پاراگراف کتاب (۱۱۳)

برترین ها: وقتي خواستم به دنبال معنی کلمه کتاب باشم فکر کردم که کار ساده ­اي را به عهده گرفته ام! اما وقتي دو روز تمام در گوگل کلمه کتاب و کتاب خواني را جستجو کردم آنهم به اميد يافتن چند تعريف مناسب نه تنها هيچ نيافتم، تازه فهمیدم که چقدر مطلب در مورد کتاب و کتابداری کم است. البته من عقيده ندارم که جستجوگر گوگل بدون نقص عمل مي کند، اما به هر حال يک جستجو­گر قوي و مهم است و مي بايست مرا در يافتن ۲ يا ۳ تعريف در مورد كتاب کمک مي کرد؛ اما اين که بعد از مدتي جستجو راه به جايي نبردم، به اين معني است که تا چه اندازه کتاب مهجور و تنها مانده است.

راستي چرا؟ چرا در لابه لاي حوادث، رخدادها و مناسبت هاي ايام مختلف سال، «کتاب و کتاب خواني» به اندازه يک ستون از کل روزنامه هاي يک سال ارزش ندارد؟ شايد يکي از دلايلي که آمار کتاب خواني مردم ما در مقايسه با ميانگين جهاني بسيار پايين است، کوتاهي و کم کاري رسانه­ هاي ماست. رسانه هايي که در امر آموزش همگاني نقش مهم و مسئوليت بزرگي را بر عهده دارند. کتاب، همان که از کودکي برايمان هديه اي دوست داشتني بود و يادمان داده اند که بهترين دوست است! اما اين کلام تنها در حد يک شعار در ذهن هايمان باقي مانده تا اگر روزي کسي از ما درباره کتاب پرسيد جمله اي هرچند کوتاه براي گفتن داشته باشيم. و واقعيت اين است که همه ما در حق اين «دوست» کوتاهي کرده ايم، و هرچه مي گذرد به جاي آنکه کوتاهي هاي گذشته ي خود را جبران کنيم، بيشتر و بيشتر او را مي رنجانيم.

ما در اینجا سعی کرده ایم با انتخاب گزیده هایی متفاوت و زیبا از کتاب های مختلف آثار نویسندگان بزرگ، شما را با این کتاب ها آشنا کرده باشیم، شاید گام کوچکی در جهت آشتی با یار مهربان کودکی مان برداشته باشیم. مثل همیشه ما را با نظراتتان یاری کنید.

*****

۱_ دوست داشتن یک نفر، مثل نقل مکان کردن به یه خونه ست. اولش عاشق همه ی چیزهایی میشی که برات تازگی دارن. هر روز صبح از اینکه می بینی این همه چیز بهت تعلق داره حیرانی. بعد به مرور زمان دیوارها فرسوده می شن. چوب ها از بعضی قسمت ها پوسیده می شن و می فهمی که عشقت به اون خونه به خاطر کمالش نیست؛ بلکه به خاطر عیب و نقص هاشه. تمام سوراخ سنبه هاش رو یاد می گیری. یاد می گیری چطور کاری کنی که وقتی هوا سرده، کلید توی قفل گیر نکنه، یا در کمد رو چطور باز کنی که جیرجیر نکنه. اینا رازهای کوچیکی هستن که خونه رو مال آدم می کنن.

مردی به نام اُوه | فردریک بکمن

2_ یک کارگر ماهر و پرکار یا یک دانشمند قابل و پر تلاش، فرقی نمی کند، هر کدام زمانی برازندگی و ارزش واقعی خود را نشان می دهد که به هنر خود بنازد و از کار خویش احساس سربلندی کند و با بسندگی و خشنودی بر زندگی خود نگرد. هیچ چیز بدتر و تاسف برانگیزتر از آن نیست که کفاش یا آموزگاری با چهره ای رنج نما بخواهد بفهماند که برای کاری بهتر زاییده شده است!

اراده معطوف به قدرت | فردریش نیچه

۳_ آیا مشاهده کرده اید که مرگ سبب بیداری احساسات ماست؟ چقدر رفیقانی که ترکمان می کنند دوست می داریم. چقدر آن عده از استادانمان که با دهانی پر از خاکند و دیگر قادر نیستند با ما صحبت کنند، ما آنها را مورد تحسین قرار می دهیم. این احترام به طور طبیعی به وجود می آید، احترامی که در زمان حیات از ما انتظار داشتند. آیا می دانید چرا با مرده ها عادل تر و کریم تر هستیم؟

دلیلش ساده است! به آنها تعهدی نداریم. آنها ما را آزاد می گذارند و ما می توانیم هر وقت فرصت آن را داشتیم، در فاصله میان یک محفل پذیرایی و یک معشوقه دوست داشتنی، یعنی در اوقات به هدر رفته صرف آن کنیم و اگر ما را به چیزی مجبور کنند، این فقط خاطره ای برایمان خواهد بود و نیروی حافظه ما ضعیف است. در حقیقت آنچه در دوستان خود دوست داریم همانا، مرگ تازه و دردناک رفقا است که آن را تاثر پذیرا می شویم.

