زن های مدیر، آرام آرام می آیند

روزنامه هفت صبح - فرید عطارزاده: فرزانه شرفبافی سرپرست ایران ایر شد تا حلقه مدیران زن در دولت گسترده تر شود.

«فرزانه شرفبافی به عنوان سرپرست جدید شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) منصوب شد.» این خبر پس از چند روز کش و قوس بالاخره روز گذشته به صورت رسمی تایید شد و وزیر راه حکم انتصاب او را امضا کرد. به این ترتیب حسن روحانی با وجود آنکه تا به حال از معرفی وزیر زن در دولت خود خودداری کرده است اما شاهد حضور پررنگ مدیران زن در بخش های مدیریتی کلان کشور هستیم.

قسمتی از مطالبات رای دهندگان به دولت روحانی که خواستار تحقق آن بودند و حالا به نظر می رسد رییس جمهور نیز در این دوره توجه ویژه ای به این موضوع دارد. زمزمه های حضور یک وزیر زن در کابینه هم نشانه دیگری از این موضوع است. البته در دوره های گذشته نیز مدیران دولتی کم نداشتیم اما اکثر اوقات آن ها در سطوح میانه مدیریتی باقی می مانند و معمولا نمی توانستند از مرحله ای بالاتر بروند (به جز مرضیه وحید دستجردی که در نهایت با غضب رییس جمهور دهم رو به رو شد).

با انتصاب سرپرست جدید هما می توان گفت فصل جدیدی در حکمرانی مدیران زن در ایران آغاز شده و پازل حضور مدیران زن در دولت حسن روحانی در حال تکمیل است چرا می گوییم یک فصل جدید؟ فقط کافی است به ارزش قرارداد ایران ایر با دو شرکت بویینگ و ایرباس نگاهی بیندازیم تا بدانیم مدیریت چنین مجموعه ای چقدر دشوار و استراتژیک است. طبق برآوردها ارزش قرارداد ایران ایر با بویینگ در حدود 16 میلیارد دلار است و ارزش قرارداد با ایرباس نزدیک به 10 میلیارد دلار. یعنی 26 میلیارد دلار و این در حالی ست که کل درآمد نفتی ایران در یک سال در حدود 40 میلیارد دلار برآورد می شود.

یعنی ارزش قراردادهای فعلی ایران ایر تقریبا بیشتر از نصف درآمدهای نفتی ایران است و «فرزانه شرفبافی» حالا بر مسند مدیریت این سازمان نشسته است. آن هم با حکم یک مدیر دولتی.

این اعتمادها را در چند سال گذشته در بخش های دیگری هم دیده بودیم. از «مرضیه شاهدایی» بگیرید که به عنوان معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت صنایع پتروشیمی مشغول به کار است تا زنانی که به عنوان فرماندار در شهرستان های مختلف انتخاب شدند. از سوی دیگر با وجود آنکه هنوز حضور زنان در ورزشگاه ها در دست بررسی است اما تاکنون روسای فدراسیون ژیمناستیک، اسکیت و چوگان نیز از میان زنان انتخاب شدند. آیا روحانی می تواند با همین دست فرمان ادامه دهد و از پیچ های خطرناک عبور کند؟ در این گزارش مروری داریم بر برخی فعالیت های مدیران زن دولت روحانی.

1. فرزانه شرفبافی (سرپرست ایران ایر)

فرزانه شرفبافی (اولین زن فارغ التحصیل دکترای هوافضا در ایران) سابقه کاری ۲۰ ساله در ایران ایر دارد. او پیش از این در بخش مهندسی و تعمیرات هما فعالیت می کرد و سپس به واحد آموزش هما رفت. شرفبافی با حکم پرورش، رییس مرکز آموزش هما شد و از سال گذشته به عضویت هیات مدیره ایران ایر درآمد. او ۴۴ سال سن دارد و رتبه اول مهندسی مکانیک در کشور بوده است.

او مدیر کلی پژوهش هواپیمایی (هما)، صاحب 4 پروژه اجرایی و نظارت و همکاری در 5 پروژه دیگر، دارای سوابق تدریس در دوره های گوناگون تخصصی هوافضا و یکی از زنان برگزیده سال 91 در فعالین حوزه زنان و خانواده است. همچنین فرزانه شرفبافی در سال 1386 به عنوان پژوهشگر برتر وزارت راه نیز انتخاب شده بود.

2. مرضیه شاهدایی (مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و معاون وزیر نفت)

مرضیه شاهدایی دانش آموخته مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه کلگری کاناداست.

قبل تر عضو هیات مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی بوده و با چنین رزومه ای سکاندار دومین شرکت تولیدکننده فرآورده های پتروشیمی در خاورمیانه شد. او متولد 1340 در تهران است و از سال 68 در صنعت پتروشیمی فعال بوده. وزارت نفت در یک سال گذشته توانسته قراردادهای بزرگی امضا کند و در همه فیلم و تصاویر، مرضیه شاهدایی دیده می شود که پا به پای مدیران وزارت نفت مشغول به کار است. حالا تصویر یک زن توانمند و سخت کوش با اعتماد به نفس بالا در افکار عمومی درباره او شکل گرفته است.

3. نیره پیروزبخت (رییس سازمان ملی استاندارد)

بعد از شروع کار دولت یازدهم و با پیشنهاد محمد شریعتمداری معاون اجرایی رییس جمهور، نیره پیروزبخت به عنوان رییس سازمان ملی استاندارد منصوب شد. او از مدیران میانی این سازمان بود و قبل تر به عنوان مدیر کل دفتر ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی مشغول کار بود. نیره پیروزبخت در دانشگاه علم و صنعت رشته مهندس متالوژی با گرایش ریخته گری خوانده که از گذشته بیشتر مردان جذب آن می شوند.

