نیاز استراتژیک هند به ایران
نوذر شفيعي در روزنامه اعتماد نوشت: واقعيت كنوني مناسبات ميان جمهوري اسلامي ايران و هندوستان نشان مي‌دهد كه موانع جدي در روابط ايران و هند وجود دارد و اين موانع باعث كاهش كلي سطح روابط شده‌اند.
نوذر شفيعي در روزنامه اعتماد نوشت: واقعيت كنوني مناسبات ميان جمهوري اسلامي ايران و هندوستان نشان مي‌دهد كه موانع جدي در روابط ايران و هند وجود دارد و اين موانع باعث كاهش كلي سطح روابط شده‌اند.
به گمان من اين گزاره نه با واقعيت‌هاي سياست خارجي و نه با واقعيت‌هاي اهداف ملي هند سازگار است و نه با واقعيت‌هاي اهداف ملي ايران. دليلش اين است كه هندي‌ها در بلندمدت تمايل دارند به يك قدرت بزرگ جهاني تبديل شوند. بري بوزان وقتي از نظام بين‌المللي فعلي صحبت مي‌كند اعتقاد دارد كه نظام بين‌المللي بعد از جنگ سرد از ٥ قدرت بزرگ جهاني ساخته‌شده است كه ...
آن را با عنوان يك به اضافه چهار توصيف مي‌كند. عدد يك نشان‌دهنده ابرقدرت بين‌المللي، ايالات متحده امريكا است و عدد ٤ نشانگر چهار قدرت جهاني يعني اروپا، چين، روسيه و ژاپن. به اعتقاد بري بوزان، بر اساس برآوردي كه از قدرت هندوستان دارد معتقد است كه ساختار قدرت در نظام جهاني در آينده نزديك تغيير مي‌كند و به يك به اضافه ٥ تبديل مي‌شود. دورنماي نظام بين‌المللي از اين ديدگاه، هند را به عنوان نامزد تبديل شدن به يك قدرت جهاني در نظر مي‌گيرد. هندي‌ها خودشان پيگير رسيدن به اين جايگاه هستند. در حال حاضر هندوستان سه مولفه براي تبديل شدن به قدرت جهاني در اختيار دارد؛ ظرفيت سرزميني بر مبناي وسعت، ظرفيت انساني بر مبناي جمعيت و ظرفيت نظامي بر مبناي توانمندي هسته‌اي.
دهلي نو براي رسيدن به جايگاه جديد خود به عنوان قدرت جهاني پيگير ايجاد سه مولفه تازه است: به لحاظ ديپلماتيك عضويت دايم در شوراي امنيت، به لحاظ اقتصادي رشد چشمگير و به لحاظ ژئوپولتيك نفوذ در حوزه‌هاي مهم بين‌المللي. هند براي تبديل شدن به يك قدرت جهاني هم به لحاظ حوزه نظري، از نظر كساني كه در عرصه نظام بين‌المللي نظريه‌پردازي مي‌كنند و هم از لحاظ حوزه عملي، در عملكرد سياستگذاران و سياستمداران هندي، مسير مشخصي را طي مي‌كند. در اين ميان جمهوري اسلامي، در سياست خارجي هند دست كم در رسيدن به دو هدف تاثير راهبردي دارد. هند براي دستيابي به دو مولفه مهم يعني نفوذ در حوزه‌هاي ژئوپولتيك و رشد چشمگير اقتصادي، به ايران نياز دارد. هندوستان در سال‌هاي اخير افغانستان را به عنوان يكي از حوزه‌هاي نفوذ ژئوپولتيك جديد خود معرفي كرده است، ايران در مسير افزايش حضور هند در افغانستان مي‌تواند همكار مهمي براي دهلي‌نو باشد. اما اهميت ايران فقط براي افزايش نفوذ هند در افغانستان نيست، هند مي‌تواند براي حضور و نفوذ در خليج فارس نيز از ايران استفاده كند و پروژه توسعه بندر چابهار در كنار ماهيت اقتصادي و تجاري آن مي‌تواند كاربرد امنيت
بين‌المللي نيز براي هندوستان داشته‌باشد.
ايران در عين حال سكوي مهمي براي هندوستان است كه از طريق آن مي‌تواند در دنياي اسلام و خاورميانه نفوذ ژئوپولتيك خود را تقويت كند. مولفه ديگري كه در استراتژي تبديل هند به يك قدرت جهاني به ايران نقش مهمي مي‌دهد، مولفه اقتصادي است. بازار ٨٠ ميليوني ايران يك بازار بزرگ و موثر براي هند است، در عين حال كريدور شمال جنوب، اجازه مي‌دهد كه هند از مسيري بسيار به صرفه و كوتاه به روسيه و اتحاديه اروپا متصل شود. نهايتا جايگاه ايران به عنوان يك تامين‌كننده مهم انرژي براي هند، مي‌تواند تضمين‌كننده رشد پايدار اقتصادي هندوستان باشد.
ايران در استراتژي هند براي تبديل شدن به يك قدرت بزرگ مي‌تواند نقش بسيار مهمي داشته‌باشد، به خصوص كه هند با دو همسايه بزرگش، يعني چين و پاكستان، رقابت‌هاي شديد و فعلا بدون دورنمايي براي پايان دارد. در نتيجه اين هند است كه در سياست خارجي‌اش به‌شدت به ايران نياز دارد. اما يك مانع جدي در روابط ايران و هند وجود دارد. مانع اصلي در همكاري تهران و دهلي‌نو، ايالات متحده امريكاست. هندي‌ها تا حدودي امريكا را قانع كرده‌اند كه ناچار به همكاري و رابطه با ايران هستند. بر خلاف ايران كه تامين‌كننده بسياري از نيازهاي راهبري هند است، ايالات متحده امريكا توانايي و ظرفيت تامين اين نيازها را ندارد. ما در حال حاضر در شرايط پيچيده‌اي در آسيا قرار داريم كه در معادلات قاره‌اي هم چين، هم پاكستان و هم هندوستان به ايران نياز دارند و همزمان هر سه آنها نيز با يكديگر رقيب استراتژيك هستند.
دهلي نو بايد مانع واشنگتن را از مسير همراهي با ايران حذف كند. هند بايد ايران را به خاطر خود ايران بخواهد و ايران نيز بايد هندوستان را به خاطر خود هندوستان بخواهد. ما نيازمند يك مطالعه كلي نه فقط در سطح ظرفيت‌هاي مادي براي افزايش همكاري‌هاي تجاري بلكه در سطح ظرفيت‌ها براي پيشبرد اهداف استراتژيك هستيم. اگر چنين مطالعاتي انجام شود، نتايج آن اجازه مي‌دهد كه دو كشور در راستا اهداف بلندمدت استراتژيك‌شان نه تنها در عرصه مناسبات اقتصادي و تجاري، بلكه در عرصه‌هاي مانند همكاري‌هاي نظامي و سياسي نيز روابط خود را تا سطح بسيار زيادي افزايش دهند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
رابطه با هند بهتر از رابطه با روباه پیر است
خواهش میکنم از این حرفها نزنید که مثلا فلان کشور به ما نیاز دارد و غیره....
تا دیروز میگفتید اروپایی ها صف بستن بیایند ایران
نگید ، هیچ دولتی به ایران نیاز نداره،از توهم بیایید بیرون،
این نوشتار در چارچوب نگاه ژئوپلتیک برای دو کشور فرصت ها و تهدیدها را به درستی بر می شمارد. امید که چونان دول پیشرو، اهمیت این نوع نگاه در مراکز آکادمیک و ثمرات آن در سیاست خارجی ج اا مورد توجه قرار گیرد.