سقوط | آلبر کامو

۴_ هرگز کار ما تمام نخواهد بود تا آنکه جنگ را از میان برداریم. برای تامین این منظور، باید آدمی را ترغیب کنیم که مسائل بین المللی را با روشی نو بنگرد، نه بعنوان زورآزمایی، که در آن پیروزی از آن جناحی است که در کشتار عامه نهایت چیره دستی را دارد، بلکه آنرا حکمیتی بداند که بر اساس اصول و موازین قانونی پذیرفته شده ای عمل می کند. تغییر دادن عادات ذهنی که طی قرن ها ملکه آدمی شده است کار آسانی نیست، اما چاره ای نداریم جز اینکه به تغییر این عادت ذهنی همت گماریم.

آینده بشر | برتراند راسل

5_ این حرف از سطح درک من بالاتر است: اگر میدانی برای استدلال های خصمت جوابی نداری، میتوانی با گوشه و کنایه ای ظریف، اعلام کنی که برای قضاوت در این مورد صلاحیت نداری، "حرفی که داری میزنی از سطح درک من بالاتر است". ممکن است کاملا هم درست باشد ولی نمیتوانم آنرا بفهمم و بنابراین در این باره هیچ اظهار نظری نمیکنم. به این ترتیب به حضار که در میان آنها حسن شهرت داری تلویحا میگویی که حرف خصمت چرند است. این ترفند را فقط وقتی میتوانی به کار ببری که کاملا مطمئن باشی حضار نسبت به تو نظر بسیار بهتری دارند تا خصمت. برای مثال استاد میتواند این ترفند را در برابر دانشجو اعمال کند.

هنر همیشه بر حق بودن | آرتوز شوپنهاور

6_ انسان ظالم ترین و فاسد ترین حیوانات است، به غیر از منفعت و هوی و هوس خود چیز دیگری را نمی بیند. خودش از مرگ میترسد ولی سبب مرگ دیگران را فراهم می آورد؛ اما با وجود اسارت خشن، خونریزی وحشیانه و جنایاتی را که نسبت به حیوان مرتکب میشود یک زندگانی تاریک، بدون دلربائی طبیعی و خوشحالی برای خود اختراع کرده و همچنین خود را مضحک ترین حیوانات نموده است.

انسان و حیوان | صادق هدایت

۷_ در نظر رواقیان علاوه بر اینکه لازم است به انجام دادن کارهای خودخواسته سخت بپردازیم، گهگاه باید از موقعیت هایی که لذت و خوشی دربر دارند هم چشم بپوشیم. این امر به این سبب است که لذت و خوشی ها وجوه منفی هم دارند.

سنکا هشدار می دهد که تعقیب لذت همانند تعقیب چهارپایی است درنده، اگر اسیر او شویم به ما یورش می آورد و تکه تکه مان میکند؛ یا با تشبیهی متفاوت میگوید: لذت های شدید، آن هنگام که شکارمان می شوند، تبدیل میشوند به شکارچیان ما، یعنی هرچه لذت های بیشتری برگیریم، سروران بیشتری برای خدمت کردن به آنها برگزیده ایم.

فلسفه ای برای زندگی | ویلیام اروین

۸_ به طور کلی، زن امروز زیاد می بیند و زیاد می خواهد، اما امکان به دست آوردن آن چه که می خواهد برایش محدود است! زن امروز در دنیایی زندگی می کند که سرعت موشک جانشین سرعت ارابه شده. ولی دستاوردهای او به نسبت راهی که در تاریخ پیموده ناچیز است! او می خواهد سیر طبیعی خود را با پیشرفت سریع علوم هماهنگ کند و به همین دلیل امروزه شاهد آن هستیم که خانم ها بیشتر از آقایان در کسب دانش حریصند و گاه، به چنان مرتبتی از علم می رسند که عاقلان دانند!

اعترافاتی درباره زنان | محمد امیریار احمدی

9_ من در تمام عمرم هرجا که رفتم آدم هایی را دیدم که در پی تصاحب چیزهای نو هستند، تصاحب ماشین نو، تصاحب یک ملک جدید، تصاحب اسباب بازی جدید. بعد هم دوست دارند به همه بگویند می دانی به تازگی چی خریده ام؟ میدانی تازگی ها چی خریده ام؟ می دانی تفسیر من از این ها چطور بوده است؟ این ها در اصل تشنه عشق بوده اند ولی به جای عشق، اینها را جایگزین کرده اند. آنها اشیا بی جان را به جان پذیرفته اند و انتظار محبت از آنها دارند؛ اما فایده ای ندارد. شما نمی توانید مواد بی جان را جایگزین عشق کنید، جایگزین عطوفت، لطافت یا حس دوستی کنید.

