زهرا نژاد بهرام: همه تهران فروخته شده!

رسیدگی به برخی مسائل پایتخت در شورای شهر چهارم ناتمام باقی ماند. این در حالی است که به زودی شورای شهر پنجم شروع به کار می‌کند. از سوی دیگر، مردم با انتخاب فهرست امید نشان دادند که خواهان تغییر در وضع موجود هستند. بنابراین انتظار می‌رود بسیاری از مشکلات مدیریت شهری در این دوره مرتفع شود.

روزنامه آرمان: رسیدگی به برخی مسائل پایتخت در شورای شهر چهارم ناتمام باقی ماند. این در حالی است که به زودی شورای شهر پنجم شروع به کار می‌کند. از سوی دیگر، مردم با انتخاب فهرست امید نشان دادند که خواهان تغییر در وضع موجود هستند. بنابراین انتظار می‌رود بسیاری از مشکلات مدیریت شهری در این دوره مرتفع شود.

زهرا نژادبهرام، منتخب مردم تهران برای شورای پنجم درباره مشکلات شهر تهران در آستانه تحویل آن به شهردار جدید در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: «برخی مسائل شهری چالش‌های جدی تهران هستند که باید به‌طور مشخص دیده شوند. از برجسته‌ترین آنها می‌توان به بدهی‌های شهرداری تهران اشاره کرد که بر اساس اسناد بالای ۲۵‌میلیارد تومان عنوان شده است.

همچنین سرمایه‌گذاری‌ها در پروژه‌های نیمه‌تمام باقیمانده نیز حدود ۴۰ تا ۴۵‌میلیارد تومان برآورد شده است. البته چون مورد سرمایه‌گذاری‌ها زمانبر است جزو بدهی‌ها محسوب نمی‌شود. چالش بعدی نیز تامین هزینه‌های جاری است در کنار آن هم باید گفت که تاکنون در مدیریت و برنامه‌ریزی شهری نگاه انسان ‌محور مدنظر نبوده است.»

شهر تهران نیازمند مدیریت و برنامه‌‌های راهبردی است و این مساله نگاه‌ها را به عملکرد شورای شهر پنجم معطوف کرده است. در این میان، بر اساس بخشنامه وزارت کشور شروع به کار شورای شهر پنجم از اول شهریور است. با توجه به مراحل طی شده ارزیابی شما از عملکرد شورای شهر پنجم چگونه است؟

شورای شهر پنجم برآیند خاص آرای مردم به منظور ایجاد تغییر است، یعنی مردم به این دلیل به فهرست امید رأی دادند که سهم 30‌درصدی زنان و سهم 30‌درصدی جوانان در آن دیده شده بود که البته حدود 10‌درصد همپوشانی داشت. در واقع این ترکیب جمعیتی و جنسیتی موید این بود که مردم به دنبال این هستند که مشارکت خود را در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی هم با حضور زنان به عنوان نیمی از جمعیت و هم با حضور جوانان به عنوان آینده سازان این کشور ببینند.

مساله‌ای که در کشور ما از 40 سال گذشته تاکنون توجهی به آن نشده بود و این دو قشر برای مشارکت در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری نقش قابل ملاحظه‌ای نداشتند. از این رو فهرست امید با داشتن این ظرفیت‌ها توانست اعتماد مردم را به خود جلب کند. ضمن اینکه در این فهرست رویکرد تخصصی و فنی هم وجود داشت و اعضایی که در این فهرست حضور دارند افرادی هستند که در حوزه‌های مختلف شهری صاحبنظر و تفکر هستند.

به نظر می‌رسد مردم با انتخاب این فهرست پیام‌های مشخصی را به مدیران و برنامه ریزان کشور ارائه کردند، چرا که روش‌های گذشته برای برنامه‌ریزی شهری در حوزه قانونگذاری، نظارت و حتی مدیریت اجرایی مورد پذیرش نبوده و مردم خواهان تغییر هستند، آن‌چنان که این مساله با دادن رأی به فهرست یکپارچه امید به جمع بندی رسید.

نمی توان وجود برخی مشکلات شهر تهران را کتمان کرد. از منظر شما این مشکلات در آستانه تحویل آن به شهردار جدید چیست؟

برخی مسائل شهری چالش‌های جدی تهران هستند که باید به‌طور مشخص دیده شوند. از برجسته‌ترین آنها می‌توان به بدهی‌های شهرداری تهران اشاره کرد که بر اساس اسناد بالای ۲۵‌میلیارد تومان عنوان شده است. همچنین سرمایه‌گذاری‌ها در پروژه‌های نیمه تمام باقیمانده نیز حدود ۴۰ تا ۴۵‌میلیارد تومان برآورد شده است. البته چون مورد سرمایه‌گذاری‌ها زمانبر است جزو بدهی‌ها محسوب نمی‌شود.

