رسانه‌ های جمعی به‌ جای صحن دادگاه

اما زمانی که این سطور نوشته می‌شوند، زمین بازی برای ایراد اتهامات آزار جنسی، دیگر «مراجع قضائی و پلیس» نیستند. امروزه دنیای آنلاین و رسانه‌های جمعی جانشین صحن دادگاه شده‌اند. همچنین فشار افکار عمومی و موج‌های خبری، جای حقوق جزا و آیین دادرسی کیفری را گرفته و بر کرسی نشسته‌اند و همین امر بر کار تیم حقوقی و وکلای هر دو طرف دعوا اثر گذاشته است. شروع دومینوی ایراد اتهامات آزار جنسی در اینترنت، وقتی بود که هاروی واینستین، تهیه‌کننده سرشناس هالیوود، به تجاوز متهم شد. پس از آن بود که مهره‌های رسوایی مردان بزرگ، یکی پس از دیگری بر زمین افتاد و دومینو به پیش رفت. آنچه این رشته رسوایی‌ها را از موارد مشابه پیشین متمایز می‌کرد، آن بود که مدعی آزار، اتهماتش را از طریق گرفتن وکیل و طرح شکایت مطرح نمی‌کرد. این‌بار رسانه‌های جمعی اولین جایی بود که اتهامات در آنها منتشر می‌شدند؛ فضایی که ناگاه «متهم» را با واکنش‌ها و تبعاتی گسترده و شدید روبه‌رو می‌کند. اما چرا قربانیان آزار جنسی ترجیح می‌دهند به‌جای مراجعه به دادگاه، در بستر رسانه‌های جمعی اتهامات را مطرح کنند؟ دلایل مختلفی را برای این تغییر می‌توان برشمرد؛ مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

١. آوردن بازی دادخواهی در زمین رسانه‌های جمعی می‌تواند خیلی سریع‌تر و آسان‌تر به عدالت مدنظر قربانیان منتج شود. دعاوی حقوقی سال‌ها طول می‌کشند و در این مدت هزینه‌های احساسی و مالی بسیاری را بر دوش قربانی بار می‌کنند.

٢. پلت‌فرم‌های آنلاین این امکان را فراهم کرده‌اند که زنان زیادی بتوانند تجارب خود را با دیگران در میان بگذارند. پرتعدادبودن جمعیت زنانی که صدای خود را بلند کرده‌اند، باعث می‌شود خود را عضو گروهی بدانند که به این راحتی نمی‌توان صدایشان را خفه کرد یا ندید گرفت؛ همان‌طور که نظریه safety in numbers بیان می‌کند: «هرچه تعداد بیشتر باشد، احساس امنیت بیشتری خواهید کرد». به‌این‌ترتیب، زنان با شجاعت و جسارت بیشتری وارد عرصه می‌شوند و امید بیشتری به شنیده‌شدن صدایشان دارند.

٣. در نظام‌های حقوقی مختلف و در طول تاریخ رسیدگی‌های قضائی، «آزار جنسی» از اتهاماتی است که به‌راحتی نمی‌توان آن را اثبات کرد. برای مثال، در آمریکا اگر کارمند بر این باور باشد که به دلیل نژاد، مذهب، جنسیت، سن یا توانایی جسمی‌اش علیه او تبعیض صورت گرفته است، می‌تواند شکایت خود را نزد «کمیسیون فرصت‌های برابر شغلی» یا EEOC مطرح کند. بر اساس آمار منتشرشده از سوی کمیسیون، نیمی از شکایات آزار جنسی مطرح‌شده نزد این مرجع، در سال گذشته در نهایت به «رد اتهام» منتج شده‌اند. بنا بر آمار موجود، این روند در شش سال گذشته نیز الگوی مشابه‌ای داشته است. هرچند شکایات مربوط به آزار جنسی در محیط کار امکان طرح در این کمیسیون را دارند؛ اما این کمیسیون به‌عنوان نهادی عمومی، ابتدا سعی می‌کند مسئله را بدون مراجعه به دادگاه حل‌و‌فصل کند. درصورتی‌که نتیجه‌ای حاصل نشود، کمیسیون این اختیار را دارد که برای حمایت از حقوق قربانیان پرونده را نزد دادگاه ببرد؛ اما بر اساس آمار، فقط پنج‌درصد از پرونده‌های آزار جنسی به دادگاه ارجاع داده شده‌اند. حتی بعد از طرح پرونده‌ها در دادگاه نیز براساس اصل محرمانگی، قربانیان از افشای محتویات پرونده در جریان دادرسی منع می‌شوند.

٤. «قاعده مرور زمان» نیز مانع دیگری برای مراجعه قربانیان آزار جنسی به دستگاه قضاست. قانون‌گذاران در بعضی از موارد مقرر می‌کنند اگر حکم بعد از گذشت مدت زمانی معین، صادر یا اجرا نشود یا اینکه متهم تحت تعقیب قرار نگیرد، بر اساس «قاعده مرور زمان» دیگر امکان پیگیری جرم وجود ندارد. در عمل هم دیده می‌شود قربانی سال‌ها پیش آزار دیده و به هر دلیلی امکان صحبت از آن را نداشته است و اکنون با سپری‌شدن مدت زمان قیدشده در قانون، مشمول مرور زمان شده است و دیگر نمی‌تواند علیه آزارگر شکایت کند؛ در عوض، در عصر رسانه‌های جمعی و اینترنت می‌تواند از تجاربش بگوید و مخاطب لازم را داشته باشد و به‌این‌ترتیب وجهه عمومی آزارگر را هدف قرار دهد. برای مثال، شاهد آن بودیم که یکی از اتهامات واردشده علیه کوین اسپیسی مربوط به سال‌ها پیش و زمانی بود که او ٢٦ سال بیشتر نداشت.