اثبات عسر و حرج، غیرممکن نیست

خبرگزاری ایسنا: یک وکیل دادگستری گفت: اثبات عسر و حرج مشکل است، اما غیرممکن نیست؛ زیرا در این صورت اصلا در قانون پیش‌بینی نمی‌شد.

فریده غیرت، با بیان اینکه طلاق به تقاضای زن طبق قانون شامل طلاق عسر و حرج و اثبات کراهت می شود، گفت: منظور از عسر و حرج آن است که به صورت متداول محاکم آن را می پذیرند و مردم عادی هم با آن سر و کار دارند. در مسائل زوجیت منظور از عسر و حرج شرایطی است که بواسطه رابطه زوجیت بودن زن با همسرش را با خطر رو برو کند و یا او را در مضیقه و فشار قرار دهد که بیم و نگرانی وقوع حوادث را داشته باشد.

وی ادامه داد: به عبارت دیگر اگر شرایط زن را به ناراحتی و دردسر گرفتار کند که ناشی از نوع رابطه یا حتی احتمال رابطه خوف آور باشد، می‌تواند بر مبنای آن تقاضای طلاق و جدایی بدهد، البته این تقاضا مستلزم آن است که حتما بتواند عسر و حرج خود را ثابت کند.

این حقوقدان عنوان کرد: بخشی از موارد را خود قانون پیش بینی کرده که در سندهای ازدواج هم به تعدادی از آنها اشاره شده است که ریشه در عسر و حرج دارد مانند بیماری مرد، محکومیت مرد، ندادن نفقه و شرایط دوازده گانه ای که به هر حال آنها هم به عسر و حرج مربوط می شود و برای زن ایجاد مشکل می کند و می تواند درخواست طلاق بدهد. موضوع قابل توجه این است که زن باید یکسری از مسائل را ثابت کند و دادگاه به صرف ادعا هر چیزی را نمی‌پذیرد. دادگاه باید برای وجود عسر و حرج متقاعد شود و آن زمان است که می تواند حکم طلاق را صادر کند، این مواردی است که در قانون پیش بینی شده است.

وی یکی از مزایای عسر و حرج نسبت به سایر موارد مانند کراهت و ... را قابل تکرار بودن آن دانست و گفت: این قابل تکرار بودن به این معنی است که اگر در حال حاضر زن درخواست عسر و حرج کرد و پذیرفته نشد، سال دیگر هم می تواند عسر و حرج را طرح کند و از نظر حقوقی اعتبار امر مختومه را پیدا نمی کند. این در حالیست که مطالبات و مسائل افراد نمی تواند تکرار شود. اگر یک خواسته را یک بار در محاکم مطرح کردید و رد شد مجدد نمی توانید آن را به همان شکل مطرح کنید، اما عسر و حرج این خاصیت را دارد که قابلیت تکرار شدن دارد.

غیرت رابطه زناشویی را یک رابطه خاص و یک رابطه پنهان معرفی کرد و ادامه داد: این رابطه شبیه به رابطه مادر و فرزندی یا پدر و فرزندی علنی نیست؛ در نتیجه اگر زنی بتواند با ارائه مدارک مانند مراجعه به پزشک ثابت کند که شوهرش دچار بیماری، ناراحتی و مشکل است و نمی تواند در روابط عادی و طبیعی باشد، می‌تواند از موارد عسر و حرج محسوب شود. برای مثال موردی بود که مرد همسرش را در تمام مدت روز محبوس می کرد و حتی تلفن را پنهان می کرد و هر راه ارتباطی را محدود کرده بود، در مقابل همسر که بسیار محترم بود آبروداری می کرد تا زمانی که موضوع آشکار شد و این مورد از مواردی بود که توانستیم بعد از چند سال طلاق خانم را بگیریم.

این وکیل دادگستری با بیان اینکه، البته اثبات این موارد خیلی راحت نیست، بیان کرد: برای مثال اعتیاد مرد را می توان به راحتی اثبات کرد، اما رفتار ناهنجار آن در مناسبات زناشویی با دقت خاص باید اثبات شود. وقتی زنی ادعا می کند که همسرش در مناسبات خصوصی دارای ناهنجاری است و رفتار ناباب و ناشایست دارد، این را باید با دلیل و مدرک ثابت کند. اثبات این مسئله یک مقدار مشکل است و برای اثبات نیاز به بررسی های مختلف از قبیل معاینات تحت نظر پزشک دارد.

وی ادامه داد: اثبات عسر و حرج مشکل است اما غیرممکن نیست؛ زیرا در این صورت اصلا در قانون پیش بینی نمی شد. نکته قابل بیان اینکه بین عسر و حرج و کراهت تفاوت وجود دارد. کراهت از مصادیق عسر و حرج نیست. کراهت به معنای تنفر و انزجار است. رابطه زناشویی یک رابطه خاص است که به هر حال تمایلات و عاطفه در آن نقش مهمی دارد. زن اگر بتواند دلایل قوی ارائه کند که نسبت به همسرش کراهت دارد، این کراهت دلیلی برای جدایی محسوب می شود.

غیرت در پایان گفت: در مقابل کراهت را فقط یک بار می توان مطرح کرد و اگر نظر مخالفی داده شد مجدد قابلیت مطرح شدن ندارد. برخلاف عسر و حرج چرا که در آن ممکن است هر لحظه موضوع جدیدی حادث شود و از این جهت اعتبار امر مختومه را پیدا نمی کند. برای نمونه در مورد کراهت خانمی بود که نزد قاضی با گریه و شیون می گفت من همسرم را اینجا در دادگاه نزد شما می بینم ناراحت می شوم چه برسد به زمانی که با او در خانه و زیر یک سقف تنها باشم، به هیچ عنوان نمی توانم او را تحمل کنم. چندین بار رفت و آمد تا اینکه به قاضی ثابت شد واقعا کراهت دارد و توانست جدا شود.