چالش بعدی تامین هزینه‌های جاری شهر است، چون رویکرد شورای شهر کنونی بر این است که نمی‌خواهد از شهر‌فروشی منابع مورد نیاز خود را تامین کند و باید بتواند از منابع دیگری نیازهای مالی شهر را تامین کند. بنابراین حتی اگر بخواهد از روش شهر‌فروشی هم استفاده کند، به دلیل پیش فروش کردن اصلا منابعی باقی نمانده است که شورای شهر پنجم بخواهد روی آن تمرکز کند. هر چند این رویکرد با آن نوع مدیریت به درد تهران نمی‌خورد و شهر را دچار چالش جدی می‌کند. به عبارت دیگر این رویکرد شهر تهران را از هویت انسانی‌اش دور می‌کند.

این دو چالش چالش اصلی شهر تهران هستند و در کنار آن چالش سومی که شهر با آن رو به روست این است که در مدیریت و برنامه‌ریزی شهری تا کنون نگاه انسان محور مدنظر نبوده است. اگر خیابانی احداث می‌شد برای این بود که خودروها در آن حرکت کنند. اگر فضای سبزی ایجاد می‌شد برای این بود که ساختمان‌ها نمای بهتری داشته باشند.

از این رو کمترین توجه را به حوزه انسان داشتیم. انگار یادمان رفته که این شهر برای انسان ساخته شده و قرار است که انسان‌ها از آن بهره ببرند. بر همین اساس رویکرد شورای پنجم بر مبنای انسان محور بودن است و قصد دارد بیشتر منابع را در حوزه‌های انسان محوری هزینه کند. شهرداری تهران دیگر نمی‌تواند برای مثال روی کارکرد خیابان‌ها تمرکز کند، چرا که تنوع و بستر لازم ایجاد شده است.

بنابراین نیازی به آن نیست و جامعه هم طلب نمی‌کند. اکنون نیاز است که ساخت شهر به گونه‌ای طراحی شود که افراد بتوانند در آن بهتر زندگی کنند و احساس خوبی داشته باشند. از این رو باید شهرداری به این مسائل توجه کند. چالش بعدی بحث رفع تبعیض از نظر توزیع منابع و فضای سبز شهری است که باید با مدیریت و نظارت شورای شهر تا حدود زیادی مرتفع شود.

همچنین فساد قابل مشاهده‌ای در بخشی از مدیریت شهری دیده شده که آن هم با افزایش نظارت و شفافیت بیشتر قابل حل است. به عبارت دیگر جامعه امن، بدون تبعیض و فساد به منظور آرامش و آسایش انسان مسائلی است که در شعار آقای نجفی هم به روشنی قابل مشاهده بودند.

در شوراهای قبلی با سوء مدیریت‌ها در برنامه شهری مواجه بودیم، شورای پنجم برای رفع آن چه تدابیری اندیشیده است؟

همگام بودن و همدل بودن برای اینکه شهر به مطلوبیت برسد، بهترین گزینه است و یک امتیاز محسوب می‌شود. بر همین اساس رویکرد شورای شهر پنجم این بود که بتواند شهردار را به گونه‌ای انتخاب کند که هم صاحب درایت باشد و هم بتواند از تجارب برجسته خود در حوزه مدیریت شهری استفاده کند.

از سوی دیگر، این مساله به این معنی نیست که نظارت شورا بر شهرداری کاهش پیدا کند، چرا که رویکرد شورای شهر پنجم کاملا جدی است و قصد دارد که ابزارهای نظارتی را تقویت کند، راهکارهای مناسب را در اختیار مدیریت شهری قرار دهد و بتواند بهترین شکل خدمات مناسب را به شهروندان ارائه کند تا به این طریق شرایط مساعد زیست انسانی در شهر فراهم شود.

بنابراین بنده کاملا به آینده شورای شهر پنجم امیدوارم، چون بیشتر از هر چیزی راه را باز گذاشته برای اینکه نظرات کارشناسان و شهروندان را داشته باشد، آن چنان که خواست مردم مبنای برنامه‌ریزی‌هایش است و تلاش می‌کند در فضای سالم شفاف پاسخگوی تصمیماتش باشد.

تهران در مدیریت بحران با یک ضعف جدی و نگران‌کننده رو به روست که نمود آن کاملا در حادثه پلاسکو مشخص بود. در این ضعف بحرانی شورای شهر تهران چه نقشی دارد؟

یکی از جدی‌ترین مسائلی که در واقعه پلاسکو مطرح بود، عدم نظارت شورای شهر چهارم بر مصوبات خودش بود. برای مثال در سال ۹۴ مقرر شد که از محل دو‌درصد عوارض شهرداری، ۱۴۰‌میلیارد تومان برای ارتقای تجهیزات آتش نشانی تخصیص یابد، اما بر اساس گزارشات تنها ۲۵‌میلیارد تومان از این منابع به آتش نشانی پرداخت شده است.

همچنین شورای شهر چهارم یک مصوبه داشت که به ساختمان‌های ناامن رسیدگی مجدد شود، اما این اتفاق هم نیفتاده بود. این در حالی است که احتمال ورود به هر چیزی وجود دارد و این مساله نیارمند همکاری بدنه اجرایی با بدنه قانونگذاری و نظارت است.