آنچه در مراسم یادبود محسن سلیمانی گفته شد

خبرگزاری ایسنا:‌ جمعی از نویسندگان و مترجمان در مراسم یادبود محسن سلیمانی یاد و خاطره او را گرامی داشتند و درباره ویژگی‌های سلیمانی سخن گفتند، قاسمعلی فراست درباره جریان‌ساز بودن سلیمانی گفت و خلیل زاده درباره تواضع ، فروتنی و دانش بسیار سلیمانی.

مراسم یادبودی برای مرحوم محسن سلیمانی عصر امروز (چهارشنبه ۱۱ بهمن ماه) در سازمان نمایشگاه‌های فرهنگی ایران برگزار شد.

در این مراسم علی‌اصغر محمدخانی -معاون فرهنگی موسسه شهر کتاب ـ گفت: ما حدود ۱۰ روز پیش سلیمانی را از دست دادیم و سه روز پیش اردلان عطارپور را. ما فرصت نمی‌کنیم که غم کدام یک از دوستان از دست رفته را بخوریم. سال آینده ۴۰ سال می‌شود که با سلیمانی دوست بودم. ما از دانشجویان دانشگاه علامه بودیم و این آشنایی ادامه پیدا کرد.

او افزود: سلیمانی فعالیت‌های خود را بعد از دانشگاه در حوزه هنری با قیصر امین‌پور آغاز کرد و بعد از چند سال از آنجا بیرون آمد و بعد از حوزه هنری او در مجله کیهان فرهنگی و مجله کیان فعالیت کرد و داستان‌های داستان‌نویسان جوان مانند مصطفی مستور را منتشر کرد. سلیمانی در تربیت و پرورش نویسنده‌های جوان و معرفی آنها به ادبیات داستانی پیشگام و راهگشا بود. کمتر داستان‌نویسی را سراغ داریم که در داستان‌نویسی کتاب‌های سلیمانی را دنبال نکرده باشد.

محمدخانی با بیان اینکه بخش مهمی از فعالیت‌های سلیمانی در عرصه بین‌المللی بود گفت: او مدتی در معاونت بین‌الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و نماینده ایران در کشورهای لندن، آمریکا و اخیرا صربستان بود. او تلاش زیادی برای ارتباط برقرار کردن با این ادبیات داستانی کشورها انجام می‌داد و دنبال این بود که ادبیات داستانی ما به ویژه ادبیات معاصرمان به زبان‌های دیگر ترجمه شود.

او با تاکید بر اینکه نبود امثال سلیمانی ارتباطات فرهنگی ما با کشورهای دیگر ضعیف می‌شود، گفت: یکی از آرزوهای سلیمانی این بود که به افسانه اینکه ادبیات معاصر نداریم، پایان دهد به همین دلیل تلاش می‌کرد تا ادبیات معاصرمان را به زبان‌های دیگر ترجمه کند و کارهای خوبی را در کشور صربستان شروع کرده بود که امیدوارم ما این تلاش‌ها را بتوانیم ادامه دهیم.

معاون فرهنگی شهر کتاب با بیان اینکه یکی از مشکلات فرهنگی ما، نداشتن تداوم در کارهایمان است، گفت: بزرگ‌ترین ضربه فرهنگی را ما از این منظر می‌خوریم. باید کارهایی که سلیمانی آغاز کرد تداوم داشته باشد و بنایی که در حوزه ادبیات معاصر ما گذاشت ما سنگ‌های دیگری بر روی این بنا بگذاریم.

در ادامه مراسم یادبود سلیمانی، ابوالحسن خلج منفرد -مدیرحوزه اروپایی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی- ضمن تسلیت به خانواده و اهل قلم، گفت: سلیمانی آدمی بود که بدون هیاهو سال‌ها در دفتر کارش می‌نشست، می‌نوشت و ترجمه می‌کرد. سلیمانی مظلومانه کار می‌کرد و با روحیات متواضعی که داشت به کار خود ادامه می‌داد و در کارش موفق بود. ما در ارزیابی‌هایی که از کارکرد سلیمانی در صربستان داشتیم او جزو بهترین‌ها بود با اینکه برای گرفتن بودجه در نظام اداری بسیار اذیت می‌شد عملکرد بسیار خوبی داشت.

سپس فریدون عموزاده خلیلی ـ نویسنده ـ با بیان اینکه خیلی سخت است در مورد کسی حرف بزنید که بیش از ۳۰ سال با او خاطره دارید، اظهار کرد: من در سال ۵۹ با محسن سلیمانی آشنا شدم و از همان موقع فعالیت‌هایمان شروع شد. محسن سلیمانی در سال‌های فعالیت خود در حوزه هنری در شرایط مختلفی قرار گرفت.

او با بیان اینکه در شرایط سخت می‌توان آدم‌ها را شناخت، افزود: مساله و مشکل‌مان عدالت‌طلبی بود و به همین دلیل من، سلیمانی به همراه نویسندگان دیگری از حوزه اخراج شدیم. شرایط بسیار دشواری بود بخصوص برای محسن. بعد از آن به جبهه جنگ رفتیم. تصویری که در این برهه‌های سخت از محسن در ذهن من باقی مانده است سخت‌کوشی، فروتنی و سواد بالای محسن بود.

این نویسنده بیان کرد: احساس می‌کنم نزدیک‌ترین برادر خودم را از دست داده‌ام. در وهله اول به خودم تسلیت می‌گویم، بعد به خانواده آن مرحوم و سپس کل ادبیات و فرهنگ ایران. خانواده او باید سر خود را بالا بگیرند و افتخار کنند که پیش کسی بودند که تاثیر او تا سالیان سال در ادبیات باقی خواهد ماند.

