روزشمار ایران برای اتباع افغان

خبرگزاری مهر: آمارها نشان مي دهد از سال ۵۷ تا كنون بيش از سه ميليون افغاني وارد ايران شده اند كه حدود ۸۰۰ هزار نفر از آنها پناهنده و باقي اتباع غيرمجاز بوده اند. اکنون بعد از اجراي طرح آمايش اتباع غيرمجاز افغاني تا ۱۵ شهريورماه مهلت دارند ایران را ترك كنند.

مهاجران افغان از سال ۱۳۵۷ با آغاز جنگهای سخت میان مجاهدین افغان و شوروی سابق از این کشور مهاجرت و به کشورهای مختلف پناه بردند. در ایران آغاز مهاجرت افغانها همزمان بود با جنگ ایران و عراق. آن زمان حضرت امام خميني(ره) (ره) سپاه و بسیج را مکلف كرد تا با افغانهای مهاجر همکاری کنند. گفته امام اين بود كه ما مسلمانیم، آن‌ها هم مسلمانند، ما باید از آنها پذیرایی کنیم. به فرموده بنيانگذار انقلاب اسلامي، "آواره‌هایی که از افغانستان در ایران هستند مشکلات زیادی دارند.

البته ملت خیلی کمک می‌کند در همه این امور، لکن اینطور نیست که کمک ملت کافی باشد. دولت است که متکفل این امور است و مسئول این امور است و همینطور مهمان‌هایی که داریم، خوب افغانستانی هستند، مسلمان هستند یا فرض کنید که عراقی هستند یا بیچاره‌ها را از خانه‌هایشان دور کردند، مالشان را بردند، خودشان را فرستادند اینجا، خوب باید چه کرد با اینها؟ نباید اینها را پذیرایی کرد؟"

گفته هاي امام موجب شد تا دولت وقت ایران مرز را به روی افغانها باز كند. البته در آن سالها افغانها مکلف به پرداخت وجه و یا ارایه گذرنامه و ویزا نبودند. بيشتر افغانها به استان خراسان سرازیر شدند و مناطق تربت جام، تربت حیدریه و شهر مشهد مملو از افغانهای مهاجر شد، تعدادی از آنها بتدریج به سایر استانهای دیگر از جمله تهران، شیراز و اصفهان و قم رفتند.

ورود ۳ ميليون افغاني در دوران دفاع مقدس به ايران

مهاجران عادی افغان در طول دوران دفاع مقدس كه ايران درگير جنگي تحميلي بود آرام آرام به کارهای شخصی مشغول شدند، کار در ساختمان‌ها، دامداری‌ها و بخش کشاورزی عمده‌ترین محل کسب درآمد افغانها بود. وضعیت اقتصادی افغانها گاهی رو به وخامت مي رفت و گاهی هم بهتر می شد. با این حال بر اساس آمار ارائه شده سه ملیون مهاجر افغان بتدریج وارد ایران شدند.

افغانهای مهاجر بتدریج با یکدیگر بطور غیر قانونی پیوند خویشاوندی بستند و تعدادي هم با دختران و پسران ایرانی ازدواج کردند. زندگي آرام همراه با امنيت افغانها در ايران موجب شد تا آنها ایران را خانه دوم خود تصور كنند. برخی از آنها زمین و املاک شخصی را خریداری کرده و برخی حتی دیگر حاضر به بازگشت به افغانستان نبودند. حتي تعدادی از مهاجرین افغان در جنگ ایران و عراق شرکت کردند و در نوسازی و بازسازی ایران به عنوان كارگر ساختماني براي امرار معاش مشاركت داشتند.

البته حضور افغانها در ايران تماما مثبت و بدون ضرر نبود چرا كه استفاده از كارگران افغاني به دليل ارزان بودن موجب شد تا قشر زيادي از كارگران ايراني بيكار بمانند. همچنين گروهي از افغانها هم دست به ارتکاب جرائمی از جمله قاچاق مواد مخدر زدند.

هزينه دولت براي هر افغاني در ايران روزانه ۵ دلار

سيد محمد تهوري معاون وزير كشور و مديركل اتباع خارجه در دولت نهم در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: رسانه های خارجی هميشه خبر از كمكهاي ميلياردي براي افغانها به ايران داده اند در حالي كه بنده اعلام مي كنم ميانگين كمكهاي مالي كه از سوي مجامع بين المللي براي پناهندگان شده است سالانه براي هر تبعه افغان ۱۰ دلار بوده است. اين در حالي است كه ايران براي هر افغاني پناهنده روزانه ۵ دلار هزينه كرده است.

در ايران ۱۴۰۰ مدرسه ويژه افغانها داريم كه ۱۵ واحد آن را كميساريا و سايركشورها آن هم تنها در ساخت مشاركت داشته اند. تحصيل فرزندان افغانها چه پناهنده و چه اتباع غيرمجاز هميشه در ايران رايگان و با كمترين هزينه بوده است. حتي افغانها تا سطوع عالي دانشگاهي هم محدوديتي براي تحصيل نداشتند. در كجاي دنيا سراغ داريد پناهندگان هر جا كه دلشان بخواهد زندگي كنند و هر جا دلشان بخواهد كار كنند و اين حقوق شهروندي تنها در ايران نمود پيدا كرده است.

گفته هاي تهوري در حالي است كه به تازگي افغانها تحت پوشش بيمه تامين اجتماعي هم قرار گرفته اند و اين مهمترين و منحصر به فردترين خدمات دولتي به اتباع افغاني بوده است.

۱۵ شهريور ماه آخرين مهلت حضور افغانها در ايران

حالا اين روزها بعد از طرح آمايش بايد صدها هزار افغاني به دليل ورود غيرقانوني ايران را ترك كنند. تاريخ گذرنامه و ويزاي آنها تا ۱۵ شهریور اعتبار دارد. عزیزکاظمی مديركل اتباع خارجه وزارت كشور در گفتگو با خبرنگار مهر از تشکیل جلسه با دکتر نصیر احمد نور سفیر افغانستان در ایران خبر داد و گفت: این دیدار به درخواست خود سفیر انجام شد تا در مورد برخی مناسبات و تفاهم نامه های چهار جانبه بحث و گفتگو کنیم. در این جلسه در مورد مصوبات کمیسیون سه جانبه و چهارجانبه ( ایران، کمیساریا، افغانستان و پاکستان) و بازگشت داوطلبانه پناهندگان صحبت کند.

مدیرکل اتباع خارجه وزارت کشور در پاسخ به اینکه آیا بر اساس تفاهم نامه ها و مهلت قانونی باید اتباع افغان غیر پناهنده ایران را ترک کنند گفت: بر اساس مهلت قانونی اتباع غیر پناهنده بعد از طرح ساماندهی اتباع روادیدشان تا ۱۵ شهریور ماه اعتبار دارد و باید قبل از ۱۵ شهریور خاک ایران را ترک کنند. البته سفیر افغانستان درخواست دارد تا مهلت قانونی تمدید شود و همچنان با دولت ایران در حال رایزنی هستند ولی هنوز طرف ایرانی (وزارت کشور) پاسخی نداده است.

بر اساس قانون اگر اين اتباع تا تاريخ تعيين شده كشور را ترك نكنند بازداشت و براي هر روز حضور در ايران روزانه ۳۰ هزار تومان جريمه مي شوند.