فینال جام اتحادیه انگلیس؛ هر آن چه که باید بدانیم

وبسایت نود: جام اتحادیه انگلستان در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی بر پا شد. نگاهی به تاریخچه این مسابقات و هر آن چه که باید از این جام بدانیم.

در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی بود که برای افزایش تعداد مسابقات فوتبال در کشور انگلستان، سرگرم شدن عاشقان فوتبال در وسط هفته، ایجاد فرصت بازی در زیر نور پروژکتورها، درآمدزایی بیشتر، ایجاد فرصت برای تیم های کوچک تر جهت راهیابی به مسابقات اروپایی و افزایش تعداد مسابقات تیم هایی که از جام حذفی (FA Cup) کنار رفته اند، ایده برگزاری مسابقات جام اتحادیه (League Cup) توسط اتحادیه فوتبال این کشور مطرح گردید. این ایده ابتدا توسط استنلی روس مطرح ولی در نهایت به دست آلن هاردِیکر دبیر اتحادیه فوتبال، اجرایی شد.

جام اتحادیه (League Cup) هر سال با یک نام تجاری برگزار می شود اما در فصل جاری، استثنائاً از هیچ نام تجاری استفاده نشده و تحت عنوان جام اتحادیه انگلیس (EFL Cup) شهرت دارد. در این مسابقات فقط باشگاه های حاضر در ۴ لیگ اصلی انگلیس (لیگ برتر، چمپیونشیپ، لیگ ۱ و لیگ ۲) اجازه شرکت داشته و به صورت تک حذفی (به جز مرحله نیمه نهایی) برگزار می شود. جالب این که جایزه تیم قهرمان جام اتحادیه حدود یک بیستم جایزه تیم قهرمان جام حذفی بوده که توسط اتحادیه فوتبال انگلستان پرداخت می گردد. با توجه به اهمیت کمتر جام اتحادیه و برگزاری مسابقات در وسط هفته، معمولاً باشگاه های لیگ برتری با تمام قوا در این بازی ها به میدان نمی روند.

کاهش تعداد تیم های حاضر در لیگ های دسته جات مختلف انگلیس در دهه ۱۹۶۰ میلادی و به منظور جلوگیری از کاهش بیش از حد تعداد بازی ها، ایده برگزاری جام اتحادیه را به روی میز آورد. تجهیز اغلب ورزشگاه های مهم انگلستان به نور پروژکتور در آن زمان باعث شد تا فوتبال تبدیل به بهترین و جذاب ترین سرگرمی شبانه مردم شود. بدین ترتیب، جام اتحادیه به عنوان تورنمنتی در زیر نور چراغ در فصل ۶۱-۱۹۶۰ آغاز شد. استون ویلا در اولین دوره این مسابقات با برتری ۳-۲ در مجموع دو بازی رفت و برگشت مقابل رادرهم، به قهرمانی دست یافت.

علی رغم مخالفت های سفت و سخت برخی از باشگاه ها برای تشکیل این مسابقات، پافشاری جو ریچاردز رئیس وقت اتحادیه فوتبال انگلستان به ثمر نشست و جام اتحادیه تدریج رونق یافت. به منظور افزایش اقبال و توجه عمومی به جام اتحادیه، پیشنهاد برگزاری بازی فینال در ورزشگاه ومبلی توسط ریچاردز به هاردیکر داده شد اما این اتفاق در دوران زندگی ریچاردز به وقوع نپیوست. اولین فینال جام اتحادیه که در ورزشگاه ومبلی برگزار شد، با برتری QPR مقابل وست بروم در سال ۱۹۶۸ به پایان رسید.

یکی از مزایای جام اتحادیه، رسیدن فرصت خودنمایی به بازیکن های جوان تر و ذخیره و البته فرصتی مغتنم برای دستیابی برخی تیم های کوچک تر همچون نوریچ و راچدیل به یک جام معتبر بود. اصرار و تهدید هاردیکر سرانجام موجب تسلیم یوفا شد و تیم قهرمان جام اتحادیه، جواز صعود به رقابت های اروپایی را به دست آورد. به جز اورتون و منچستر یونایتد که به ترتیب در فصول ۷۱-۱۹۷۰ و ۶۹-۱۹۶۸ از حضور در این مسابقات امتناع ورزیدند، دیگر هیچ تیمی جام اتحادیه را بایکوت نکرد.

به هیچ کشور اروپایی جز انگلستان، اجازه داده نشده که مجوز حضور تیم قهرمان جام اتحادیه را در مسابقات لیگ اروپا بگیرد. وجود همین سهمیه اروپایی منجر به رونق و اعتبار روز افزون جام اتحادیه به ویژه در سال های اخیر شد. درخشش تیم های کوچک و اصطلاحاً غول کُشی آنها، همواره یکی از جذابیت های جام اتحادیه در طول تاریخ برگزاری آن بوده که یکی از نمونه های اخیر، شکست لیورپول در سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۱۰ به ترتیب مقابل گریمزبی تاون و نورثمپتون تاون می باشد.

