جاباما
۴۸۷۴۶۵
۱ نظر
۵۵۰۸
۱ نظر
۵۵۰۸
پ

کارل یاسپرس، فیلسوف آلمانی

کارل یاسپرس(Karl Jaspers)؛ یکی از معماران اگزیستانسیالیسم معاصر و از نخستین کسانی است که از اصطلاح اگزیستانسیالیست یا وجودگرا استفاده کرد.

روزنامه ایران: کارل یاسپرس(Karl Jaspers)؛ یکی از معماران اگزیستانسیالیسم معاصر و از نخستین کسانی است که از اصطلاح اگزیستانسیالیست یا وجودگرا استفاده کرد.

زندگی
کارل یاسپرس در ۲۳ فوریه ۱۸۸۳ در شهر الدنبورگ آلمان به دنیا آمد. بی تردید یکی از عوامل شکل گیری شخصیت اجتماعی و علمی کارل محیط خانوادگی وی بود. انضباط و اخلاق خاصی که ناشی از پدری حقوقدان و مادری باتدبیر بود در زندگی یاسپرس مؤثر بود. بطوری که خود وی می گوید: «من در خانه پدر و مادرم به جهان آمدم، پدرم برای ما سرمشقی بود بی آنکه ما آگاه باشیم یا او خود بخواهد. بی آنکه فرمان کلیسا یا مرجعی عینی در میان باشد، دروغ و بی حقیقتی در خانه ما بدترین چیزها به شمار می رفت.»(۱)
کارل یاسپرس، فیلسوف آلمانی
علاقه یاسپرس به طبیعت بعدها درتفکرات فلسفی اش بیشتر نمایان می شود؛ آنگاه که به تمام مظاهر طبیعت به عنوان رمز یا نشانه های خداوند می نگرد، طبیعت را با بینشی عمیق و فلسفی درک می کند.
استقلال فکری به عنوان دیگر ویژگی این فیلسوف آلمانی، باعث اختلاف وی با رئیس دبیرستان و بعدها با اساتید دانشگاه شد. بعد از پایان دوره دبیرستان، سه نیمسال حقوق خواند و سپس به تحصیل در رشته پزشکی پرداخت. در سال۱۹۰۹ دکترای خود را در پزشکی اخذ نمود و در سال۱۹۱۳ استادیار روانشناسی دانشگاه هایدلبرگ و در سال۱۹۲۱ استاد رسمی دانشگاه شد.
پس از اینکه به ترتیب دعوت دانشگاههای گرایفس والد، کیل و بن را رد کرد، در سال۱۹۴۸ استاد دانشگاه بازل شد و تا آخر در آنجا به تدریس اشتغال داشت، تا اینکه در ۲۶فوریه ۱۹۶۹ درهشتاد و شش سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت.

اندیشه
فلاسفه اگزیستانسیالیست عمدتاً از لحاظ اعتقادات دینی به سه گروه تقسیم می شوند:
1. فلاسفه مذهبی: این دسته از فلاسفه اگزیستانس به خدا و دین معتقدند.
2. فلاسفه الحادی: این گروه نه به خدا معتقدند و نه اعتقادی به دین دارند.
3. فلاسفه الهی و غیردینی: اینان به خدا معتقدند اما دین خاصی را قبول ندارند. کارل یاسپرس در این گروه جای می گیرد.

