ثبت ۶۷ اثر غیرمنقول در فهرست آثار ملی ایران
مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی خبر داد که در جلسه اخیر کمیته ثبت و حریم آثار ملّی غیرمنقول ۶۷ اثر غیرمنقول واجد ارزش ثبت شناخته شد.
خبرگزاری ایلنا: اعضای کمیته ثبت در فهرست آثار ملّی ۶۷ اثر از استان‌های اصفهان (۲۸ اثر)، مازندران (۳۳ اثر)، فارس، گیلان، مرکزی، قزوین، کرمان و خراسان‌رضوی (هر کدام یک اثر) را تأیید کردند.
آثار پیشنهادی تأیید شده شامل خانه‌ها، حمام‌ها، بقاع، بانک، مساجد، هتل، کارخانه، مدرسه، چهارطاقی، بنا، قنات، سقانفار، محوطه‌های باستان‌شناختی و دستکند است. در میان آثار مطرح‌شده، آثاری از دوران پارینه‌سنگی، دوران اشکانی و ساسانی و دوران اسلامی و معاصر قرار دارد.
فهرست آثار ملّی غیرمنقول، در اجرای قانون «حفظ آثار ملّی» مصوب ۱۳۰۹ شمسی شکل گرفت و از شهریور ۱۳۱۰ تا‌کنون نزدیک به ۳۲هزار اثر در این فهرست ثبت شده است. نگاهی به فهرست آثار طرح‌شده در این جلسه نشان‌دهنده این است که هنوز در ایران آثار بسیار مهم و شاخصی هستند که تا‌کنون در شمار آثار ملّی غیرمنقول قرار نگرفته‌اند. از جمله این اثار می‌توان به مجموعه دستکند کافرکلی روستای آب‌اسک در مازندران و کاروانسرای صفوی ده‌زیره در استان اصفهان اشاره کرد.
کاروانسرای ده‌زیره که به رباط سنگی نیز مشهور است مورد توجه پژوهشگران ایرانی و غیرایرانی مانند ماکسیم سیرو فرانسوی بوده است. کاروانسرای ده‌زیره نیز از مهمترین کاروانسراهای راه شمال به جنوب کشور در مسیر زمستانه کاشان-اصفهان قرار دارد. علاوه بر مصالح مورد استفاده (سنگ)، این کاروانسرا جزو معدود کاروانسراهایی است که پلان دایره‌ای دارد و به دوره صفوی تعلق دارد. این کاروانسرا مانند دیگر کاروانسراهای ایران از طراحی دقیق و استحام قابل توجهی برخوردار است.
همچنین می‌توان به قنات رهن به‌عنوان یکی از مهمترین قنات‌های واقع در استان خراسان رضوی اشاره کرد که مادر‌چاه آن بیش از ۳۰۰ متر عمق دارد. تردیدی نیست که در سراسر کشور، قنات‌های منحصر‌به‌فرد دیگری وجود دارد که باید در فهرست آثار ملّی غیرمنقول ثبت شود. قنات، سیستم پیچیده مهندسی دقیق و کارآمدی است که انسان ایرانی توانسته است برای غلبه بر مشکل کم‌آبی ابداع کند. خوشبختانه سال گذشته، قنات ایرانی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. در پرونده قنات ایرانی، یازده قنات منحصر به فرد معرفی شد و هر یک از آنها نشان‌دهنده وجهی از خلاقیت مهندسی و نبوغ ایرانیان است.
از دیگر آثار ثبت‌شده محوطه میان‌تُل در استان فارس شهرستان نیریز است که آثاری از دوره پارینه سنگی میانه دارد و سازه‌ای سنگی در بخشی از محوطه قرار گرفته است.
همچنین از آثار مهم ثبت‌شده می‌توان به‌طور نمونه به برج کبوتر قلعه ترکی، مسجد آقامیرابوطالب سادات‌شهر، امامزاده علی‌اکبر اوسا، برج حاج‌علی‌نظام و... اشاره کرد.
برج کبوتر قلعه ترکی واقع در شهرستان لنجان استان اصفهان از نوع برج‌های چندقلو است که از کنار هم قرار گرفتن شش استوانه ساخته شده و طرحی متقارن و منظم دارد. بر روی بخش‌های فوقانی آن شواهدی از نقاشی وجود دارد و از این حیث، این کبوترخانه منحصر‌به‌فرد است.
مسجد آقامیرابوطالب سادات‌شهر نیز که در استان مازندران شهرستان رامسر، قرار دارد بر سکویی کم ارتفاع قرار گرفته و در اطراف آن گورستانی سادات محله قرار دارد. مسجد با پلان تقریباً مربع دو فضای مستطیلی‌شکل در جهت شرق و غرب دارد و چوب‌کاری و تزیینات بسیار زیبای چوبی دارد.
امامزاده علی‌اکبر اوسا در شهرستان میان‌دورود استان مازندران از نمونه‌های منحصر‌به‌فرد برج‌های آرامگاهی است که با آجرکاری زیبایی در پایین رخ بام تزیین شده و مربوط به قرن ۸ و ۹ هجری است. بنا گنبدی رک به‌صورت ترکدار در بالای گنبدخانه‌ای دارد. آرامگاه در هر طرف سه طاق‌نما دارد که در طاق‌نمای مرکزی چهار ورودی بنا احداث شده است.
