دولت قبل در ماجرای کرسنت سرش کلاه رفت

روزنامه شرق: انتخابات تمام شد. نتیجه دلخواهشان نبود، اما بالاخره برای هر تخریبی، دستاویزی نیاز است. این روزها پس از خبرهایی که مکررا پیروزی همه مردم ایران را نوید می‌دهد، افراد و گروه‌های غیرمنتفع و دلواپس، چنان زخم خوردند که از واژه «اصلاح» از زبان وزیر نفت، برای خود «مفت‌فروشی» بیرون کشیده‌اند.

دو روز گذشته بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه پرسشی را مطرح کرد که زنگنه هم به دور از ظن اینکه ممکن است، پاسخش بهانه‌ای شود در دست بدخواهان، پاسخی شفاف داد.

وزیر نفت درباره ادعای ارزان‌فروشی گاز به ترکیه توضیحاتی به خبرنگاران ارائه دادند که باز هم سبب سوء‌برداشت برخی از رسانه‌های زنجیره‌ای شده است. زنگنه از اصلاح قیمت می‌گوید، آنها تیتر «مفت»‌بودن می‌زنند، زنگنه از طبیعی‌بودن این موضوع در قراردادهای گازی می‌گوید، دیگر روزنامه زنجیره‌ای تیتر می‌زند: «صدور گاز مجانی به ترکیه تاوان کدام فساد اقتصادی است؟». آسمان را به ریسمان می‌بافند تا شاید چیزی عایدشان شود.

این روزها و بعد از پیروزی مجدد و با مقبولیت بالاتر دکتر حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری و خالی‌شدن دست مخالفان دولت از بهانه‌های واهی برای بستن طَرفی در این رویداد مردمی، این گروه که اساسا ماهیت ذاتی‌شان در مخالفت و همیشه برحق بودن است، با لفاظی درباره بدیهیات یک موضوع حرفه‌ای و با وجود توضیحات روشنگرانه، بازهم راه خود را در پیش می‌گیرند و در برابر هرگونه استدلال منطقی راه خود را می‌روند.

اما برای توضیح بیشتر درباره صادرات گاز به ترکیه و مبلغی که ایران باید بابت اصلاح قیمت به ترکیه پرداخت کند، باید گفت: معمولا قراردادهای گاز که مدت‌زمان آن بالای سه سال است، بند بازنگری در قرارداد (Price revision) در آن وجود دارد که خریدار و فروشنده می‌توانند از این بند استفاده کنند و الزاما یک‌طرفه نیست.در واقع این حق در تمام قراردادهایی که زمان آن بیش از سه سال است، پیش‌بینی شده است؛ تنها دفعات آن تفاوت دارد؛ مثلا یک قرارداد پنج‌ساله می‌تواند یک‌بار Price revision داشته باشد. هردو طرف قرارداد می‌توانند یک بار از این بند استفاده کنند.در یک قرارداد ٢٥‌ساله، پنج الی شش بار از بند Price revision استفاده می‌شود. در قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه این میزان پنج بار است؛ یعنی ایران و ترکیه در مجموع می‌توانند ١٠ بار از بند Price revision استفاده کنند. این حق همان‌گونه که گفته شد، دوطرفه است و هم خریدار و هر فروشنده می‌توانند از آن استفاده کنند.

درواقع در تمام قراردادهای بلندمدت بین‌المللی از بند Price revision استفاده می‌شود؛ چون شرایط زمانی برای قیمت فرق می‌کند و نمی‌توان فرمول را برای ٢٥ سال ثابت نگه ‌داشت. اینکه در چه شرایطی دو طرف می‌توانند تقاضایPrice revision کنند در مفاد قرارداد ذکر می‌شود و خریدار یا فروشنده می‌توانند براساس آن احقاق حق کنند.در واقع ترکیه، در مورد اخیر که مدعی شد قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه نسبت به دیگر کشورهای منطقه بالاست و باید کاهش یابد و براساس آن به دیوان بین‌المللی داوری شکایت کرد، از بند

Price revision استفاده کرده است.با توجه به کاهش قیمت گاز در منطقه و گران‌بودن قیمت گاز ایران نسبت به دیگر کشورهای صادرکننده گاز، دیوان بین‌المللی داوری، به نفع ترکیه حکم داد و ایران توانست با یک دفاع تمام‌قد، ادعای ٣٧,٥‌درصدی ترکیه را به حداقل کاهش دهد. مکانیسم پرداخت گاز‌بها نیز به توافق طرفین بستگی دارد؛ هم می‌تواند به‌ صورت کامل و یکجا پرداخت شود و هم به ‌صورت تدریجی. ترکیه تاکنون دوبار از از بند Price revision استفاده کرده است و شرایط برای استفاده از این بند از سوی ایران مهیا نشده است. اگر قیمت گاز بالا برود، قطعا ایران می‌تواند از این بند استفاده کند؛ چون قیمت گاز کاهشی بوده است در نتیجه ترکیه از این بند استفاده کرده است.