در مورد کارنامه مدیریتی او دیدگاه های متضادی وجود دارد. در یک سال اخیر شایعاتی مطرح شده که دولت از فعالیت های پیروزبخت رضایت چندانی ندارد و فرد دیگری جایگزین او خواهدشد. با این وجود هیچگاه این شایعات به حقیقت نپیوست و نشان داد که دولت حسن روحانی به او اعتماد دارد و عملکرد راضی کننده داشته است.

۴. شهیندخت مولاوردی (معاون امور زنان و خانواده رییس جمهور)

شهیندخت مولاوردی متولد 1344 در خوی است. او با شروع کار دولت یازدهم به عنوان معاون امور زنان و خانواده رییس جمهور منصوب شد. او با این فضا غریبه نیست و در دوران دولت اصلاحات هم مدیر ارتباطات بین الملل مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری بود. مولاوردی دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق بین الملل از دانشگاه علامه طباطبایی است. او یکی از اولین منتقدان سهم اندک زنان در دولت یازدهم بود و در مرداد ماه 92 (زمانی که هنوز خودش به عنوان معاون زنان ریاست جمهوری منصوب نشده بود) از اینکه در کابینه معرفی شده توسط حسن روحانی هیچ زنی حضور ندارد به شدت انتقاد کرد.

مولاوردی در این سال ها در مورد موضوعات حساسی مثل ازدواج دختران پایین تر از سن قانونی، خرید و فروش کودکان و حضور زنان در مسابقات ورزشی اظهارنظر کرده. رسانه های اصولگرا معمولا دل خوشی از او ندارند و دائما از اقدامات او انتقاد می کنند از سوی دیگر فعالان حقوق زنان به مولاوردی امیدوارند و او را به عنوان فردی دغدغه مند و پرتلاش می شناسند.

5. معصومه ابتکار (رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران و معاون رییس جمهور)

همه ما سازمان حفاظت از محیط زیست را با معصومه ابتکار به یاد می آوریم چرا که او ۸ سال در دوران اصلاحات و بعد با شروع کار دولت یازدهم ریاست این سازمان را برعهده داشته. او در دوران دولت احمدی نژاد هم به عضویت شورای شهر درآمد و مسائل زیست محیطی را از طریق ریاست کمیته محیط زیست شورای شهر تهران تعقیب کرد.

او ۵۶ سال سن دارد و فارغ التحصیل مقطع دکترای رشته ایمونولوژی است. دوران فعلی مدیریت ابتکار با حاشیه های قابل توجهی همراه بوده. از مصاحبه با سرویس جهانی بی بی سی در مرداد ماه ۹۴ تا حضور او در یک عکس دسته جمعی با اوباما در اجلاس آب و هوایی پاریس باعث انتقاد تند رسانه های اصولگرا از او شد.

چالش های مهم تر او اما مسائلی مثل حذف بنزین پتروشیمی ها، آلودگی هوای تهران و پدیده ریزگردهای استان های جنوبی است. ابتکار مدیریت سازمانی را برعهده دارد که بودجه آن امسال با 40 درصد افزایش تازه به 167 میلیارد تومان رسیده. در عین حال اما توقعات از این سازمان بسیار یالاست و افکار عمومی در سال های اخیر به شدت نسبت به مسائل زیست محیطی حساس شده است. کارشناسان کارنامه ابتکار را در دوره فعلی متوسط ارزیابی می کنند.

6. زهرا احمدی پور (رییس سازمان میراث فرهنگی)

از آبان سال گذشته به عنوان رییس سازمان میراث فرهنگی انتخاب شد. زهرا احمدی پور دانش آموخته جغرافیایی سیاسی در مقطع دکترا و جغرافیا و برنامه ریزی شهری در مقطع کارشناسی ارشد است و علاوه بر عضویت در هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس از سال 1376، مدیر کلی دفتر تقسیمات کشوری وزارت کشور در فاصله سال های 1376 تا 1382 را به عهده داشته است. معاونت ورزش بانوان سازمان تربیت بدنی در فاصله سال های 1382 تا 1384 از دیگر مسئولیت های پیشین زهرا احمدی پور بوده است.

7. فرمانداران زن

دولت یازدهم، انتصاب فرمانداران زن را از استان بسیار مهم سیستان و بلوچستان آغاز کرد و استاندار زاهدان به عنوان پیشتاز در این زمینه «حمیرا ریگی» را به عنوان فرماندار شهرستان «قصر قند» که در جنوب این استان قرار دارد، معرفی کرد. پس از او «معصومه پرندوا» به عنوان فرماندار شهرستان هامون معرفی شد. سومین حکم انتصاب فرماندار زن در دولت یازدهم به نام « مرجان نازقلیچی » صادر شد.

او مانند دیگر فرمانداران زن دارای سابقه مدیریتی و تجربه حضور در استانداری بود. انتصاب او از این جهت مهم بود که نخستین فرماندار زن ترکمن و اهل سنت در استان گلستان و نخستین فرماندار زن در شمال ایران بود. او از جمله مسئولین کاروان های حج بود که در پی حادثه منا شهید شد. «عزت کمال زاده عباسی» هم چهارمین فرماندار زن است که در جزیره قشم آغاز به کار کرد. همچنین زنان بخشدار مختلفی در دولت روحانی مشغول به کار هستند.