پس لرزه های رای اعتماد به کابینه تدبیر و امید
بالاخره بعد از حرف و حدیث‌های بسیار جلسه رای اعتماد مجلس به وزرای دولت برگزار شد و تنها یک نفر از حضور در پاستور بازماند اما با این وجود بلافاصله بعد از مراسم واکنش‌ها و انتقادها به اعضای فراکسیون امید و آرای وزرا آغاز شد زیرا برخی از وزرا از جمله افرادی بودند که طی چهار سال گذشته عملکرداشان به صورت مداوم مورد انتقاد اصلاح طلبان بود.
فرارو: بالاخره بعد از حرف و حدیث‌های بسیار جلسه رای اعتماد مجلس به وزرای دولت برگزار شد و تنها یک نفر از حضور در پاستور بازماند اما با این وجود بلافاصله بعد از مراسم واکنش‌ها و انتقادها به اعضای فراکسیون امید و آرای وزرا آغاز شد زیرا برخی از وزرا از جمله افرادی بودند که طی چهار سال گذشته عملکرداشان به صورت مداوم مورد انتقاد اصلاح طلبان بود.
چند سالی بود که اصلاحطلبان نسبت به عملکرد برخی وزرای دولت یازدهم انتقادهای بسیاری را مطرح می‌کردند. رحمانی فضلی وزیر کشور، علی ربیعی وزیر تعاون و کار و نعمت زاده وزیر صنعت از این دست وزرا بودند. این انتقادها همچنان ادامه داشت تا زمان انتخابات ریاست جمهوری که اصلاحطلبان در انتقاد به عملکرد دولت از این سه نفر به عنوان نقاط ضعف دولت نام می‌بردند و هرکدام هم دلایل خاص خودشان را داشتند.
رحمانی فضلی مورد انتقاد بود به خاطر اینکه در انتخابات مجلس آنطور که لازم بود از ماجرای مینو خالقی دفاع نکرد و به عقیده برخی در انتخاب استانداران و فرمانداران نیز خوب عمل نکرده بود. ضمن اینکه مواردی چون حمله به سفارت عربستان و حمله به علی مطهری در شیراز از جمله مواردی بود که در دوران وزارت وی اتفاق افتاده بود.
اما علی ربیعی به دلیل مسائل حوزه کارگری و عملکردش در خصوص اصناف و اتحادیه ها بسیار مورد انتقاد بود و حتی برخی مدعی شده بودند که او به شخصه مانع از ثبت رسمی انجمن صنفی روزنامه نگاران تهران شده است. مجموع این موارد موجب شد زمانی که برای رای اعتماد نامش به مجلس رسید، نمایندگان فراکسیون امید اعلام کنند که به او رای اعتماد نخواهند داد و بنا بر گفته برخی از نمایندگان شرایط او تا چند روز مانده به آغاز جلسه اول بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی هم به هیچ عنوان متناسب نبود.
خلاصه این روند ادامه داشت تا زمانی که حسن روحانی به عنوان رئیس دولت دوازدهم مراسم تحلیف را پشت سر گذاشت و با وجود اینکه فرصت دوهفته ای برای معرفی کابینه خود داشت ترجیح داد تنها سه روز بعد از مراسم تحلیف اسامی وزرا را به مجلس ارسال کند. در پی این اقدام رئیس جمهور واکنش‌ها به اسامی حاضر در لیست آغاز شد.
اصلاحطلبان به دو وزیر و نهایتا سه وزیر انتقاد جدی داشتند و معتقد بودند که این افراد برای کسب رای کافی با مشکلات جدی مواجه خواهند بود و به هیچ عنوان عملکرد و برنامه‌شان مورد قبول آنها نیست. وزیر تعاون و کار، وزیر کشور و وزیر آموزش و پرورش همان‌هایی بودند که اصلاحطلبان قصد نداشتند به آنها رای اعتماد دهند.
آنها حتی بارها در گفت‌وگو‌های خود تاکید کرده بودند که ما با هیچ فردی عهد اخوت نبسته‌ایم و منافع ملی در اولویت قرار دارد. بنابراین انتظار می رفت حداقل علی ربیعی و رحمانی فضلی نتوانند اعتماد مجلس یا حداقل اعتماد فراکسیون امید را جلب کند. اما ماجرا به همین روال ادامه پیدا نکرد و لابی‌های گسترده در راه‌روهای مجلس شرایط را تغییر داد.
