استون در «سرزمین لالا» نیز یکی از ۵ کاندیدای اسکار برترین بازیگر مرد نقش اول امسال است اما حتی اگر استون اسکار زنان را ببرد، تضمینی بر تکرار کار او توسط گاسلینگ در جمع مردان نیست. به واقع حریف اول کیسی افلک را که برادر کوچک بن افلک است، باید دنزل واشینگتن کهنه کار دانست که کار ورسیون سینمایی جدید داستان «حصارها» که قصه ای مبتنی بر تبعیض نژادی است، هم رل اصلی مرد را بازی کرده و هم از خالقان اصلی این پروژه است.

آنچه افلک را که از واشینگتن ۶۱ ساله حدود ۳۰ سال جوان تر است، بر این رقیب سیاهپوست ویژه رجحان می بخشد، این است که واشینگتن پیشینه فتح دو اسکار را دارد و «آکادمی» همیشه ترجیح داده که به یک فرد «اسکاردار»، مجسمه طلایی تازه ای را ندهد و گرایش ها همیشه به سوی کاندیدایی بوده که قبلاً اسکار را در دست هایش لمس نکرده باشد، البته راهیابی ویگو مورتنسن دانمارکی به جمع نامزدهای این جایزه هم غیرمنتظره بوده زیرا او در فیلم «کاپیتان فوق العاده» بازی و جلب نظر کرد که هر چند فیلم بدی نیست اما به سرعت از پرده ها برچیده شد و فروش زیادی هم نکرد. او به واقع مثل اندرو گارفیلد هیچ شانسی برای تصاحب اسکار امسال ندارد و کاندیدایی اش سقف توفیق برای او به حساب می آید.

از اوناسیس تا استریپ!

در قسمت بهترین بازیگر زن نقش اول البته اما استون به سبب جا افتادن کامل اش در فیلم موزیکال «سرزمین لالا» یک شانس دار بزرگ است اما اگر ایزابل هوپر فرانسوی و کهنه کار برنده اسکار این رده شد، اصلاً نباید تعجب کرد و او به واقع اخیراً جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر دراماتیک زن سال را هم بدست آورد. فیلم و رلی که هوپر به خاطر آن در چنین جایگاهی قرار گرفته، کاری اجتماعی و دراماتیک به نام «الی» و از سینمای کشور او- فرانسه- است و او در آن هر چند سرد و یخی نشان می دهد اما محکم و پر از خشم است و با اینکه طبایع و اقتضای رل او منفی است و به تبع آن هوپر نزد تماشاگران محبوب نمی شود اما نظر حمایت آمیز آنها را موجب می شود و بینندگان را تا پایان به دنبال خود می کشاند و همین مسئله سند موفقیتی بزرگ برای اوست که معمولاً مشابه آن برای فتح اسکار در ادوار قبلی این جایزه کفایت کرده است.

در میان سایر کاندیداهای این جایزه ناتالی پورتمن را می بینیم که البته ندیدنش به سبب بازی جا افتاده اش در رل ژاکلین کندی و شاید هم بهتر باشد بگوییم ژاکلین اوناسیس در فیلم «جکی» بسیار سخت است. برخی صحنه های فیلمی که با پرداختن به زندگی این زن کمال طلب متغیر الاحوال باید بسیار دراماتیک باشد به سوی طنزگرایی هجو می رود و کمدی سیاه جای درام را می گیرد اما پورتمن در این رل باورپذیر است. در عین حال پیروزی او در اسکار ۲۰۱۰ به سبب حضورش در فیلم «قوی سیاه» آکادمی را از اهدای مجدد این جایزه به وی بر حذر می دارد. سردمدار کاندیدا شده ها و عضو تقریباً همیشگی و شاید هم ابدی (!) گروه نامزدها یعنی مریل استریپ امسال هم به فهرست راه یافته و این بار با ایفای شگفت انگیز دیگری از کاراکتر فلورانس فاستنر جنکینز در فیلمی با همین نام و راجع به زنی که احتمالاً بدترین خواننده تاریخ اپرا بوده است.

سخت ترین قسمت کار استریپ ۶۶ ساله در این فیلم بد خواندن در عین مهارت وی در آوازخوانی است ولی او که با نیل به بیستمین نامزدی اش برای اسکار رکورد کسب کاندیدایی تاریخ سینما را که در دست خودش بوده به حدودی غیرقابل باور (۲۰ مرتبه) رسانده و سه بار هم صاحب مجسمه طلایی شده برای متقاعد کردن آکادمی جهت اهدای مجدد جایزه بهترین بازیگر زن به خود مشکل جدی دارد، حال آنکه بازی او در رل فاستر جنکینز نماد و بخش تازه ای از مهارت های حسی و ذاتی او از هنر بازیگری و یک چیز استثنایی است.

برای روت نگا که به خاطر بازی در فیلم «دوست داشتن» نامزد اسکار شده، همین فتح باب و حضور در جمع شش سیاهپوست کاندیدای اسکارهای امسال یک افتخار به شمار می آید و بیشتر از آن از وی طلب نمی شود. اگر غایبی بزرگ و قابل ذکر در میان نامزدهای این جایزه وجود داشته باشد- که دارد-، آن فرد ایمی ادامز است که فیلم فضایی «رسیدن» (ورود) چنان بر پایه وی استوار است که کسی به جز او اصلاً در فیلم دیده نمی شود. البته اگر آنت بنینگ کهنه کار هم به خاطر بازی چشمگیرش در فیلم «زنان قرن بیستم» با دریافت یک نامزدی مورد تقدیر قرار می گرفت، بیش از این حق مطلب درباره وی ادا می شد.

صبری کوتاه

برای سایر برآوردهای اسکار ۲۰۱۷ وقت بسیار است هر چند روز توزیع جوایز- ۹ اسفندماه- نیز به سرعت برق و باد از راه خواهد رسید. مراسمی که «لالالند» می تواند فاتح بزرگ آن باشد و «مهتاب»، «حصارها» و «منچستر کنار دریا» برنده های ساختارشکن آن.