مناظره چهارم را هم برگزار کنید!

تابناک: در آخرین مناظره تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری یازدهم ـ که ۱۷ خرداد ماه و تقریبا در فاصله یک هفته مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری از صدا و سیما پخش شد ـ عمده کاندیداها درخواست داشتند تا مناظره دیگری از سوی رسانه ملی برگزار شود تا در فرصت باقی مانده، هم مردم بیشتر در جریان برنامه‌های کاندیداها قرار بگیرند و هم فرصت بیشتری برای معرفی کاندیداها از طریق رسانه های داخلی فراهم باشد.

مناظره های انتخابات ریاست جمهوری تقریبا از سال ۱۳۸۸ شکل جدی و تأثیرگذاری به خود گرفت و البته به یکی از برنامه های انتخاباتی تبدیل شد که به شدت مورد توجه مردم است و تأثیر بسیاری در تصمیم گیری نهایی جامعه برای انتخاب کاندیدای مورد نظر اشخاص دارد.

این برنامه تلویزیونی از آنجا که علاوه بر شرایط موجود و نقد جدی آن با ارائه راهکار و برنامه های کاندیداها برای آینده کشور همراه می شود و از طرفی با حواشی که در آن به وجود می آید، شاید بسیاری از ناگفته ها به زبان عامیانه برای مردم تشریح و عنوان می شود، بسیار مورد علاقه مخاطبان و مردم جامعه از قشرهای مختلف است؛ بنابراین، شاید برگزاری یک مناظره، بتواند در سرنوشت نهایی انتخابات نیز تأثیر بگذارد.

البته گاه این مناظره از جهت هدف اولیه آن که تشریح برنامه های نامزدها برای اداره کشور است، مورد توجه قرار نمی گیرد و حاشیه های آن بیشتر در انتخابات تأثیرگذار می شود. انتخابات سال ۸۸ و ۹۲ را می توان یکی از عرصه های جدی تأثیرگذاری حواشی مناظره ها در تصمیم گیری نهایی و رأی مردم دانست، زیرا در سال ۸۸ چنان باعث دو قطبی شدن فضا شد که دو کاندیدا راهشان از دو کاندیدای دیگر جدا شد.

در سال ۹۲ هم هرچند حاشیه ها کمتر از سال ۸۸ در تصمیم گیری و رأی نهایی مردم مورد توجه قرار گرفت و برخی به این نتیجه رسیدند که باید رأی خود را به نفع کاندیداهایی که برنامه بهتری برای اداره کشور دارند، به صندوق رأی بریزند، باز هم تلاش هایی برای ایجاد دو قطبی و غلبه حاشیه بر برنامه ها شد و سرانجام این وجه ـ هرچند کمتر نسبت به سال ۸۸ ـ باز هم تأثیرگذاری خود را به اثبات رساند.

یکی از ایرادات جدی مناظره های انتخاباتی که معمولا باعث داغ تر شدن تنور انتخابات می شود، اتمام آن در زمان نامناسب و معمولا یک هفته مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری است؛ مسأله ای که در سال ۹۲ مورد اعتراض برخی کاندیداها قرار گرفت، تا جایی که در این خصوص رایزنی هایی با رئیس پیشین صدا و سیما هم شد تا سه مناظره به چهار مناظره تبدیل شود و به جای اتمام این برنامه یک هفته مانده به پایان انتخابات، مناظره چهارم دو روز مانده به برگزاری انتخابات برپا شود.

«محسن رضایی» یکی از کاندیداهای معترض به این پروسه بود که در سال ۹۲ خواهان برگزاری مناظره چهارم شد. او در این رابطه در فاصله چند روز مانده به برگزاری انتخابات گفته بود که ما دیروز از ضرغامی تقاضا کردیم که مناظره چهارم را برگزار کند، ما آمادگی داریم این مناظره را همین امروز برگزار کنیم و بعضی ابهامات را که هنوز در ذهن مردم وجود دارد، برطرف کنیم.

البته صدا و سیما نه تنها در سال ۹۲ تغییری در برنامه های مناظره ایجاد نکرد، بلکه برای انتخابات سال ۹۶ نیز برنامه ریزی مشابه آنچه ۴ سال پیش انجام شد، صورت داده است. به این شکل که مناظره های انتخاباتی برای روزهای جمعه هشتم اردیبهشت از ساعت ۱۶ با موضوع اقتصادی، جمعه ۱۵ اردیبهشت از ساعت ۱۶ با موضوع اجتماعی و سه شنبه ۱۹ اردیبهشت از ساعت ۲۲ با محوریت مسائل سیاسی برنامه ریزی کرده است و ۷ روز مانده به برگزاری انتخابات بساط مناظره ها جمع می شود.

هرچند دیگر برنامه های تبلیغاتی رادیو ـ تلویزیونی کاندیداهای ریاست جمهوری تا ۲۷ اردیبهشت ماه ادامه خواهد یافت، هیچ یک از این برنامه ها به اندازه مناظره ها مورد توجه مردم قرار ندارد و قرار هم نمی گیرد؛ لذا اینکه برنامه مناظره های انتخاباتی یک هفته مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به پایان برسد، این می تواند باعث عدم جمع بندی درست از مجموع مناظره ها و کسب اطلاعات از منابع دیگر از جمله منابع خارجی بشود.

به نظر می رسد، همان طور که دکتر رضایی در دوره قبلی انتخابات این آسیب را به مسئولان وقت رسانه ملی متذکر شده است، صدا و سیما برای انتخابات پیش روی، باید چاره ای بیندیشد که در هفته پایانی انتخابات، ایجاد یک خلأ در زمینه آشنایی بیشتر با ایده ها و برنامه های کاندیداها، باعث سوء استفاده رسانه های خارجی از این مسأله نشود.

این مسأله یعنی عدم برگزاری مناظره انتخاباتی، یک هفته مانده به برگزاری انتخابات، هم در انتخابات سال ۸۸، هم در انتخابات سال ۹۲ باعث بهره برداری شدید رسانه های خارجی به ویژه رسانه های فارسی زبان خارجی شد و آنها تلاش کردند تا بتوانند از وجود این خلأ در روزهای پایانی منتهی به انتخابات ریاست جمهوری، نهایت بهره برداری را داشته باشند.

بنابراین به نظر می رسد صدا و سیما باید با تدارک چهارمین مناظره انتخاباتی برای جمع بندی نهایی نظرات کاندیداها از مسائل مطروحه در ابواب اجتماعی، اقتصادی و سیاسی؛ خلأ موجود را پر کند و بخش پراهمیت فرهنگ را هم به آخرین مناظره بیفزاید. از این طریق و با برگزاری یک مناظره در رزوهای پایانی منتهی به انتخابات هم خلأ موجود درباره عدم برگزاری مناظره انتخاباتی در یک هفته مانده به برگزاری انتخابات پر خواهد شد، هم تا حدودی زیادی جلوی بهره برداری و سوءاستفاده رسانه های خارجی از این فضا گرفته می شود و هم اینکه مردم می توانند مجموعه نظرات کاندیداها را در مناظره پایانی بار دیگر ملاحظه کرده و پس از آن نسبت به انتخاب کاندیدای مورد نظر خودشان اقدام کنند.