تهران، شهر موش‌ و گربه‌!

روزنامه آرمان- نگین باقری: طرح کنترل و جمع‌آوری موش‌ها و گربه‌ها مبحث تازه‌ای نیست. گرچه ازدیاد جمعیت و زندگی شهرنشینی هم به این مساله دامن زده است و نمی‌توان از اهمیت آن چشم پوشید، ولی اقدامات مسئولان هم در این زمینه چشمگیر نبوده است، چرا که به وفور موش‌ها و گربه‌ها در سطح شهر دیده می‌شوند و انگار این موجودات که گاه زیان‌های زیادی هم برای شهروندان دارند، جزو جدایی ناپذیر شهر تهران شده‌اند.

موش‌ها و گربه‌ها به جان مدیریت شهری افتاده اند؛ این پدیده به حدی شایع شده که در مناطق مختلف شهری ردپای آنها در معابر به وضوح دیده می‌شود؛ موش‌هایی که در شهر پرسه می‌زنند و گربه‌هایی که برای خود شیری شده اند. اکنون به حدی بی توجهی به این مساله افزایش یافته که شهروندان به ناچار وجود آنها را در سطح شهری پذیرفته اند. گرچه اردیبهشت سال گذشته رحمت‌ا... حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران، از کاهش جمعیت موش‌های پایتخت در پی اتخاذ روش‌های جدید مبارزه خبر داد و گفت که شهرداری تهران روش نوینی را برای مبارزه با موش‌های پایتخت در نظر گرفته و بررسی‌های انجام شده نشان داد مبارزه با موش‌های پایتخت سیر قابل قبولی دارد، اما هنوز این حیوان موذی در کوچه و خیابان‌های پایتخت جلوه گری می‌کند، چرا که یک جفت موش در طول یک سال عامل تولد ۷۰۰ تا ۸۰۰ عدد موش است.

این مساله مهار موش‌ها را سخت‌تر کرده و مدیران شهری نیز درگیر شده اند. این در حالی است که شهروندان بسیاری از گربه‌های خیابانی هم گله مندند، چراکه این گربه‌ها با پاره کردن کیسه‌های زباله جلوی درب منازل را آلوده می‌کنند؛ گربه‌هایی که مسئولان شهری برای کاهش آنها برنامه خاصی ندارند و حتی در مواردی برخی از آنها غذا ندادن به گربه‌ها را بهترین راه مقابله با این حیوان می‌دانند، در حالی که این کار نه تنها اخلاقی نیست، بلکه باعث می‌شود که گربه‌ها از پسماندهای خانگی استفاده کنند.از طرف دیگر با تامین غذای گربه‌ها دیگر آنها به شکار موش‌ها نرفته و خود به خود یکی از راه‌های کاهش جمعیت موش‌ها از بین می‌رود. بنابراین باید چاره ای اساسی برای موش و گربه‌های پایتخت اتخاذ کرد، چرا که آنها عضوی از اکوسیستم به حساب می‌آیند و در مواردی اختلال ایجاد کرده و ناقل انواع بیماری‌ها هستند.

از سوی دیگر، ارگان‌های مربوطه نیز نقش بسزایی در راستای کنترل و جمع آوری موش و گربه‌ها دارند و عملکرد آنها آنچنان که باید و شاید درخور و شایسته نیست. هر راهکاری که در دست اقدام است باید به گونه ای باشد که به حیوانات آسیب نرساند، چرا که در این صورت مردم نیز مخالف آن خواهند بود، اما سهل انگاری مسئولان سبب شده که در پاره ای موارد برخی افراد برای آنکه از دست گربه‌ها خلاص شوند، آنها را به بدترین شکل ممکن شکنجه دهند که بارها تصاویر آن را در فضای مجازی دیده‌ایم. از این رو اگر فعالان حقوق حیوانات و سازمان‌های مربوطه با همکاری هم بهترین راه را برای مقابله با موش و گربه‌ها برگزینند دیگر شاهد اقدامات خودسرانه نخواهیم بود و تهران به شهر موش و گربه‌ها تشبیه نمی‌شود. البته در این مبحث وظایف شهروندی هم می‌گنجند، چرا که یکی از دلایل افزایش موش‌‌ها و گربه‌ها ریختن زباله و آلوده کردن جوی آب است و این مساله می‌طلبد که با فرهنگسازی شهروندان خود را مسئول دانسته و زباله‌های خود را در ظرف‌های سرپوشیده قرار دهند تا به این طریق از ازدیاد موش‌ها و تجمع گربه‌ها جلوگیری به عمل آید.

شهرداری به وظایفش عمل نمی‌کند

چندی پیش رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران گفت که شهرداری تعداد موش‌های تهران را یک و نیم تا دو میلیون، متخصصان تعداد آن را بیش از ۲۰ میلیون و برخی دیگر نیز تعداد موش‌ها را بیش از ۵۰ میلیون اعلام کرده‌اند. محمد حقانی با بیان اینکه شهرداری وظایف اصلی و ذاتی خود را فراموش کرده و به مسائل حاشیه‌ای پرداخته است، اظهار کرد: شهرداری موضوعات اصلی شهر همچون بهداشت عمومی مردم، ارتقای کیفیت زندگی مردم و جمع‌آوری سد معبرها و کارتن خواب‌ها را به دست فراموشی سپرده است. او با بیان اینکه تعداد موش‌ها در پایتخت از حد طبیعی و نرمال بسیار بیشتر است که علت آن نزدیک نبودن اماکن عمومی است، خاطرنشان کرد: گاهی نیروهای پاکبان، زباله‌های جمع آوری شده را به داخل نهرها و جوی‌ها می‌ریزند که این پسماندها محل تغذیه موش‌ها می‌شود. بنابراین باید از این کار جلوگیری شود. حقانی خاطرنشان کرد: بارها در این مورد به شهرداری تهران تذکر داده‌ایم و در این زمینه در کمیته محیط زیست جلساتی داشته‌ایم و شهرداری هر بار اعلام کرده که نسبت به کنترل و کاهش جمعیت موش‌ها اقدام می‌کند، این در حالی است که همچنان شاهد وفور این حیوان در سطح شهر تهران هستیم.