به‌طوری که بنا بر گفته برخی نمایندگان یک روز پیش از آغاز بررسی صلاحیت‌ها در صحن علنی مجلس شرایط علی ربیعی بسیار بهتر شده و به نوعی کاملا ورق برگشته بود. اما گویا هنوز بسیاری از نمایندگان همچنان موافق حضور ربیعی در کابینه دولت دوازدهم نبودند. به همین دلیل هم حتی پیشنهاد برگزاری مناظره میان ربیعی و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس را مطرح کردند که علی ربیعی در جلسه مناظره حاضر نشد.
اما مشخص بود حمایت‌ها در فراکسیون امید از کجا آب می‌خورد. یک سو خانه کارگر و علیرضا محجوب قرار داشت و طرف دیگر محمدرضا عارف رئیس فراکسیون ایستاده بود که حتی به عنوان موافق کلیات کابینه به سخنرانی هم پرداخت. آنها پیشتر هم سابقه حمایت بی‌چون و چرا از ربیعی را داشته بودند. زیرا تقریبا یک سال گذشته محمدعلی وکیلی عضو این فراکسیون و سخنگوی هیات رئیسه مجلس، موضوع استیضاح ربیعی را مطرح کرد اما با واکنش عارف و برخی از اعضا مواجه شد و این موضوع منتفی شد. وکیلی در این باره می‌گوید: «اگر وساطت عارف و حضرتی و تعهدات تشکيلاتي نبود، من مخالف ربيعي حرف مي‌زدم. مخالفتم را رسمي و علني اعلام کردم اما اينکه پشت اين اتفاق چيست، من دقيق نمي‌دانم. شما از آقاي حضرتي و عارف بپرسيد. به هرحال رأي فراکسيوني اجل بر رأي شخصي بود. من هم فرد تشکيلاتي هستم.»
با همه این تفاسیر ربیعی در جلسه رای اعتماد موفق شد بیشتر از وزرای مانند آخوندی و حجتی که عملکرد مناسبی هم در دولت یازدهم داشتند، رای بیاورد. نکته جالب تر اینکه در این میان رحمانی فضلی هم که همیشه مورد انتقاد اصلاح طلبان بود، موفق شد بیشتر از ظریف و زنگنه رای کسب کند.
نکته ای که مسئولان روزنامه جمهوری اسلامی را هم به واکنش وا داشت و در سرمقاله امروز خود نوشتند: «یکی از نمایندگان مجلس در اظهارنظری که در مورد علت رای نیاوردن وزیر پیشنهادی نیرو کرده، بر این نکته تاکید کرد که آقای بیطرف، به درخواست‌های تعدادی از نمایندگان که از وی خواسته‌هائی برای حوزه‌های نمایندگی خود داشتند حاضر نشد پاسخ مثبت بدهد و به آنها گفت انجام این خواسته‌های شما به دلایل فنی امکان پذیر نیست. این نمایندگان به وزیر پیشنهادی نیرو به همین دلیل رای ندادند ولی به هر وزیری که در پاسخ به خواسته هایشان پاسخ مثبت داد رای اعتماد دادند. بدین ترتیب، معیار رای اعتماد دادن به وزرای پیشنهادی یا لااقل یکی از معیارها تمکین آنها در برابر خواسته‌های نمایندگان است و شاید به همین دلیل باشد که وزیری که رئیس‌جمهور او را «برند» کشور و نظام و دولت معرفی می‌کند در میان وزرای رای اعتماد گرفته نفر دهم می‌شود و وزیری که وعده جا به جائی‌های مورد نظر نمایندگان را می‌دهد در رده‌های بالاتر قرار می‌گیرد.»
همین ماجرا واکنش فعالان سیاسی را نیز به همراه داشت. صادق زیباکلام تحلیلگر مسائیل سیاسی مقصر این ماجرا را فراکسیون امید و البته شخص محمدرضا عارف معرفی کرد و با اشاره به رای نیاوردن وزیر اصلاحطلب گفت: «عملکرد فراکسیون امید را از بسیار جهات می‌توان ناامید کننده خواند. البته باید این موضوع مورد بررسی قرار گیرد که این عملکرد ناامید کننده ی فراکسیون به اعضایی که بعنوان لیست امید انتخاب به مجلس راه یافته برمی گردد یا رهبری فراکسیون امید یعنی دکتر عارف یا در یک سطح کلانتر یعنی رهبری اصلاحات و اصلاح طلبان.از این مسئله نمی توان غافل شد که در این مجلس با حضور پرشمار اصلاح طلبان که نماینده ملت هستند، وزیر اصلاح طلب رای نیاورد و در مقابل وزرای اصولگرا رای بیاورند.»
