لارس فون تریر، خالق «رقصنده در تاریکی»

امروز شصتمین سالروز تولد «لارس فون تریر»، کارگردان سرشناس سینمای دانمارک و برنده‌ی نخل طلای کن است.

وبسایت آفتاب آنلاین: امروز شصتمین سالروز تولد «لارس فون تریر»، کارگردان سرشناس سینمای دانمارک و برنده‌ی نخل طلای کن است.

«لارس فون تریر» متولد ۳۰ آوریل ۱۹۵۶ در کپنهاگ دانمارک، از کارگردانان سرشناس و البته جنجالی سینمای جهان است که از ۱۵ سالگی جذب دنیای فیلم و سینما شد.

علاقه‌ی او به دنیای سینما موجب شد تا از همان سال‌های نوجوانی شروع به ساخت فیلم‌های کوتاه کند و در ۲۳ سالگی پس از پایان دوره‌ی دبیرستان در یک مدرسه‌ی فیلم‌سازی در دانمارک ثبت‌نام کرد که طی دوران تحصیل در آنجا حدود ۴۰ فیلم کوتاه ساخت.

«شبانه» (۱۹۸۰)، «آخرین جزئیات» (۱۹۸۱) و «تصویر رهایی» (۱۹۸۲) از اولین ساخته‌های فون تریر بودند که جایزه‌ی بهترین فیلم جشنواره‌ی مونیخ را نیز کسب کردند.

«فون تریر» را به‌عنوان محرک اصلی و احیاکننده‌ی صنعت فیلم‌سازی دانمارک می‌شناسند که تاثیر بسزایی در پیدایش نسل نوی کارگردانان دانمارک و سراسر جهان داشته ‌است.

اهمیت فیلم‌های او تنها به‌خاطر نقش محوری در شکل‌گیری «پیمان دگما ۹۵» نیست، بلکه فیلم‌های او از نظر موضوعی دامنه‌ی بسیار وسیعی دارند و از آوانگارد تا بازسازی کلاسیک‌های قدیمی را شامل می‌شود.

در سال ۱۹۸۳ بود که «فون تریر» تصمیم به ساخت سه‌گانه‌ای درباره اروپا گرفت که در آنها آسیب‌های روانی اروپای آینده به تصویرکشیده شده است. اولین قسمت از این تریلوژی فیلمی بانام «عنصر جنایت» بود که در سال ۱۹۸۴ ساخته شد. این فیلم موفق به کسب جایزه‌ی فنی جشنواره کن شد، هرچند در بخش رقابتی نامزد نخل طلا هم بود.

در سال ۱۹۸۷ قسمت دوم این سه‌گانه با نام «همه‌گیری» به پرده سینما آمد که این بار نیز نامزد نخل طلای کن بود. عدم موفقیت این فیلم فون تریر را برآن داشت تا وقت بیشتری را برای فیلم پایانی این سه‌گانه صرف کند. به‌طوریکه ساخت قسمت آخر بانام «اروپا» چهار سال به طول انجامید و در سال ۱۹۹۱ برای اولین‌بار در جشنواره کن به نمایش درآمد. این فیلم که دوران پس از جنگ جهانی دوم در آلمان را به‌تصویر می‌کشد، مورد استقبال منتقدین قرار گرفت و در جشنواره‌ی کن موفق به کسب جایزه‌ی ویژه هیئت‌داوران و نیز جایزه‌ی بهترین دستاورد هنری شد.

در سال ۱۹۹۲ «فون تریر» یک کمپانی تولید فیلم بانام «زنتروپا» راه‌اندازی کرد تا از این طریق دغدغه‌های مالی کمتری برای ساخت آثارش و کنترل بیشتری برای ساخت فیلم‌های مورد علاقه‌اش داشته باشد.

در سال ۱۹۹۶ «فون تریر» دومین سه‌گانه‌ی خود بانام «قلب طلایی» را کلید زد. اولین قسمت از این تریلوژی فیلمی بانام «شکستن امواج» بود که جایزه‌ی ویژه هیئت داوران جشنواره کن را برای او به‌همراه آورد و نامزد دریافت نخل طلای کن بود. این فیلم که شاید عاطفی‌ترین فیلم فون تریر باشد، به تفسیر قدرت عظیم عشق می‌پردازد.

فون تریر در ادامه فیلم «احمق‌ها» را در سال ۱۹۹۸ مقابل دوربین برد. این فیلم نیز مانند آثار دیگر او نامزد دریافت نخل طلای کن بود تا اینکه شاهکار ماندگار این کارگردان سرشناس که کامل‌کننده این سه‌گانه بود بانام «رقصنده در تاریکی» ساخته شد و سرانجام نخل طلای کن را در سال ۲۰۰۱ برای او به ارمغان آورد.

دومین سه‌گانه‌ی فون تریر الهام‌گرفته از کتابی است که فون تریر در دوران کودکی خوانده بود و داستان آن درباره‌ی دختر کوچکی است که همیشه آماده قربانی کردن خود برای کمک به دیگران بود.

در سال ۲۰۰۳ فون تریر ساخت سه‌گانه‌ی سوم خود را آغاز کرد. به‌تصویر کشیدن اثری فلسفی درباره‌ی غرایز پست انسان به‌نام «داگ ویل» وی را برای ششمین‌بار در میان نامزدهای دریافت نخل طلای کن قرار داد. این سه‌گانه را فون تریر «آمریکا، سرزمین فرصت‌های طلایی» نامید که البته برخی منتقدین آن را نقدی بر سیاست‌های دولت آمریکا دانسته‌اند.

دومین قسمت از این سه‌گانه «مندرلی» نام دارد که در سال ۲۰۰۷ اکران شد.

فون تریر در سال ۲۰۰۹ با فیلم «ضدمسیح» در جشنواره کن سروصدای زیادی به‌راه انداخت. اما وی بدون توجه به انتقادات شدید علیه این فیلم که حاوی صحنه‌های خشونت‌آمیز و بعضا غیراخلاقی است، آن را مهم‌ترین دستاورد دوران کارگردانی‌اش دانست. «ضدمسیح» در جشنواره کن جایزه بهترین بازیگر زن را برای «شارلوت گینزبورو» به‌همراه آورد، در جوایز آکادمی فیلم دانمارک جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه و بهترین فیلم‌برداری را گرفت و در جوایز فیلم اروپا جایزه بهترین فیلم‌برداری ار به خود اختصاص داد.

فیلم «مالیخولیا» درسال ۲۰۱۱ در جشنواره‌ کن نامزد نخل طلا بود، اما اظهارات جنجالی «فون تریر» منجر به اخراج او از فستیوال شد. این درام روانشناسانه که روایتی از یک واقعه ناگوار و فاجعه‌آمیز است بهترین فیلم جوایز آکادمی فیلم اروپا شد.

آخرین فیلم او «نیمفومانیا» نام داشت که در سال ۲۰۱۳ ساخته شد .

این کارگردان صاحب‌نام طی چندین دهه حضور در سینمای جهان افتخارات متعددی کسب کرده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به جایزه‌ی سزار بهترین فیلم خارجی برای «شکستن امواج»، جایزه بهترین فیلم اروپایی از جوایز دیوید دوناتلو ایتالیا برای «داگویل»، دو جایزه بهترین کارگردانی از آکادمی فیلم اروپا، جایزه بهترین فیلم اروپایی از گویا اسپانیا برای «رقصنده در تاریکی»، بهترین کارگردانی جشنواره کارلووی واری و اسب برنزی جشنواره استکهلم اشاره کرد.