هادی حجازی فر از بازی در «ماجرای نیمروز» می گوید

هفته نامه صدا - کتایون کیخسروی:

این شخصیت چقدر واقعی است؟

حضور سه بازیگر اصلی «ماجرای نیمروز» در میان نامزدهای دریافت سیمرغ بهترین بازیگر مرد نقش اول و مکمل جشنواره سی و پنجم حکایت از اتفاق مثبتی است که در زمینه بازیگری در این دوره از جشنواره فیلم رخ داده است.

هادی حجازی فر بازیگری که با فیلم «ایستاده در غبار» ساخته محمد حسین مهدویان به عنوان یک بازیگر متفاوت خودش را به سینمای ایران معرفی کرد، این بار با درخشش در «ماجرای نیمروز» همین کارگردان نشان داد که سینمای ایران بازیگری با سبک و سیاق تازه را یافته است و این بار هم در نقش شخصیتی واقعی و مستند به ایفای نقش پرداخته؛ یک مامور عملیاتی به نام «کمال» که از جبهه به تهران می آید: «در روزهایی که این حوادث تلخ رخ می دادند من ۵ سال داشتم اما با این وجود، تصاویر و خاطراتی که از سال های ابتدای دهه شصت داشتم، کمک زیادی برای درک بهتر موقعیت و شخصیت «کمال» کرد.

من سال های 63-62 را کاملا به یاد دارم و برای شناخت شخصیت آدم ها به پوشش، میمک و رفتار فیزیکی آدم های آن زمان رجوع کردم. البته فیلم ها و تصاویر زیادی از آن زمان و حتی عملیات ها دیدم. نوعی ناشی گری و سادگی در رفتار این آدم ها بود که از آن استفاده کردم.»

شخصیت او یک همتای واقعی دارد، کسی که در آن زمان عضو تیم عملیاتی بوده است: «شخصیت «کمال» در «ماجرای نیمروز» ما به ازای بیرونی دارد. من او را ندیدم ولی فیلمنامه نویس های مان با او صحبت کردند.»

اما هیچ کس نمی داند شخصیت «کمال» در دنیای واقعی چه کسی است. از آن مهم تر این که او محصول فکر و ایده فیلمنامه نویس ها و بازیگر هم هست: «باید این را بگویم که کاراکتر من با آن شخصیت واقعی متفاوت است. کارهایی که شخصیت در فیلم انجام می دهد و عملیات هایش، بیشتر ساخته ذهن و تخیل محمد حسین مهدویان و ابراهیم امینی و خود من است و شاید اگر آن شخص فیلم را ببیند آن را دوست نداشته باشد.

در واقع در روند کلی قصه، تحقیقات بیشتر متعلق به همان شخصیت واقعی است. می دانید، اگر تماشاگر آدمی را که از اول فیلم دست به عملیات می زند دوست نداشته باشد، همه چیز به هم می ریزد. ما چیزهایی را به نقشش اضافه کردیم که کمی از تلخی فضا کم شود. نکته ای که باید بگویم این است که کل فیلم منطبق بر واقعیت نیست و حتی اسامی اشخاص تغییر کرده اند.»

چرا حجازی فر از سینما دور بوده؟

بازیگر فیلم های «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» که در دو سال اخیر یکی از چهره های بازیگری سینما بوده درباره دلایل دیر مطرح شدنش در عرصه بازیگری حرفه ای می گوید: «من یکسری باورها دارم که بر اساس آن کار می کنم. راستش مشتاق بودم که کارگردانی کنم ولی انگار قرار بود که اول بازیگر شوم. در سال 83-82 در فیلم «مزرعه پدری» کار کردم که خیلی از بازیگران نقش اول امروز نقش کوتاه تری از من در این فیلم داشتند اما من خیلی نوع گزینش و رفتار با بازیگران تازه کار را دوست نداشتم و گفتم من دیگر نمی خواهم بازی کنم. حتی برای فیلم «خداحافظ رفیق» قرارداد هم بسته بودم اما در لحظه آخر خداحافظی کردم و کار نکردم.

در این مدت خیلی از فیلم ها و موقعیت ها پیش آمد و به من پیشنهاد شد که نپذیرفتم. در واقع همه چیز دست به دست هم می داد تا سمت بازیگری بیایم اما چون دغدغه ام کارگردانی بود تلاش کردم در حوزه تئاتر و تلویزیون و تبلیغات کار بکنم. احساسم این بود که اتفاقی که باید بیفتد رخ خواهد داد به شرط آن که زمان را از دست ندهم و تجربه کسب کنم.»