برخی دیگر دلیل این اتفاق را عدم اعتقاد سیاسی و متقابلا تحت تاثیرلابی قرار گرفتن برخی نمایندگان دانستند. به عنوان مثال جلال جلالی‌زاده نماینده مجلس ششم در این مورد گفت: «متاسفانه برخی از نمایندگان مجلس عقیده ثابت سیاسی ندارند و بنا به موارد مختلف تغییر موضع می‌دهند. این مسئله در برخی مسائل به اثبات رسیده که آنها نمی‌توانند روی گفتار و رفتار خود ثابت قدم باشند. در بسیاری موارد این اتفاق پیش آمده که یک نماینده‌ای طرحی را امضاء کرده اما تحت فشار و برخی لابی‌گری‌ها امضاء خود را پس گرفته است.»
از سوی دیگر احمد شیرزاد نماینده اصفهان در مجلس ششم انتقادات از نمایندگان امید مجلس را به کنایه بی‌اثردانست گفت: «من فکر نمی‌کنم که بتوان به این دوستان انتقادی وارد کرد؛ در واقع سقف آرایش این نمایندگان در همین حد و اندازه است.»
همچنین ماجرای رای نیاوردن حبیبالله بیطرف هم داستان دیگری شده است. بنا برگفته احمد مازنی دلیل رای نیاوردن این وزیر اصلاحطلب را اینگونه عنوان کرد که برخی در فراکسیون امید، رای قومیتی(نمایندگان خوزستان) و شخصی و غیر فراکسیونی دادند و به عبارت ساده تر فراکسیون امید را «دور زدند» اما همانطور که پیشتر هم به آن اشاره شد، آنچه که نتیجه جلسه رای اعتماد مجلس در روز گذشته را رقم زد، امتیازهایی بود که وزرایی مانند ربیعی، رحمانی فضلی به نمایندگان دادند و بیطرف از این مسئله طفره رفت.
به عنوان مثال زمانی که رحمانی فضلی تاکید می کند که دولت دوازدهم استانداران و فرمانداران با نظر نمایندگان انتخاب می‌شوند، دور از ذهن نبود که او می‌تواند رای اعتماد مجلس را کسب کنند به هرحال این همان امتیازی بود که صادق زیبا کلام آن را پیش‌بینی و در گفت‌گو با فرارو عنوان کرده بود که اگر از سوی وزیر کشور چنین پیشنهادی مطرح شود قطعا می تواند نظر نمایندگان را جلب کند زیرا اینگونه اختیارات و امتیازهای نمایندگان در حوزه انتخابیه‌شان بیشتر خواهد شد و با دست بازتر عمل خواهند کرد.
در مجموع هر آنچه رقم خورد به واسطه عدم انسجام در فراکسیون امید و عدم توانایی کافی برای رایزنی با دیگر فراکسیون‌ها و البته امتیازهایی بود که نمایندگان از وزرا دریافت کردند. البته این هم نباید موجب غافلگیری شود. زیرا بنا برگفته علی تاجرنیا نمایندگان فعلی مجلس برآیند نظارت استصوابی شورای نگهبان و حذف اصلاحطلبان درجه یک است که افرادی در لیست فراکسیون امید حضور داشتند که در شرایط عادی نمی توانستند وارد لیست شوند.
همین مسئله موجب شده است بعد از برگزاری جلسه رای اعتماد و تعیین تکلیف کابینه دولت دوازدهم پس‌لرزه‌های این تصمیمات نمایندگان رسانه‌ای شود و این شائبه را ایجاد کند که بعد از این ماجرا شاید در فراکسیون امید انشقاقی صورت بگیرد و به دلیل نارضایت‌های موجود که بعد از ماجرای انتخاب هیات رئیسه مجلس(انتقاد از عملکرد عارف) دومین و جدی ترین اختلاف میان نمایندگان اصلاحطلب است، این فراکسیون دچار ریزش شود. ضمن اینکه با توجه به واکنش‌های عمومی در شبکه‌های اجتماعی، رای دوباره مردمی به نمایندگان فعلی فراکسیون امید نیز در ابهام فرو رفته است و این احتمال وجود دارد رای به لیست دیگر در انتخابات سال ۹۸ انجام نشود و بسیاری مقصر این ماجرا را شخص محمدرضا عارف می دانند.
اوکه اخیرا در ماجرای لیست شورای شهر هم مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت و بنا بر گفته برخی نزدیکان رئیس دولت اصلاحات، بعد از تذکر به او قهر و کار را رها کرده و بعد از آن هم در موارد مختلف به نظرات رئیس دولت اصلاحات بی‌توجهی کرده است و اخیرا هم اعلام کرده که لزومی برای مشورت با سید محمد خاتمی در خصوص کابینه نمی‌بیند، ردپاهایش در قسمتهای مختلف ماجرای رای اعتماد به وزرا دیده می‌شود.
ارسال نظر