سه شنبه ها با موری | میچ آلبوم

۱۰_ نگاهش به سبزه عید که افتاد رفت توی فکر.

لحظاتی گذشت.

وقتی سرشو بالا آورد و فهمید که دارم با تعجب نگاه میکنم، لبخند تلخی زد. گفتم: گیله کرد! توی سبزه ها چی دید که رفتی تو فکر؟ کمی سکوت کرد و گفت: به این دونه های سبز شده نگاه کن. چند روز آب و غذا و نور خورشید خوردند و رشد کردند.

گفتم: خب!

گفت: سیصد و شصت و پنج روز از خدا عمر گرفتیم و آب و غذا و فلک در اختیارمون بود؛ می ترسم رشد که نکرده باشم هیچ؛ افت هم کرده باشم! دونه ای که نخواد رشد کنه، هرچقدر آب و آفتاب بهش بدی فقط بیشتر می گنده.

گیله مرد | بزرگ علوی

11_ داشتن دوست یا عاشقی که به شما به صورت موجود زنده ای در حال رشد نگاه کند، درست مثل درختی که از دل خاک سربرآورده، یا گلدان سرسبز در خانه، یا باغچه ی گل سرخی در حیاط خلوت، موهبتی است.

عاشق یا دوستانی که به شما به چشم یک ذات زنده ی واقعی نگاه کنند، به چشم کسی که انسان است و درعین حال از مواد بسیار ظریف و ترد و جادویی ساخته شده، همسر و دوستانی که از مخلوق موجود در درون شما حمایت کنند، اینها همان کسانی هستند که شما به دنبال شان هستید. آنها دوستان مادام العمر روح شما خواهند بود.

زنانی که با گرگها میدوند | کلاریسا پینکولا استس

12_ تو بیگانه ها را شفا می بخشی، اما نمی خواهی پسرم را شفا بدهی. خاخام سرش را تکان داد و گفت:

مریم، این شیطان نیست که پسرت را آزار می دهد. نه شیطان نیست. خداست.

مادر فلک زده پرسید: هیچ راه علاجی نیست؟

گفتم که کار خداست. نه، هیچ راهی وجود ندارد.

+ چرا خدا آزارش می دهد؟

خاخام پیر پاسخ داد: برای اینکه دوستش می دارد.

آخرین وسوسه مسیح | نیکوس کازانتزاکیس

13_ آنچه انسان ها را از پای درمی آورد رنج ها و سرنوشت نامطلوبشان نیست؛ بلکه بی معنا شدن زندگی ست که مصیبت بار است و معنا تنها در لذت و شادمانی و خوشی نیست؛ بلکه در رنج و مرگ هم میتوان معنایی یافت. ویکتور فرانکل نویسنده کتاب درباره هم بندان خود ( در اردوگاه اجباری آلمان نازی) می نویسد: بیچاره آن کس که می پنداشت زندگی دیگر برایش معنایی ندارد، نه هدفی داشت و نه انگیزه و مقصودی، چیزی او را به زندگی گره نمیزد و چون به این جا می رسید دیگر کارش ساخته بود.

انسان در جستجوی معنی | دکتر ویکتور فرانکل

۱۴_ عشق به آزادی و تعصبی که به میهنم و مردمم دارم چنان است که کمترین موج تازه ای که بر چهره این امت که معشوق من است می نشیند زندگی خودم، مسئولیت های خانوادگی ام، زن و فرزند و پدر و مادرم و قوم و خویش و کار و گرفتاری و تکالیف شخصیم و حتی خورد و خوابم را فراموش میکنم!

هنوز همچون آن جوان مجرد آزاد پرشور همواره آماده ام که برای آزادی، برای نجات ملتم، برای خوشبختی این نسل اگر بخواهد هرچه دارم با قبول منت و شرمندگی از عجز و تهیدستی ام ایثار کنم، شرمندگی!

زیرا یک معلم، جز مغزش که کار می کند و جز دلش که می زند چه دارد؟

گفتگوهای تنهایی | علی شریعتی

15_ بعد از هیتلر، همه ی آلمان درک کردند که او چه بلایی بر سر کشور و زیربناهای آن آورده است؛ اما یک چیز نابود شده ی اساسی بود که هرکسی نمی فهمید و آن، خیانت هیتلر به کلمات بود. خیلی از کلمات شریف، دیگر معنی خود را از دست داده بودند، پوچ و مسخره شده بودند. عوض شده بودند. آشغال شده بودند.

کلماتی مانند آزادی، آگاهی، پیشرفت و عدالت.

آدم کجا بودی | هاینریش بل