اساسنامه جدید حماس، مترقی است
اساسنامه جدید حماس، یک بیانیه مترقی و در عین حال متناسب و هماهنگ با شرایط امروز فلسطین است منتها همچنانی که گفتم جایی که نشان دهنده عقب نشینی حماس است در بند بیستم آن است که ناظر بر تشکیل دولت در درون مرزهای ۱۹۶۷ است.
دیپلماسی ایرانی: دوشنبه شب گذشته در اول ماه مه، رسانه های خبری از انتشار سند سیاسی جدیدی از سوی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) خبر دادند که بر اساس آن برپایی کشور مستقل فلسطین در مرزهای ۱۹۶۷ به عنوان یک توافق ملی مورد تأکید قرار گرفته است. این موضوع گفتگویی است با دکتر جعفر قناد باشی، سفیر اسبق ایران در لیبی و کارشناس مسائل خاورمیانه و تحلیلگر مسائل بین الملل وشمال آفریقا که در ادامه می خوانید:
برخی از دیدگاه ها معتقد است که بخشی از طیف های حماس از همان ابتدا با توجه به گرایش های فکری خود، تمایلی نداشتند که حماس در مسیر گذشته و مبارزه مسلحانه حرکت کند و در مقابل راه مذاکره و نوع عملگرایی (پراگماتیسم) را در سیاست خود گنجانده بودند لذا این طیف از نظر راهبردی با طیف دیگر حماس که سیاست نظامی را در پیش داشتند، بسیار متفاوت بود و این طیف سرانجام توانست در سایه اساسنامه جدید که قالبی پراگماتیستی داشته و شرایط روز فلسطین و مشکلات اقتصادی و بیکاری فلسطینیان را در نظر می گیرد، اندیشه های خود را عملی کند؛ اما دیدگاه دیگر معتقدند که آنچه در لوای اساسنامه جدید حماس اتفاق افتاده به شرایط داخلی کنونی فلسطین به خصوص در مناسبات با فتح باز می گردد و به ویژه انتخابات برجای مانده ای که علاقه مندند با توجه به نیازهای مردم فلسطین، خود را با این شرایط هماهنگ کرده چرا که این اساسنامه فقط به بحث تشکیل دولت باز نمی گردد و این اساسنامه در پی آن است که یک ایدئولوژی و مرامنامه را تحت عنوان تعریف فلسطین، بازخوانی جدید حماس و ارائه شرایط و مشکلات امروز فلسطین و ... را برای همسان سازی دیدگاه ها و منشور مشترک سیاسی را مطرح کند،
از این رو این دیدگاه معتقد است شرایط امروز فلسطین موجب شده تا این اساسنامه حماس در حکم میثاق ملی ایجاد کند، بنابراین اساسنامه جدید، نه یک عقب نشینی سیاسی، بلکه کوششی است در جهت تامین نیازهای امروز فلسطین و علاوه بر آن معتقدند این منشور، خلاء وجود یک سند سیاسی جامع که بتواند همه دیدگاه ها را ذیل خود گرد آورد، پر کرده است ؛اما دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که معتقد است آن چیزی که به نام اساسنامه جدید حماس به وقوع پیوسته است به دلیل تاثیرات کشورهایی مانند قطر و ترکیه است چرا که قطر بواسطه میزبانی از حماس در پی تحمیل شرایط سیاست های ارتجاعی خود بر حماس است، ببینید با توجه به اینکه حکومت های آنکارا و دوحه از شاخه های فکری اخوان المسلمین هستند و چون حماس هم از شاخه های اصلی این گروه (اخوان المسلمین) است بنابراین در چهارچوب مناسبات اخوانی فشارهای خود را بر تغییر سیاست در حماس داشته اند.
به نظر من حماس کوشش کرد تا سطح بیشتری از طیف های اندیشه های متفاوت را پوششش دهد چرا که فلسطین دارای گروه ها و اندیشه های متفاوتی است و همچنان که گفتم علاوه بر این گروه ها ،خود حماس هم دارای شاخه های متفاوتی است، که هماهنگی چندانی با سیاست های اخوان المسلمین ندارد، خالد مشعل هم بسان راشد الغنوشی، سیاست هایی را در پیش گرفته که در سایر کشورها به ویژه جهان غرب پذیرفته شود. بنابراین تلاش برای پذیرفته شدن در جوامع و سازمان های بین المللی، موجب شد تا در اساسنامه جدید اسمی از اخوان المسلمین برده نشود که سایه شائبه گروه های تروریستی از آنها دور بماند.