او نگران مصائب شهرت هم هست: «در حال حاضر خیلی از همکاران من هستند که نمی توانند در شهر به راحتی رفت و آمد کنند و بین مردم حضور داشته باشند. فرض کنید الان آقای فرهادی بخواهند توی خیابان قدم بزنند. خیلی سخت است و من برای آن مسائل آماده نبودم. نه اینکه نخواهم بازی کنم، اگر نقش خوبی بود حتما قبول می کردم اما چون از فضا دور شده بودم حتی در تئاتر هم جز در کارهای خودم در کار دیگری بازی نکردم. درست است که شرایطم سخت تر شده بود اما ناراضی نیستم و خوشحالم چرا که الان قدر این موقعیت را بیشتر می دانم.»

استرس در جشنواره

جشنواره استرس زاست ولی برای عوامل سینما که فیلمی هم در جشنواره دارند این استرس بیشتر است: «روزهایی که قرار بود فیلم در جشنواره فیلم فجر به نمایش در بیاید از استرس نمی توانستم غذا بخورم و حتی در زمان نمایش فیلم در کاخ جشنواره آن قدر فشار روی من زیاد بود که سه بار سالن را ترک کردم.»

او همچنین اضافه می کند: «خدا را شکر با کارگردانی کار کردم که کارش دیده می شود و این به نظرم خیلی خوب است که یک بازیگر در یک فیلم خوب بازی کند تا این که یک بازیگر در یک فیلم بد بازی کند اما بدرخشد. باز هم می گویم راضی هستم از این که این اتفاق افتاده است. طبعا الان تجربه بیشتری دارم و خدا را شکر همه چیز دارد در راستای آنچه دلم می خواهد پیش می رود.»

حاج احمد متوسلیان و کمال

یکی از مسائلی که درباره دو نقش آفرینی هادی حجازی فر در دو فیلم مطرح می شود شباهت دو شخصیت حاج احمد متوسلیان در «ایستاده در غبار» و کمال در «ماجرای نیمروز» است. شباهتی که این ذهنیت را به وجود می آورد که شاید بازیگر این نقش ها را به ورطه تکرار بکشاند: «واقعیت این است که این دوتا نقش خیلی متفاوت هستند. شاید شباهت هایی داشته باشند اما من در اجرا تلاش کردم که با هم تفاوت داشته باشند.

هر چند باید اعتراف کنم وقتی فیلم را دیدم متوجه شدم یکی دو جا از دستم در رفته و شباهت هایی در نوع بازی ام وجود دارد ولی مطمئن باشید بعد از این، چنین نقشی را نخواهم پذیرفت. ممکن است در یک موقعیت جغرافیایی و فضای دیگر چنین کاراکتری با خصوصیات اخلاقی را بتوانم تجربه کنم اما انتخاب تکراری نخواهم کرد. البته این هم هست که لزوما من انتخاب کننده نیستم.»

او درباره دیگر نقش آفرینی های این فیلم می گوید: «وقتی یک کارگردان باهوشی مثل مهدویان می آید از احمد مهران فر برای نقش رحیم استفاده می کند، اتفاق خوبی رخ می دهد. درست است که جواد عزتی در این فیلم درخشان است اما این ریسکی است که باید کارگردان انجام بدهد.

وقتی به بازیگری نقشی متفاوت از آنچه تا آن روز ایفا کرده پیشنهاد می شود، بازیگر انگیزه پیدا می کند و می تواند عملکرد خوبی داشته باشد اما اگر بازیگری که نقش های مشابه را بازی کرده بیاورید، برایش علی السویه است ولی وقتی یک نقش متفاوت به بازیگر می دهید، تمام توانش را به کار می گیرد. من هم امیدوارم در ادامه این اتفاق بیفتد. هر چند باز هم تاکید می کنم دغدغه من بازیگری نیست و الان یک جورهایی بیشتر به فکر سوء استفاده از بازیگری برای کارگردانی هستم تا از روابط و آشنایی هایی که ایجاد می شود برای فیلمسازی استفاده کنم.»

ولی نمی خواهد به سادگی بازیگری را کنار بگذارد: «دلم می خواهد 6-5 نقش خوب را در کارنامه ام داشته باشم. البته عجله ای هم ندارم. هر چند پیشنهاد وسوسه انگیز زیاد است. سوفو کل می گوید بشر چیزی وسوسه انگیزتر از پول نیافریده است. من هم خیلی جاها جلوی خودم را گرفتم ولی الان پیشنهادهای عجب و غریبی می شود و مقاومت کردن کار سختی است. همین حالا یک سریال خیلی مفصل را رد کردم به خاطر اینکه نمی خواهم بازیگری تبدیل به شغلم شود. می خواهم بازی ام همیشه بکر و تازه باشد. ما بازیگران خوبی داریم که سالی سه چهار فیلم خوب دارند اما من می خواهم هر از گاهی یک فیلم خوب داشته باشم.»