دولت قبل، در ماجرای کرسنت سرش کلاه رفت

این روزنامه‌های زنجیره‌ای به ‌صورت خودجوش در کنار انعکاس خبر وزیر نفت و صادرات گاز به ترکیه، اقدام به ارتباط‌دادن این قرارداد با کرسنت کردند که در این زمینه باید گفت، Price revision همان بندی است که دولت قبل در قرارداد کرسنت به‌راحتی از کنار آن گذشت و به جای اینکه با استفاده از این بند، اقدام به اصلاح قیمت گاز در قرارداد کرسنت کند، عنوان کرد قرارداد را اجرایی نمی‌کند و به جای اینکه در جایگاه طلبکار قرار گیرد در جایگاه بدهکار قرار گرفت.

کرسنت قلابی

روزنامه‌های زنجیره‌ای که یکی گزارش‌هایش درباره قراردادهای صادرات گاز به ترکیه را با کرسنت آغاز کرد و دیگری با کرسنت خاتمه داد، یکی به سخنان زاکانی استناد کرد و دیگری به سخنان جلیلی، لطف کنند از آقای جلیلی بپرسند در نامه‌ای که به آقای احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت، درباره میزان جریمه ایران در قرارداد کرسنت نوشتند، چه رقمی را عنوان کردند و آقای احمدی‌نژاد چه جوابی به ایشان دادند؟

سخنان نادرست و خلاف واقع نگویید

شاید اکنون زمان خوبی برای یادآوری سخنانی باشد که وزیر نفت بارها درباره کرسنت مطرح کرده است. زنگنه بارها در مقابل سخنان ناروای بسیاری از افراد درباره کرسنت ایستادگی کرد. آخرین سخن او را شاید بتوان به اظهارنظرهای غیرکارشناسی ابراهیم رئیسی، یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم دانست. زنگنه در واکنش به سخنان او گفته بود: «از آقای رئیسی می‌خواهیم از آقای دکتر جلیلی، مشاور ارشدشان بخواهند که برایشان توضیح دهد در جلسه آذر ١٣٩١ شورای‌عالی امنیت ملی درباره پرونده کرسنت چه گذشته است و چه حرف‌هایی ردوبدل شده و چه تصمیم‌هایی اتخاذ شده است. همین‌طور از دکتر جلیلی بخواهند درباره نامه‌ای که در تاریخ ٢٥/١٢/١٣٨٨ به رئیس‌جمهوری وقت درباره کرسنت نوشته است و پاسخ آقای احمدی‌نژاد هم توضیح دهد تا شاید جناب آقای رئیسی در بیان هر حرفی کمی محتاط‌تر عمل کنند».

وزیر نفت در پاسخ به این پرسش که آقای رئیسی ادعا کرده‌اند دولت یازدهم به دنبال مذاکره با کرسنت بوده است، هم گفته بود: «خوب است جناب رئیسی دراین‌باره هم از مشاور ارشدشان بپرسند که چه کسی دنبال مذاکره بوده و در چه زمانی و چه مرجعی چنین موردی را تصویب کرده است تا به ‌طور مکرر دچار اشتباه در گفتار نشوند. البته اگر آقای جلیلی هم چیزی به خاطرشان نیامد، ما آماده‌ایم که بخشی از این اطلاعات را براي یادآوری ایشان و استحضار ملت ایران منتشر کنیم؛ اما بعید است که آقای جلیلی ماجرا را به خاطر نیاورند».زنگنه در همان زمان بیان کرده بود که وزارت نفت هم علاقه‌ای ندارد که دیناری اضافه‌ برای کرسنت پرداخت کند. به گفته او: «ما هم مانند آقای رئیسی معتقدیم دیناری نباید به کرسنت پرداخت شود؛ اما به جناب آقای رئیسی توصیه می‌کنیم از اعضای فعال ستاد خود مانند آقایان زاکانی و بذرپاش بپرسند که آن اعداد نجومی را که برخلاف منافع ملی معتقدند به‌عنوان خسارت باید به کرسنت پرداخت شود، به تحریک چه کسانی و با چه هدفی بیان کرده و می‌کنند؟».وزیر نفت درباره این ادعای آقای رئیسی هم که گفته است دولت عده‌ای را که در پرونده کرسنت محکوم و انفصال از خدمت شده‌اند، دوباره به کار گرفته است، نیز گفت: «مگر می‌شود کسی از خدمت منفصل شده باشد و دوباره بتوان او را در دولت به ‌کار گرفت؟ این سخنان نسنجیده از طرف کدام دستگاه رسمی نظام تأیید شده است؟ کدام حکم قضائی به ما ابلاغ شده که اجرا نکرده‌ایم؟ این پرونده هنوز مفتوح است و به وسيله ذی‌نفعان تقاضای اعاده دادرسی شده و پرونده در مسیر رسیدگی است و هنوز هیچ حکمی هم به ما ابلاغ نشده و عجیب است که آقای رئیسی به‌عنوان فردی که سال‌ها در کسوت قضاوت بوده، این‌چنین سخنی می‌گوید! آیا ایشان این‌چنین می‌خواهد از حرمت اشخاص که پاسداری از آن در قانون اساسی از وظایف رئیس‌جمهوری است، صیانت کند؟ خوب است آقای رئیسی به این پرسش پاسخ دهد که چگونه وقتی حکمی درباره فردی صادر نشده، ایشان خود را محق می‌داند او را محکوم و از خدمت منفصل کند؟

بی‌تدبیری در پرونده کرسنت در دولت قبل