تعالی یا خدا در فلسفه یاسپرس
در فلسفه یاسپرس خداوند تحت عنوان «تعالی » یا متعالی و همینطور وجود فراگیر (فراگیرنده) مورد بحث قرار می گیرد. تعالی از اصطلاحات فلسفه های اگزیستانس (اعم از دینی و غیردینی) به شمار می رود. گذر و فرارفتن از مراتب نازل وجود و دست یافتن به وجود خاص انسانی یا جایگاه اگزیستانسیل یکی از معانی تعالی است. تعالی از جهتی به معنای وجود برتر از جهان یا خدا به کار رفته است. یاسپرس تعالی را در هر دو معنا به کار برده است.
در فلسفه یاسپرس وجود انسان دارای مراتبی است:(۲)
۱ـ وجود تجربی یاد از این: انسان در این مرتبه مانند شیئی درمیان اشیاء است و هنوز به مرتبه موجودی شناسا نرسیده است.
کارل یاسپرس، فیلسوف آلمانی
۲ـ مرتبه آگاهی کلی: دراین مرتبه انسان به شناخت جهان پیرامون خود می پردازد.
۳ـ مرتبه روح: این مرتبه، مرحله ایده سازی است و درآن به ایده خدا و جهان و ایده های دیگر دست می یابیم.
۴ـ مرتبه هستی: بالاترین مرتبه وجود انسان است و تنها در این مرتبه است که انسان از وجود خداوند سؤال می کند و هستی خود را شکل می دهد.
اگر بخواهیم معانی دوگانه تعالی را با این مراتب تطبیق دهیم باید بگوییم که انسان برطبق معنای اول تعالی از مرتبه اول به مرتبه چهارم تعالی یافته و در یک سیر صعودی بالا می رود. درمرتبه چهارم انسان درصدد شناخت خدا یا تعالی است.
درتفکر یاسپرس ، انسان با عقل نمی تواند به شناخت خداوند نائل شود بلکه تنها رمز یا نماد است که می تواند ما را درکسب معرفت به خدا یاری کند. براهین اثبات خدا تنها در انگیزش ما به حرکت به سوی خداوند ارزشمندند.
خداوند یا تعالی وجود فراگیرنده است، یعنی وجودی است که انسان و جهان را فراگرفته و انسان به علت وضعیتهای مرزی که او را احاطه کرده اند (وضعیتهای مرزی ، مانند گناه، رنج، نزاع و مرگ) نمی تواند با عقل محدود خود خدا را بشناسد. وجود فراگیر یاسپرس همان نومن کانتی است که از حیطه مقولات فاهمه و عقل خارج است.
خداوند برای یاسپرس موضوع ایمان است نه موضوع شناخت عقلانی بطوری که برای وی هرگونه الهیات عقلانی مردود است و برطبق الهیات سلبی که بدان معتقد است حتی صفت «واحد» از خداوند سلب می شود. «خدای واحد» دور است. آنکه کاملاً «دیگری» است در نهایت پوشیدگی می باشد.»(۳) اگر خداوند را دور در نظر بگیریم انسانها به نفی وی ترغیب می شوند و اگرخیلی نزدیک فرض شود به چیزی مانند ما بدل می شود.
یاسپرس معتقد است خداوند برای ارتباط ما با خودش واسطه قرار داده است و ما نمی توانیم مستقیماً به طرف وی حرکت کنیم. واسطه ما برای ارتباط با خداوند جهان پدیدارها یا جهان رمزها است. کوهها، دشتها و دریاها و کلیه مظاهر طبیعت و همچنین مکاتب و نظریه های فلسفی رمزهای متعالی یا (آیات الهی) هستند و ما را به سوی خداوند راهنمایی می کنند.
ادراک این رمزها امری شخصی است به همین دلیل انسانها در درجه ایمان یا در سطح ادراک تعالی (خداوند) با هم متفاوتند و حتی یک شخص ممکن است در لحظه ای معین رمزها را دریابد و در لحظه دیگر از آنها غافل شود و درمیان اشیای بی جان گرفتار شود، بدون اینکه جهان پیرامون او نقشی در راهنمایی اش به طرف خداوند داشته باشد زیرا اگر طبیعت به عنوان رمزهای خداوند ادراک نشوند ارزش و نقش واقعی خود را از دست می دهند.
کارل یاسپرس، فیلسوف آلمانی
در اندیشه یاسپرس رمزها زبان تعالی (خداوند) هستند و خداوند از طریق رمزها با انسان سخن می گوید. دراینجا اصطلاح Listening را به کار می برد و مراد از آن اصطلاح این است که انسان باید به رمزها یعنی به ندای خداوند گوش فرادهد تا صدای خداوند را شنیده و به طرف او حرکت کند. این گوش فرادادن به رمزها همان رابطه شخصی ای است که انسان از طریق رمزها یا نشانه های خداوند با او برقرار می کند.
ایمان به خداوند به نظر یاسپرس باعث می شود که انسان بر غرائز حیوانی اش مانند زورگویی، جاه طلبی و ثروت اندوزی و لذت جویی و غریزه جنسی غلبه کند. ایمانی که از آن سخن به میان می آید ایمان موردنظر ادیان نیست زیرا اگرچه یاسپرس به ایمان و هدایت انسان به سوی خداوند معتقد است اما به دین اعتقاد ندارد. ایمان در نظر وی ایمان منهای وحی است.
درادیان مبتنی بر وحی علاوه براینکه انسان به طرف خداوند حرکت می کند از جانب خداوند نیز کششی وجود دارد که بندگان را به طرف خود جذب می کند اما درایمان موردنظر یاسپرس اراده انسان نقش اصلی را دارد.
نقش فلسفه در ایمان به خداوند
به نظر کارل یاسپرس فلسفه انسان را بیدار می کند و راههایی را که درمقابلش وجود دارد، به او نشان می دهد و به علاوه شناخت انسان را از خودش، جهان و خدا افزایش می دهد. انسان تنها از طریق تفکر فلسفی بینشی عمیق از جهان می یابد، بینشی که براساس آن جهان را مخلوق خداوند و رمز خداوند می داند و از طریق این رمزها و نشانه های خداوند ندای او را می شنود.
کارل یاسپرس، فیلسوف آلمانی
آثار
از مهمترین تألیفات کارل یاسپرس می توان آثار زیر را نام برد:

- کتاب فلسفه درسه جلد (۱۹۳۵)،

- نیچه (۱۹۳۶)،

- منطق فلسفی (۱۹۴۷)،

- آغاز و انجام تاریخ (۱۹۵۰)،

- فلاسفه بزرگ (۱۹۵۷)

- فلسفه هستی (۱۹۶۴).

پی نوشت:
1 . یاسپرس؛ کارل، سقراط، ترجمه محمدحسن لطفی، انتشارات خوارزمی، ۱۳۵۸ (ص۳)
2 . نصری؛ عبدالله، خدا وانسان در فلسفه یاسپرس، انتشارات آذرخش، ۱۳۷۵ (ص۱۴۴ ـ ۱۴۵)
3 . TRUTH and Symbol from von der wahrheit" Jeant, wild, william Kluback and william Kimmel, MCMLIX, U.S.A, 1959
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن برترین ها را نصب کنید.
درآمد ماهیانه 5-20 میلیون از توی خونه با موبایل

آموزش رایگان کسب درآمد 5-20 میلیون ماهیانه از خونه و فقط با یه موبایل ساده رو در یک وبینار رایگان آموزشی یاد بگیر

محتوای حمایت شده

تبلیغات متنی

سایر رسانه ها

    نظر کاربران

    • بدون نام

      بسیار عالی

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.

    از ارسال دیدگاه های نامرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.

    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.

    در غیر این صورت، «برترین ها» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    بانک اطلاعات مشاغل تهران و کرج