جمع‌آوری گربه‌‌ها بر عهده شهرداری نیست

گربه‌ها با استفاده از تله و قفس‌های مخصوص به روش زنده گیری گرفته شده و در کلینیک مخصوص نگهداری می‌شوند و سپس با حضور چند تن از دامپزشکان متخصص عملیات جراحی و عقیم سازی این حیوان آغاز می‌شود. بعد از عملیات زنده گیری، گربه‌ها در باکس‌های مخصوص نگهداری می‌شوند و با در نظر گرفتن فاصله غذا و آب خوردن آنها، تزریق آرام بخش صورت می‌گیرد و با شرایط کاملا بهداشتی به اتاق جراحی برده می‌شوند. بعد از عملیات جراحی و عقیم‌سازی گربه‌ها، از گوش سمت راست حیوان نر و از گوش سمت چپ حیوان ماده تکه ای جدا و بریده می‌شود تا مشخص شود عملیات عقیم سازی روی این حیوان صورت گرفته تا دوباره آن را جمع آوری نکنند. البته برخی فعالان محیط زیستی بر این باورند که هزینه عقیم کردن گربه گران است و بهتر است که مدیریت شهری جای این هزینه ظرف‌های زباله را كه منبع اصلی تامين غذای گربه‌ها و در نتيجه زياد شدن آنهاست درب‌دار كند.

اسفند سال گذشته مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران با بیان اینکه تصمیم گیری برای جمع آوری گربه‌ها در تهران بر عهده سازمان دامپزشکی کشور است، گفت: مدیریت شهری تصمیم گیرنده برای جمع  آوری گربه‌ها نیست. کامران زنگیشه در پاسخ به سوالی درباره جمع‌آوری گربه در مناطق و محلات شهر تهران افزود: مدیریت شهری تصمیمی برای جمع آوری گربه‌ها ندارد و این موضوع و تصمیم گیری در مورد آن زیر نظر سازمان دامپزشکی کشور باید انجام پذیرد. او با اشاره به ساماندهی جانوران مضر شهری در طرح استقبال از بهار که با هماهنگی مناطق ۲۲ گانه در حال انجام است، تصریح کرد: در مورد حذف موش از پایتخت با تزریق فوم فعالیت‌هایی انجام می‌شود.

مبارزه با موش‌ها به سادگی میسر نیست

یکی از اعضای شورای شهر تهران درباره جمع آوری موش‌ها در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: کنترل و جمع آوری موش‌ها و سگ‌های ولگرد به عهده شهرداری است، اما در مورد گربه‌ها در شرح وظایف شهرداری قانونی وجود ندارد. احمد حکیمی پور درباره اختلاف نظر در مورد تعداد موش‌ها عنوان می‌کند: آمار موش‌ها تخمینی است، چرا که روش‌های آمارگیری مختلف است، اما به علت آنکه وزارت بهداشت و شهرداری درگیر این موضوع هستند آمارشان واقع بینانه‌تر است. موش‌ها حیوانات موذی هستند و با هر تعدادی که باشند باید با آنها مبارزه کرد. او ادامه می‌دهد: موش‌ها ناقل بیماری هستند و برای بهداشت محیط شهری ضرر دارند. این عضو شورای شهر تهران بیان می‌کند: بنابراین باید آنها را از بین برد و کنترل کرد، آن‌چنان که این مساله در همه دنیا وجود دارد و وضعیت زندگی در شهر زمینه ساز حضور موش‌هاست. حکیمی پور توضیح می‌دهد: در قانون بخشی از ماموریت جمع‌آوری و کنترل حیوانات موذی از جمله موش و سوسک، به عهده مدیریت شهری است، اما باید خانواده‌ها نیز نظافت را رعایت کرده و با سمپاشی مانع ازدیاد این حیوانات شوند. از سوی دیگر، در فصل گرما این مساله شدید می‌شود. بنابراین باید در رابطه با کنترل موش‌ها کار کرد.

او تاکید می‌کند: شهرداری ادعا می‌کند که با موش‌ها مبارزه می‌کنیم، در حالی که عملا باید مشخص شود که چه اتفاقی رخ داده و در جمع آوری و کنترل موش‌ها از کجا به کجا رسیده ایم. او با بیان اینکه سرعت تولید مثل در موش‌ها زیاد است، می‌افزاید: موش‌ها سازگاری زیادی با محیط دارند و مبارزه با آنها به سادگی میسر نیست. او با اشاره به اینکه مبارزه با موش‌ها ادامه دارد، عنوان می‌کند: بر اساس برنامه کمیسیون سلامت در شورا کنترل و پایشی در نظر گرفته شده که معلوم می‌شود چه میزان به اهداف تعیین شده دست یافته‌ایم. حکیمی پور خاطرنشان می‌کند: در رابطه با موش‌ها و سگ‌های ولگرد شهرداری موظف به جمع آوری است، اما جمع آوری گربه‌ها به عهده شهرداری نیست. در غیر این صورت باید قانون و مصوبه ای بود که ما هم در جریان آن قرار می‌گرفتیم. پس تاکنون چیزی در این مورد به شهرداری ابلاغ نشده است.