برج حاج‌علی نظام نیز به‌عنوان برج تدافعی مورد استفاده قرار می‌گرفت و با وجود برج‌های متعدد کبوترخان در شهر اژیه این برج تنها برج تدافعی برجا مانده در اژیه است و به‌عنوان سندی از تاریخ، در بردارنده ارزش‌ها و باورهای تاریخی و فرهنگی است.
آثار پیشنهادی تأیید شده شامل خانه‌ها، حمام‌ها، بقاع، بانک، مساجد، هتل، کارخانه، مدرسه، چهارطاقی، بنا، قنات، سقانفار، محوطه‌های باستان‌شناختی و دستکند است. در میان آثار مطرح‌شده، آثاری از دوران پارینه‌سنگی، دوران اشکانی و ساسانی و دوران اسلامی و معاصر قرار دارد.
فهرست آثار ملّی غیرمنقول، در اجرای قانون «حفظ آثار ملّی» مصوب ۱۳۰۹ شمسی شکل گرفت و از شهریور ۱۳۱۰ تا‌کنون نزدیک به ۳۲هزار اثر در این فهرست ثبت شده است. نگاهی به فهرست آثار طرح‌شده در این جلسه نشان‌دهنده این است که هنوز در ایران آثار بسیار مهم و شاخصی هستند که تا‌کنون در شمار آثار ملّی غیرمنقول قرار نگرفته‌اند. از جمله این اثار می‌توان به مجموعه دستکند کافرکلی روستای آب‌اسک در مازندران و کاروانسرای صفوی ده‌زیره در استان اصفهان اشاره کرد.
کاروانسرای ده‌زیره که به رباط سنگی نیز مشهور است مورد توجه پژوهشگران ایرانی و غیرایرانی مانند ماکسیم سیرو فرانسوی بوده است. کاروانسرای ده‌زیره نیز از مهمترین کاروانسراهای راه شمال به جنوب کشور در مسیر زمستانه کاشان-اصفهان قرار دارد. علاوه بر مصالح مورد استفاده (سنگ)، این کاروانسرا جزو معدود کاروانسراهایی است که پلان دایره‌ای دارد و به دوره صفوی تعلق دارد. این کاروانسرا مانند دیگر کاروانسراهای ایران از طراحی دقیق و استحام قابل توجهی برخوردار است.
همچنین می‌توان به قنات رهن به‌عنوان یکی از مهمترین قنات‌های واقع در استان خراسان رضوی اشاره کرد که مادر‌چاه آن بیش از ۳۰۰ متر عمق دارد. تردیدی نیست که در سراسر کشور، قنات‌های منحصر‌به‌فرد دیگری وجود دارد که باید در فهرست آثار ملّی غیرمنقول ثبت شود. قنات، سیستم پیچیده مهندسی دقیق و کارآمدی است که انسان ایرانی توانسته است برای غلبه بر مشکل کم‌آبی ابداع کند. خوشبختانه سال گذشته، قنات ایرانی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. در پرونده قنات ایرانی، یازده قنات منحصر به فرد معرفی شد و هر یک از آنها نشان‌دهنده وجهی از خلاقیت مهندسی و نبوغ ایرانیان است.
از دیگر آثار ثبت‌شده محوطه میان‌تُل در استان فارس شهرستان نیریز است که آثاری از دوره پارینه سنگی میانه دارد و سازه‌ای سنگی در بخشی از محوطه قرار گرفته است.
همچنین از آثار مهم ثبت‌شده می‌توان به‌طور نمونه به برج کبوتر قلعه ترکی، مسجد آقامیرابوطالب سادات‌شهر، امامزاده علی‌اکبر اوسا، برج حاج‌علی‌نظام و... اشاره کرد.
برج کبوتر قلعه ترکی واقع در شهرستان لنجان استان اصفهان از نوع برج‌های چندقلو است که از کنار هم قرار گرفتن شش استوانه ساخته شده و طرحی متقارن و منظم دارد. بر روی بخش‌های فوقانی آن شواهدی از نقاشی وجود دارد و از این حیث، این کبوترخانه منحصر‌به‌فرد است.
مسجد آقامیرابوطالب سادات‌شهر نیز که در استان مازندران شهرستان رامسر، قرار دارد بر سکویی کم ارتفاع قرار گرفته و در اطراف آن گورستانی سادات محله قرار دارد. مسجد با پلان تقریباً مربع دو فضای مستطیلی‌شکل در جهت شرق و غرب دارد و چوب‌کاری و تزیینات بسیار زیبای چوبی دارد.
امامزاده علی‌اکبر اوسا در شهرستان میان‌دورود استان مازندران از نمونه‌های منحصر‌به‌فرد برج‌های آرامگاهی است که با آجرکاری زیبایی در پایین رخ بام تزیین شده و مربوط به قرن ۸ و ۹ هجری است. بنا گنبدی رک به‌صورت ترکدار در بالای گنبدخانه‌ای دارد. آرامگاه در هر طرف سه طاق‌نما دارد که در طاق‌نمای مرکزی چهار ورودی بنا احداث شده است.
برج حاج‌علی نظام نیز به‌عنوان برج تدافعی مورد استفاده قرار می‌گرفت و با وجود برج‌های متعدد کبوترخان در شهر اژیه این برج تنها برج تدافعی برجا مانده در اژیه است و به‌عنوان سندی از تاریخ، در بردارنده ارزش‌ها و باورهای تاریخی و فرهنگی است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر