بررسی حقوق اقلیت‌ ها در گفتگو با اعظم طالقانی

اعظم طالقانی پیش از انقلاب، زندان رژیم گذشته را تجربه کرده بود. پس از انقلاب نماینده مجلس اول شد. «پیام هاجر» نشریه‌ای که او صاحب امتیازش بود اکنون با نام «پیام ابراهیم» به حیات خود ادامه می‌دهد.

روزنامه آسمان آبی نوشت: اعظم طالقانی پیش از انقلاب، زندان رژیم گذشته را تجربه کرده بود. پس از انقلاب نماینده مجلس اول شد. «پیام هاجر» نشریه‌ای که او صاحب امتیازش بود اکنون با نام «پیام ابراهیم» به حیات خود ادامه می‌دهد.

او با اعتقاد به این‌که تعبیر رجل سیاسی معادل مرد نیست، بارها و بارها در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کرده است و البته بارها و بارها ردصلاحیت شده است. او در این گفت‌وگو از رویه‌های تفسیری شورای نگهبان صحبت کرده است. این گفت‌وگو را در زیر می‌توان خواند.

موضع شورای نگهبان در ماجرای سپنتا نیکنام با موضع رئیس مجلس، تفاوت آشکاری داشت.

در توجیه این تصمیم گفته می‌شد که «قاعده نفی سبیل» ایجاب می‌کند که سپنتا، عضو شورای شهر نباشد. به نظر شما خاستگاه چنین مواضع متفاوتی در قوه مقننه چیست؟

شورای نگهبان حق تفسیر قانون اساسی را برعهده دارد. سوال این است که شورای نگهبان براساس چه ماده قانونی‌ای عضویت سپنتا نیکنام را صحیح ندانسته است؟ در قانون اساسی هم ما اصل نفی سبیل را نداریم.

اگر در قانون اساسی، اصلی در رابطه با مشارکت اقلیت‌های مذهبی در نهادهای رسمی حاکمیتی کشور باشد، آن وقت شورای نگهبان می‌تواند آن را تفسیر کند، اما چنین اصلی را ما نداریم.

اگر شورای نگهبان حق دارد در رابطه با مسائل مذهبی هم نظر بدهد، باید برای این کار هم یک منبع قانونی داشته باشد؛ آن هم منبع قانونی از قانون اساسی. فقط از قانون اساسی، چون قانون اساسی بر موازین شرع تکیه کرده است.

برخی معتقدند شورای نگهبان موادی از قانون اساسی را مهم‌تر از موادی دیگر می‌داند.

به نظر من اگر شورای نگهبان می‌خواهد جنبه‌های مذهبی را هم بررسی کند، باید اجتهاد کند. تعدادی از اعضای شورای نگهبان باید از مجتهدان باشند؛ یعنی بتوانند از اسلام حکم استخراج کنند. حال شورای نگهبان باید مشخص کند کدام اصل در مذهب ما وجود دارد که براساس آن باید حقوق اقلیت را رعایت نکرد؟ اگر بحث زرتشتی‌بودن مطرح می‌شود، فراموش نکنیم که اغلب ایرانیان قبلا زرتشتی بودند و سپس اسلام آوردند. بعد هم آقای سپنتا نیکنام دور قبل عضو شورای شهر بوده است. چرا شورای نگهبان در دوره قبل این نظر را نداده بود؟ اگر بنا به این باشد به نظر من شورای نگهبان دور قبل هم باید چنین کاری می‌کرد.

ردصلاحیت شما از سوی شورای نگهبان با استناد به اصطلاح رجل سیاسی بود که در این مورد هم تفاسیر متفاوتی وجود دارد. چه حسی داشتید که به استناد این‌گونه اصطلاحات در قانون ردصلاحیت می‌شوید؟

چه حسی باید می‌داشتم؟ بله، من به این دست از تفاسیر نقد وارد می‌دانم ولی خصومتی ندارم.

نشریه شما درباره معنای دیگر رجل سیاسی مقالات بسیاری منتشر کرده ‌است؛ آیا به تبعیت از این وجه نظری پس از ردصلاحیت اعتراض کردید؟

بله، من اعتراض کرده‌ام.

پاسخ شورای نگهبان چه بود؟

من موردی ندیدم که به شکایتم رسیدگی کنند. ندیدم برای من دلایل قانونی ارائه دهند. ما در این موارد پاسخ‌هایی داشتیم منتها شورای نگهبان فقط منافع یک جریان خاص را در نظر می‌گیرد و سیاسی برخورد می‌کند. اگر ما می‌خواهیم قدرت سیاسی‌مان در جهان افزایش یابد باید در داخل کشور با مردم بهتر رفتار کنیم. باید داخل کشور را داشته باشیم.