کوروش احمدی- کارشناس روابط بینالملل در روزنامه شرق نوشت: حمله ترکیه به عفرین که متعاقب اعلام سیاست آمریکا مبنی بر ادامه حضور نظامی در سوریه و کمک به ایجاد یک نیروی ٣٠هزارنفره عمدتا کرد آغاز شد، بار دیگر «مسئله کرد» در منطقه را به صدر اخبار رسانهها بازگردانده است.
کوروش احمدی- کارشناس روابط بینالملل در روزنامه شرق نوشت: حمله ترکیه به عفرین که متعاقب اعلام سیاست آمریکا مبنی بر ادامه حضور نظامی در سوریه و کمک به ایجاد یک نیروی ٣٠هزارنفره عمدتا کرد آغاز شد، بار دیگر «مسئله کرد» در منطقه را به صدر اخبار رسانهها بازگردانده است. نخستین سؤال در این رابطه، دلیل اصرار آمریکا برای همکاری مستمر با کردهای سوریه با وجود مخالفت شدید ترکیه است.
اوباما که به دلیل سیاستهای ضدجنگ خود، منع صریح کنگره و مخالفت افکار عمومی برنامهای برای مداخله نظامی مستقیم در سوریه نداشت، در برخی مقاطع کوشید با اعزام چندصد سرباز نیروی ویژه و جذب و آموزش نیروهای محلی، نقشی در تحولات سوریه داشته باشد. «برنامه آموزش و تجهیز» نفرات سوری که بدوا برای مبارزه با دولت سوریه و بعدا برای مبارزه با داعش در دو مسیر مجزا از سوي سیا و پنتاگون از ٢٠١٣ و ٢٠١٥ آغاز شد، به شکستی مفتضحانه انجامید.
آمریکا از این طریق نتوانست نیروی چندانی جذب کند و اکثریت نفراتی نیز که جذب شدند و آموزش دیدند، با سلاحهای دریافتی بهسرعت تسلیم گروههای تروریستی شدند. بهاینترتیب، درحالیکه روسیه از سپتامبر ٢٠١٥، بهطور گسترده در سوریه حضور یافت، دولت اوباما نه مایل و نه قادر به اعزام نیرو به سوریه بود و نه توانست پیادهنظامی در محل فراهم کند. در نتیجه، غیبت در عرصه سوریه موجب شد تا آمریکا عملا اهرمی برای تأثیرگذاری بر تحولات سوریه نداشته باشد.
در چنین شرایطی، آمریکا برخی همکاریهای محدود با نیروهای کرد سوری که توانایی رزمی خود را در جریان نبرد با داعش در کوبانی در ٢٠١٥ نشان داده بودند، آغاز کرد. اگرچه ارائه برخی کمکها از جمله مهمات به کردهای سوری از ٢٠١٥ آغاز شد، اما تحویل تجهیزات و سلاحهای سنگین، از جمله موشکهای ضدتانک و ضدهوایی تنها از مي ٢٠١٧ و در دولت ترامپ آغاز شد. بهاینترتیب، این نیرو به پیادهنظامی اصلی و مؤثر برای آمریکا جهت خارجکردن رقه از دست داعش در سپتامبر ٢٠١٧ تبدیل شد. بعد از آزادی رقه و بخش عمده شرق سوریه از کنترل داعش، آمریکا تصمیم گرفت حضور نظامی خود را در شرق سوریه ادامه دهد و نیروی مسلح کردی ٣٠هزارنفرهای ایجاد کند. تیلرسون ضمن اعلام این موضوع در یک سخنرانی کلیدی در ١٧ ژانویه، دلیل این سیاست را «ادامه سرکوب داعش»، «کاهش نفوذ ایران در سوریه» و ایفای نقش در حل سیاسی مسئله سوریه با هدف جلوگیری از ادامه حکومت بشار اسد اعلام کرد.
اعلام چنین سیاستی از سوی آمریکا، واکنش شدید ترکیه را که همواره مخالف شکلگیری و تقویت یک موجودیت کردی در شمال سوریه بوده، در پی داشت و منجر به حمله نیروهای ترکیه و شبهنظامیان تحت حمایت آن به عفرین شد. این اقدام نظامی که در سه هفته گذشته در جریان بوده، هنوز نتیجهای در پی نداشته است. کردهای سوریه که سیاستی معتدل و منعطف دارند، روابط خود را با دولت سوریه حفظ کردهاند و ظاهرا از برخی مساعدتهای دمشق نیز بهرهمند میشوند. اغلب ناظران اتفاق نظر دارند که هدف اصلی سیاست اعلامشده آمریکا در سوریه، اخلال در حضور ایران در این کشور است. این سیاست را میتوان در چارچوب استراتژی اعلامشده آمریکا در ١٣ اکتبر برای ایجاد ائتلاف در برابر فعالیتهای ایران در منطقه دانست. برخوردی هم که یک هفته قبل بین آمریکا و نیرویی که نزدیک به دولت سوریه توصیف شد و کردهای سوری آن را وابسته به نیروهای دفاع ملی سوریه دانستند، روی داد، در این رابطه مهم است. آمریکا مدعی شد این نیرو قصد عملیات در منطقه شرق دیرالزور را داشته که یک منطقه نفتی است و نیز بر سر راه دسترسی به منطقه کوچک تحت تصرف داعش در مرز عراق و سوریه قرار دارد.
تجاوز هواپیماهای اسرائیلی به سوریه در شنبه گذشته نیز که منجر به سرنگونی یکی از آنها شد، در این رابطه قابلتوجه است. این امر میتواند حاکی از هماهنگی بین آمریکا در شرق و اسرائیل در غرب سوریه با هدف ایجاد تنش بیشتر در سوریه و در منطقه نیز باشد. سیاست جدید آمریکا در سوریه میتواند یک پیامد شاید ناخواسته نیز داشته باشد: صرفنظر از اینکه سیاست آمریکا درباره «رؤیای کردی» در کل منطقه چیست، کمک آمریکا به شکلگیری و تقویت یک موجودیت کرد در شمال سوریه میتواند به ایجاد یک «اقلیم کردی» دیگر در منطقه بینجامد.
بهطورکلی، یک پدیده همیشه میتواند فارغ از دلایل اولیه پیدایشش، زندگی خاص خود را آغاز کرده و سمت و سویی بیابد که ربطی به علل اولیه شکلگیری آن نداشته باشد. بنابراين موجودیت کردی در سوریه، مستقل از مقاصد آمریکا میتواند سیر خاص خود را طی کند و لایه جدیدی بر مسئله پیچیده کردی در منطقه بیفزاید. از آنجا که فعالیت سیاسی سازمانیافته عمدهای در گذشته بین کردهای سوریه وجود نداشته، ایجاد چنین موجودیتی تا همین جا نیز تحول مهمی بوده است.
پ
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
به امید پیروزی نیروهای کورد در جنگ با ترکیه و اردوغان نژاد پرست و به قدرت رسیدن کوردها در تحولات سوریه و سرنگونی تمام جنگ افروزان جهان