قاسمعلی فراست ـ نویسنده ـ در ادامه مراسم، اظهار کرد: بسیاری از هنرمندان با اثر هنری که تولید می‌کنند حال ما را خوب و زندگی‌مان را عوض می‌کنند. علاوه بر این گروهی از هنرمندان هستند که سوای کار هنری که انجام می‌دهند، جریان‌سازند. محسن سلیمانی از این دسته از آدم‌ها بود. او شاگردان بسیاری را برای ادبیات تربیت کرد یعنی علاوه بر وجهه هنری سلیمانی، او هنرمندساز نیز بود.

او بیان کرد: نمی‌خواهم از خصایل ادبی و فرهنگی محسن سلیمانی بگویم. اینها را معمولا بعد از مرگ دوستان همه می‌گویند. می‌خواهم یک نهیب به خودمان بزنیم که دیدارهایمان دیر به دیر شده است و فقط در مراسم ترحیم است که ما یکدیگر را می‌بینیم. بیاییم قبل از اینکه کسی بمیرد و بخواهیم در مراسم ترحیمش از حُسن‌های او بگوییم، بزرگداشتی برایش ترتیب دهیم و درباره‌اش تا زمانی که زنده است حرف بزنیم.

سپس رضا هاشم‌نژاد خاطره‌ای از محسن سلیمانی گفت و اظهار کرد: من چیزهای زیادی از او یاد گرفته‌ام. او کاری که انجام می‌داد خیلی مقید بود به همین دلیل در نشر افق ما کمترین نقد و اعتراض را نسبت به ترجمه‌های سلیمانی داشتیم.

در ادامه مراسم اسدالله امرایی-مترجم- با بیان اینکه سخت‌ترین کار این بود که در سوگ سلیمانی حرف بزنم، گفت: محسن سلیمانی بحری بود. تمام حرف‌ها درباره سلیمانی زده شد اما چیزی که در اینجا گفته نشد عذابی بود که او از بروکراسی و سنگ‌اندازی‌ها می‌کشید. یکی از کارهای مهم سلیمانی مانند دوستان دیگرش تربیت یک نسل نویسنده بود که حالا در کشور ما جاری‌اند.

او خاطرنشان کرد: سلیمانی در ادبیات ما جریان‌ساز بود، او رفت. امیدوارم کسان دیگری کار او را ادامه دهند. سلیمانی هیچگاه ناامید نشد و نگاهش به کار نگاه رهروی بود که آهسته اما پیوسته می‌رفت. محسن سلیمانی در جریان ادبیات کشور تاثیرگذار بود و خواهد بود. خانواده سلیمانی افتخار کنند که بخشی از این جریان هستند.

این مترجم افزود: من گاهی از کار کردن ناامید و خسته می‌شدم اما سلیمانی می‌گفت باید کار کنی. من از سلیمانی درس‌های زیادی یاد گرفتم و امیدوارم شاگرد خوبی برای او بوده باشم. همکار خوبی را از دست داده‌ایم، کسی را از دست داده‌ایم که پیدا کردن جایگزین برای او زمان زیادی خواهد برد.

همچنین شهرام شفیعی، محسن سلیمانی سعدی نثر کارگاهی آموزشی دانست و از ویژگی‌های نثر و زبان او گفت.

شفیعی با اشاره به فعالیت‌های روزنامه‌نگاری محسن سلیمانی، گفت: این فعالیت‌ها قوام زیادی بر زبان و نثر محسن داشت. زمانی که محسن به زبان محاوره حرف می‌زد نثر خود را نیز بیان می‌کرد، این موضوع نشان دهنده ارتباط غنی بین محاوره و نثر سلیمانی بود.

سپس نقی سلیمانی برادر محسن سلیمانی از کسانی که از دور و نزدیک در مراسم تشییع، ختم و یادبود او شرکت کرده بود تشکر کرد و گفت: ما از گوشه و کنار حرف‌هایی می‌شنویم که مرگ محسن مشکوک بوده است اما من در جواب می‌گویم ما در این باره نظری نداریم. اگر کسی سندی دارد، بیاورد. زمانی که سلیمانی در جبهه جنگ حضور داشت دچار مشکل کلیه شده بود. همچنین چند سال قبل رگ قلبش گرفته بود که همان جا عمل شد و ۱۸ سال بود که کار می‌کرد.

سپس او درباره فعالیت‌های فرهنگی و هنری برادرش سخن گفت و بیان کرد: قبل از انقلاب داستانی را با عنوان «کشتار» ترجمه کرده بود که در آن زمان داستان جذاب و خوبی بود. این داستان از زبان سلیمانی انقلابی بود که یک مسئول حکومت نظامی (دیکتاتور) زیر دست او قرار گرفته بود و او تردید داشت که او را بکشند یا نکشند. محسن حدود ۸۰ کتاب نوشت و ترجمه کرد که بهتر است خانه کتاب فهرست آثار او را منتشر کند.

او بیان کرد: اگر می‌خواهید محسن سلیمانی را بشناسید متنی را که فرزانه دخترش روز تشییع او خواند را بخوانید. سلیمانی مخالف سانسور کتاب بود. او مخالف بود و می‌گفت با وجود رسانه‌های جدید مانند اینترنت این کار کاملا بی‌معنی است زیرا می‌توان کتاب را به صورت الکترونیکی منتشر کرد.

در پایان مراسم از خانواده سلیمانی تقدیر به عمل آمد.

محسن جوادی-معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر ادبیات داستانی، امیرمسعود شهرام‌نیا مدیرعامل موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران، مجید غلامی جلیسه -مدیرعامل خانه- فاطمه راکعی و.. کتاب از حاضران این مراسم بودند.