نسخه پیچی اقتصادیِ نامزدهای بدون برنامه

روزنامه ایران: در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری یک بار دیگر برنامه در برابر وعده قرار گرفته است. دریک سو برخی از کاندیداها با ارائه وعده های نجومی و پوپولیستی سعی در جمع آوری رأی دارند و در سوی دیگر تفکری قرار گرفته که به حرکت در مدار توسعه براساس برنامه ریزی و اصول اقتصادی اعتقاد دارد همان برنامه هایی که در سایر مناطق دنیا و حتی در برخی از برهه های زمانی کشورایران تجارب موفقی داشته است.

محسن صفایی فراهانی، کارشناس اقتصادی درباره مناظرات و صحبت‌های اقتصادی کاندیداهای ریاست‌جمهوری گفته است: چه کسی توانست، مردم را متقاعد کند که واقعاً برنامه دارد. من تصور می‌کنم اکثر افراد نشان دادند فاقد برنامه هستند. بعضی از کاندیداها اطلاعات خوبی داشتند اما زمانی که می‌خواستند آنها را ارائه دهند، با توهین‌ها و تهمت‌ها مواجه می‌شدند و مجبور بودند به آنها پاسخ دهند. بی‌برنامگی، مسأله‌ای است که در این انتخابات بیش از هر زمان دیگری به چشم می‌آمد. تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری به آخرین روز خود رسیده و در تمام طول کارزار انتخاباتی، بجز کتابچه‌ای که یکی از کاندیداها درباره برنامه‌های اقتصادی‌اش منتشر کرد، برنامه‌های دقیق دیگری ذکر نشد.همچنین سید حامد واحدی، عضو هیأت رئیسه اتاق تهران در گفت‌وگو با روزنامه ایران می‌گوید: باوجوداینکه اقتصاد ایران طی سال‌های گذشته بارها طعم خسارت‌بار عمل به شعارهای بدون پشتوانه علمی را چشیده ولی همچنان این نوع رفتار محبوبیت و خریدار دارد.»

او ادامه می‌دهد: «در انتخابات ریاست‌جمهوری چند مؤلفه به طور آشکار نمایان شد که یکی از آن‌ها، کارکرد شعارهای استخدامی و تکیه کردن به بزرگ کردن دولت بود. دولت بزرگ یکی از اصلی‌ترین دلایل گسترش فساد در اقتصاد ایران است. معمولاً در دوران حضور دولت‌ها، آنها سعی می‌کنند با اجرای برنامه‌هایی تلاش در جهت کوچک‌سازی را انجام دهند.»

اگرچه برنامه‌های دقیقی در تبلیغات انتخابات مطرح نشد اما دو مسأله، در محور وعده‌های برخی کاندیداها وجود داشت. ایجاد میلیون‌ها شغل و افزایش نجومی یارانه‌ها، دو مؤلفه‌ای بود که برخی کاندیداها تلاش کردند از طریق آن آرای مردم را به سبد خود بریزند. در بخشی از وعده‌ها نیز از اهدای کارانه ماهی ۲۵۰ هزار تومان به بیکاران خبر دادند. تعداد بیکاران کشور به حدود ۴ میلیون می‌رسد و با حسابی ساده می‌توان به رقم هزار میلیارد تومان ماهانه رسید. براساس تحلیل‌های کارشناسان، اگر این وعده عملیاتی شود، نقدینگی کشور با سرعت سرسام‌آوری سربه فلک می‌گذارد و افسار تورم، دوباره از دست خارج می‌شود. آن هم بدون آنکه تولیدی اتفاق افتاده باشد. این دقیقاً همان روندی است که طی سال‌های ۸۸ تا ۹۲، اقتصاد کشور را به پرتگاه سقوط کشاند.

برخی سیاستمداران اعتقادی به برنامه ندارند

برنامه و برنامه‌نویسی به‌عنوان یک عمل کارشناسی در سراسر جهان و حتی در همین ایران هم مورد تأیید و دارای اعتبار است. نمونه روشن نیز برنامه اقتصاد مقاومتی است. اما بررسی رفتار برخی از کاندیداهای ریاست جمهوری، مشخص کرد که برنامه‌ای برای ارائه در اختیار ندارند. بخصوص در حوزه اقتصاد اظهارنظرها از شعار فراتر نرفت و برای عمل به وعده‌ها هیچ مکانیزم اجرایی بیان و ابراز نشد.»

سید حامد واحدی، از اعضای پارلمان بخش خصوصی با اشاره به تبعات منفی بی‌برنامگی کاندیداها می‌گوید: متأسفانه برخی از کاندیداها به‌خوبی از مشکلات اقتصادی ایران آگاهی ندارند و نسخه‌های درمانی بیش از آنکه کارشناسی باشد، رؤیاپردازانه است. این دسته از کاندیداها در جریان تبلیغات به حل مشکلات اساسی در حوزه‌های بانکی، تأمین اجتماعی، مالیاتی، ارزی و درنهایت تسهیل فضای کسب‌وکار اشاره نکردند یا تنها از معضلات گفتند و هیچ برنامه‌ای برای ساماندهی آن ارائه نکردند. اصلی‌ترین محور اظهارنظرها در مورد مبارزه با فساد بود که البته در این زمینه هم برنامه دقیق و عملیاتی اعلام نشد. بی‌توجهی به سرمایه و سرمایه‌گذاران، یکی دیگر از مسائل این دوره تبلیغات انتخابات بود.

واحدی در این‌باره می‌افزاید: اقتصاد ایران به‌صورت روشن در تنگنای منابع مالی قرار دارد. اما برخی از کاندیداها به‌صورت دقیق به این موضوع توجه ندارند و به‌صورت دقیق نمی‌دانیم که حامی یا نافی سرمایه‌گذاری هستند. این در حالی است که کارآفرینی و بخش خصوصی هنوز در منظومه ذهنی برخی سیاستمداران جایگاهی ندارد. همه این‌ها درنهایت به تنگنای منابع در اقتصاد ایران دامن می‌زند و مشخص می‌کند علاوه بر بحران منابع، دیدگاه روشنی برای تأمین این سرمایه‌ها نیز وجود ندارد.