مسابقه فینال جام اتحادیه از سال ۱۹۹۸ به بعد به صورت تک بازی شامل وقت اضافه و ضربات پنالتی (در صورت نیاز) است در حالی که پیش از آن، تساوی در جریان ۹۰ دقیقه مسابقه فینال در ومبلی، به معنای بازی تکراری بود.

لیورپول (۸ قهرمانی)، استون ویلا (۵ قهرمانی)، چلسی (۵ قهرمانی)، منچستر یونایتد (۴ قهرمانی)، تاتنهام هاتسپر (۴۸ قهرمانی)، ناتینگام فارست (۴ قهرمانی)، منچستر سیتی (۴ قهرمانی) و لستر سیتی (۳ قهرمانی)، پُر افتخارترین تیم های تاریخ جام اتحادیه هستند. لیورپول با ۱۲ حضور در فینال، رکورد دار است. ایان راش بیشترین تعداد قهرمانی و حضور در بازی فینال جام اتحادیه را در اختیار دارد. جف هرست و ایان راش بهترین گلزن های تاریخ جام اتحادیه با ۴۹ گل محسوب می شوند. پیروزی ۵-۰ سوانسی سیتی مقابل بردفورد سیتی در فینال ۲۰۱۳ و برتری ۷-۵ آرسنال مقابل ردینگ در دور سوم جام اتحادیه در سال ۲۰۱۲، عجیب ترین وقایع این مسابقات طی چند سال اخیر هستند.

از جمله جالب ترین مسابقات فینال در تاریخ جام اتحادیه به انتخاب دیلی استار، عبارتند از:

استون ویلا ۳-۱ منچستر یونایتد (۱۹۹۴): دو گل دین ساندرز باعث شد تا رون اتکینسون سرمربی استون ویلا در مقابل تیم سابق و جانشین خود سر الکس فرگوسن شکست بخورد.

منچستر یونایتد ۴-۰ ویگان (۲۰۰۶): گلزنی وین رونی و کریستیانو رونالدو باعث شد تا تیم جوان شده سر الکس فرگوسن به قهرمانی برسد.

لیورپول ۲-۰ منچستر یونایتد (۲۰۰۳): گلزنی استیون جرارد و مایکل اوون باعث شد تا یکی از بزرگ ترین فینال های تاریخ جام اتحادیه با برتری لیورپولی ها خاتمه یابد.

چلسی ۲-۱ آرسنال (۲۰۰۷): تئو وولکات در این بازی برای اولین بار با پیراهن آرسنال گلزنی کرد اما دیدیه دروگبا با دو گل خود، موجب شکست آرسنال شد و در پایان بازی، درگیری شدیدی بین حبیب کولو توره، امانوئل آدبایور و جان اوبی میکل پدید آمد.

چلسی ۳-۲ لیورپول (۲۰۰۵): گل دقیقه نخست یان آرن ریسه توسط استیون جرارد جبران شد و کار به وقت اضافه کشید که با گلزنی دیدیه دروگبا، ماتیا کژمان و آنتونیو نونز، قهرمانی به آبی ها رسید و ژوزه مورینیو با حرکت به سوی هواداران لیورپول، به آنها علامت «هیس» را نشان داد.

فینال امسال بین تیم های منچستر یونایتد و ساوتهمپتون برگزار می شود که اولین تقابل این دو تیم در جام اتحادیه، پس از پیروزی ۳-۲ شیاطین سرخ مقابل قدیس ها در ژانویه ۱۹۹۱ است. ژوزه مورینیو همواره از فینال های جام اتحادیه در ومبلی، خاطرات خوشی دارد. قرمزها ۸ بار به فینال اتحادیه رسیده که حاصل آن، ۴ قهرمانی بوده است. بزرگ ترین پیروزی منچستر یونایتد در تاریخ جام اتحادیه، به برتری ۷-۲ مقابل نیوکاسل یونایتد در اکتبر ۱۹۶۷ و هت تریک گوردون هیل مربوط می شود.

نورمن وایتساید ستاره اسبق منچستر یونایتد، جوان ترین گلزن مسابقه فینال جام اتحادیه است. او در فصل ۸۳-۱۹۸۲ و در فینال رؤیایی منچستر یونایتد مقابل لیورپول، موفق به گلزنی شد در حالی که فقط ۱۷ سال و ۳۲۴ روز سن داشت. مایکل اوون با ۷ گل زده، بهترین گلزن تاریخ باشگاه منچستر یونایتد در جام اتحادیه است. ساوتهمپتون یک بار در سال ۱۹۷۹ به فینال جام اتحادیه رسید اما با شکست مقابل ناتینگام فارست، به نایب قهرمانی بسنده کرد.