جشنواره 97 با یک فیلم

هادی حجازی فر اما تمام هدفش حضور پشت دوربین و ساختن یک فیلم به عنوان کارگردان است. در این باره می گوید: «برای کارگردانی برنامه ای در ذهنم دارم. می خواهم در جشنواره فیلم فجر سال 97 در جشنواره حضور داشته باشم. اگر همه چیز مثل حالا خوب پیش برود، این اتفاق خواهد افتاد.»

بازیگر فیلم «ماجرای نیمروز» که گفته می شود بازی هایش مورد توجه اصغر فرهادی قرار گرفته و شاید گزینه بازی در فیلم بعدی این کارگردان بزرگ باشد در پاسخ به این سوال که آیا برای فازی در فیلم های کارگردانان و فیلمسازان متفاوت آمادگی فنی و تکنیکی دارد، می گوید: «من طرفدار بازی رئال هستم که تماشاگر نتواند مرز واقعی بودن و واقعی نبودن را تشخیص دهد.

بعد از فیلم «ایستاده در غبار» خیلی ها گفتند که من نابازیگرم. واقعیت این است که در فیلم لحظاتی بود که می توانید بگویید ببین من چه بازیگری هستم اما به نفع فیلم است که این کار را نکنید و این خیلی دشوار است. من این کار را نکردم برای اینکه بازی در چنین زمان هایی از قاب و فرمت فیلم بیرون می زند اما این به معنای بلد نبودن من نیست. من گاهی وسوسه می شوم و به حسین مهدویان می گویم یک نقش معتاد را به من بده تا خودم را نشان دهم. سال ها بازی و تمرین در موقعیت های مختلف این توانایی را به من داده تا در نقش های مختلف بازی کنم.»

اگرچه خودش توضیح می دهد: «هنوز تکنیک من ناقص است و ایرادات بزرگی دارم. مثلا هنوز به تصویر خودم مسلط نیستم. بازیگرها می دانند که مثلا این میمک با این حجم در این کادر درست است یا نیست اما من چون این کار را زیاد نکردم، بلد نیستم اما در فیلم «گیلدا» که بازی کردم از کارگردان خواهش کردم تا تصاویر بازی ام را ببینم و متوجه اشتباهاتم شوم. فکر کنم با چند کار دیگر هم بتوانم بهتر این موضوع را درک کنم. در واقع من مقابل دوربین مشکل ندارم اما نگران داخل دوربین و تصویرم هستم که این مستلزم تجربه و تسلط بر تصویر ذهنی است که من کمتر دارم.»

عجیب ترین انتخاب ها در جشنواره

هادی حجازی فر در کنار جواد عزتی و مهرداد صدیقیان از شانس های کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگری جشنواره فیلم فجر هستند اما حتی حجازی فر که در دومین حضور جدی اش در جشنواره شانس تصاحب سیمرغ دارد از انتخاب ها راضی نیست: «از دیدن اسامی نامزدهای جشنواره شوکه شدم چون ما همه فیلم ها را دیده ایم. نمی گویم که همه جوایز را باید به فیلم ما بدهند اما واقعا در خیلی زا بخش ها خوب بودیم.

در فیلمنامه و به خصوص در تدوین. این فیلم تدوین فوق العاده مدرن و متفاوتی دارد و فقط تدوین گرها ارزش آن را متوجه می شوند اما کارهایی در میان نامزدهای کسب سیمرغ هستند که برای خود من قابل درک نیست. توهم توطئه ندارم اما من می گویم روی چه سحابی باید اینگونه انتخاب ها انجام شود. هیچ کس نیست که از انتخاب های داوران شوکه نشده باشد.»

و البته به یک نکته هم اشاره می کند: «وقتی مسئولان می گویند می خواهند میدان را برای نیروهای جوان باز کنند باید بدانند که جوان ها معترض هستند و ممکن است واکنش نشان دهند. پس نباید از این اتفاقات ناراحت شوند چرا که این اعتراض ها نشانه زنده بودن سینمای ایران است.»

او با اشاره به سبک و سیاق داوری های امسال جشنواره می گوید: «به نظرم اگر داورها با مردم فیلم را می دیدند، نتیجه فرق می کرد. هفت نفر در اتاقی ایزوله فیلم ها را روی یک پرده کوچک می بینند و چون باید فیلم ها را پشت سر هم ببینند نتایج شاید خوب نباشد. من دیدم خانم نونهالی بعضی فیلم ها را در سالن می دید و فکر می کنم این خیلی کار بهتری هست تا اینکه بخواهیم سازوکاری برای داوری تهیه کنیم.»