ببینید در راستای گفته های شما برخی از اعضای دفتر حماس که در تنظیم سند اساسنامه مشارکت داشتند همین سیاست پله به پله را دنبال می کنند چرا که همچنانی که می دانید آقای خالد مشعل بنا بود زودتر از اینها از حماس کناره گیری کند اما آقای مشعل این کناره گیری به بعد از تنظیم و ارائه سند اساسنامه موکول کرد. برخی معتقدند آقای خالد مشعل این مسئله را به عنوان ماموریتی برای خود تلقی می کرد و در راستای این سیاست باور دارند که این سازش، نه یک سازش واقعی، بلکه مسیری برای رسیدن به اهداف خود می دانند و لیکن این راه و مسیر سازش و گفتگو و به رسمیت شناختن مرزهای ۱۹۶۷ تنها راه نجات فعلی فلسطین است و براساس این افکار و نقشه پله به پله جلومی روند اما بدیهی است این نوع تفکرات با بخش نظامی حماس که اندیشه های تندتر و رادیکال تری دارند در تضاد قرار می گیرند و این زاویه گیری خطر انشقاق، دوپارگی و حتی چند دستگی در درون حماس را بوجود می آورد، که نتیجه مستقیم این تشتت آرا است؛ اما آقای خالد مشعل و همفکرانش برای جلوگیری از انشقاق، سعی در توجیه مواضع خود کرده اند. توجیه آنها ناظر بر این است که در سیاست ها باید به دو گونه رفتار کرد روش های
تاکتیکی، مبانی استراتژیک و راهبردی. لذا آنها اعلام کرده اند آن چه در اساسنامه جدید حماس مطرح شده روش های تاکتیکی است و نباید آن را به مبانی استراتژیک معنا کرد پس لذا بخش سیاسی حماس با این توجیه در مقابل بخش نظامی آن قرار گرفته است اما نکته ای که در این میان نباید فراموش شود بخش نظامی حماس معتقد است زمانی که ما با سندی به نام اساسنامه حزب حماس روبرویم، چیزی به نام تاکتیک وجود ندارد و هر آن چه در این ۴۲ بند گنجانده شده، در سطح استراتژی و راهبردی حماس است.
مسلم است در چنین شرایطی حماس مسیری جز آزمون و خطا را در پیش رو نداشته باشد و لذا پیچیدگی های مسائل منطقه خاورمیانه هم موجب می شود که آنها در این پیچیدگی بازی بخورند و در این راستا باعث تحمیل شدن مشکلات و مصائب فراوانی بر آنها می شود که محاصره ۸ ساله بیش از ۲ میلیون نفر انسان نشانه بارز آن است که البته برطرف کردن این مسائل، فشارهایی را بر گروه های فلسطین مانند حماس وارد می کند که آنها را از فکر کردن به مسائل دیگر باز دارد، در بستر چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران همیشه سیاستی پدرانه را در قبال آنها داشته است و گروه های فلسطینی را همواره به مبارزه و مقاومت توصیه کرده است و الگوی مناسبی مانند حزب الله را که با تعداد کمی از نیروهای نظامی خود توانستند در برابر ارتش اسرائیل - که در برخی تحلیل ها ششمین ارتش و حتی گاهی دومین ارتش دنیا لقب گرفته اند - مقاومت کنند، سرلوحه مبارزات خود قرار دهند لذا تهران هیچ گاه در قبال اشتباهات محاسباتی گروه های مقاومت فلسطینی سیاست قهر، جدایی و فاصله گیری از آنها را در پیش نگرفته است، اما متاسفانه همان طور که قبلا گفتم در خود حماس هم طیف های سازش کاری وجود دارد که فرصت روی کار آمدن آن
هسته اندیشنده در اتاق های فکر حماس را نمی دهد. مضاف بر آن، متاسفانه همه رفتارهای آنها زیر نظر جاسوسان بسیاری است چرا که دفتر مرکزی حماس در قطر است و امیر قطر تحصیل کرده دانشکده نظامی انگلستان است و حتی پدر او هم دانش آموخته بریتانیا است، لذا این افراد در دامان انگلیس پرورش یافته اند از همین رو کوچکترین تصمیم در اتاق های فکر حماس ابتدا به لندن سپس به واشنگتن و نهایتا به تلاویو منتقل می شود. بنابراین در برخی تحلیل ها از قطر بعنوان دام و تله بزرگ انگلیس برای نیروهای مبارز قرآنی مانند حماس یاد می کنند و به این واسطه افراد صاحب درک و منطق را از این اتاق های فکر رانده و افراد سازش کار را به هسته حماس وارد می کنند.
ارسال نظر