جنبش تحول خواهی در تریبون نماز جمعه

روزنامه قانون: مبناي نمازجمعه براي استحكام وحدت ميان امت اسلامي بوده ولي در اين سال‌هايي كه گذشت آن‌گونه كه بايد در اين مسير حركت نكرده‌است.بزرگان دين و نظام هميشه نگاه ويژه‌اي به اين جايگاه داشتند و در همين راستا امام خميني(س) در بيانات خودشان براي تبيين مقام والاي اين تريبون فرموده بودند:« نماز جمعه سنگر است و این سنگر ها را پر کنید». اين نگاه راهبردي بنيانگذار انقلاب براي اين بود كه ايشان آگاه به امور زمان خويش بودند و مي‌دانستند كه بايد نمادهاي وحدت براي هميشه حفظ شود.

سخنان حاشيه‌دار و تهي شدن ميدان

در اين سال‌ها شخصيت‌هاي مختلفي در شهرهاي گوناگون ايران اسلامي، پيش از خطبه ها، پشت تريبون نمازجمعه رفتند ولي برخي سخنان آن‌ها برگرفته از سمت‌وسوي سياسي برآمده از نوع تفكر امامان جمعه بوده است. اقدامي كه ضربات جبران ناپذيري به جايگاه نمازجمعه زده و سبب شده است تا جريان‌ها و افرادي كه نظام و اسلام را قبول دارند ولي با تفكرات خطباي جمعه موافق نيستند ميدان را خالي كنند.روند مذكور سبب خوشحالي بدخواهان و دشمنان نظام شده‌است و تلاشي نيز براي جبران آن از جانب مسئولان امر مشاهده نشد.

بازسازي يك رابطه

اين روزها با تغييرات اندك ولي چشمگيري كه در كادر مديريت ائمه جمعه صورت گرفته به نظر اهدافي براي بازسازي رابطه اقشارمختلف با نمازجمعه در دستور كار قرارگرفته است. جابه‌جايي‌هايي مبارك كه مي‌تواند در ادامه مسير آن قشري را كه اين روزها دلخوري‌هايي از امامان جمعه دارند به سمت ميعادگاه مسلمين نزديك كند.

جاي خالي بخشي از مردم ومسئولان

غير از موضوع وحدت، نماز جمعه بايد به مكاني براي تبادل نظر و بيان مشكلات همه آحاد مردم تبديل شود. بيان سخناني با يك سمت‌وسوي مشخص و به صورت متوالي از تريبون نمازجمعه اين جايگاه كاربردي را به يك مراسم هفتگي تبديل كرده‌است كه عده‌اي مشخص با تفكرهاي يكسان براي تكليفي كه خود به آن مي‌انديشند به مصلاهاي سراسركشور بيايند و اظهاراتي را گوش كنند كه براي آن‌ها خوشايند است و علاقه‌دارند كه بشنوند.گذشته از بخشي ازاقشارمختلف مردم كه سال‌هاست به نمازجمعه نمي‌آيند ما مسئولان مختلف را نيز در اين ميعادگاه مشاهده نمي‌كنيم و تنها زماني كه رهبري نظام براي اقامه نظام به مصلا مي‌آيند بخش عظيمي از مديران و مسئولان را مي‌توانيم در صفوف نماز مشاهده كنيم. نگاه‌هاي خاص سياسي و جناحي كه نه فقط توسط مسئولان مربوط بلكه به وسيله جريان‌هايي كه در اين نماز شركت مي‌كنند نيز بايد به نوعي تغيير كند. اگر افرادي كه در صفوف نماز كنار يكديگر مي‌نشيند دل‌هاي‌شان با هم صاف نباشد آيا مي‌توان گفت كه آن ائتلاف مذهبي به حقيقت پيوسته است؟!

كمبود شخصيت‌ها

موضوع ديگري نيز كه بايد در اين بين به آن اشاره كنيم مساله دعوت از شخصيت‌هاي فراجناحي وملي براي سخنراني و حضور در اين ميعادگاه است. افرادي كه مي‌توانند به موضوع جناحي بودن تريبون مذكور پايان دهند. همواره شاهد آن هستيم كه در خطبه‌هاي پيش از نماز، افرادي پشت تريبون مي‌روند كه وابسته به جريان‌هاي خاص هستند و اظهاراتي را بيان مي‌كنند كه همه‌گير نيست و دربرگيري لازم را ندارد. اين روزها بعد از انتخاب ابوترابي فرد به عنوان امام جمعه موقت تهران كه به عنوان سياستمداري اعتدالي شناخته مي‌شود، برخي از افراد و شخصيت‌هاي سياسي مي‌گويند كه چهره‌هايي مانند حسن‌روحاني و هاشمي‌شاهرودي را بايد به نماز جمعه كشاند. افرادي كه هم وزن سياسي لازم را دارند و هم مي‌توانند اقشار متفاوتي را به ميدان بياورند. مردم ما مذهبي هستند و بيشتر آن‌ها اگر انتقادي به وضع موجود دارند ولي مقدسات خود را محترم مي‌شمارند. برخي از افرادي كه بنابه هر دليلي در جايگاهي مسئوليتي دارند بايد بتوانند كه مردم بيشتري را به سمت نظام و اسلامي سوق دهند و متوجه‌باشند كه برخي اظهارات شايد براي اندك زماني مسكن باشد ولي در بلند مدت عوارضي دارد كه جامعه را دچار دردهاي بيشتري مي‌كند.

راهكارهاي جذب حداكثري

اينكه گفته مي شود فردي مانند حسن‌روحاني به عنوان امام يا مدعو به نماز جمعه بيايد نه براي آنكه رييس‌جمهور است و مي‌تواند از تريبون نماز به نفع خود استفاده كند بلكه براي جذب افرادي است كه با او هم نظر هستند و احتمال دارد به بهانه او نيز كه شده پا به ميدان بگذارند و در نماز شركت كنند. انتقادهاي فراواني در اين زمينه وجود دارد، اعتراضاتي كه حتي از درون جريان‌هاي مذهبي نيز بيان مي‌شود. براي نمونه محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم‌، در یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشته بود كه فلسفه نماز جمعه در اسلام این است که مردم به اخلاق و تقوا دعوت شوند و با مسائلی که مربوط به دنیای اسلام است آشنا شده و در جریان مسائل روز قرار گیرند. این مهم بر عهده خطیب نماز‌ جمعه است. در نماز جمعه ممکن است خطیب محترم مردم را به اخلاق و تقوا دعوت کند و حتی مردم را در جریان مسائل روز نیز قرار دهد اما اگر احساس شود موضوعات و خبر‌هایی که از این تریبون مطرح می‌شود، بر خلاف گروهی از مردم است این مهم بر خلاف تقواست.

تقوا ایجاب می‌کند در نماز جمعه جانبداری صورت نگیرد و انسان‌ها به یک چشم نگاه شوند. خطیب نماز جمعه مانند قاضی است. قاضی باید عادلانه عمل کند اما ما شاهدیم چه در سخنرانی‌های خطبه، چه پیش از خطبه یک جریان سیاسی صاحب این تریبون است و جریان دیگر محروم شده است. بر این اساس در شهرستان‌ها کسانی که در نماز جمعه شرکت می‌کنند، یک عده معدود و کم‌شماری هستند. نگاهی به صف‌های نماز‌ جمعه نشان می‌دهد که صف‌ها خلوت شده و جوانان نیز به این امر مقدس اهمیت لازم را نمی‌دهند. شاید یکی از علت‌ها همین باشد که در نماز جمعه حقایقی که باید، گفته نشده و مسائل یک‌جانبه مطرح می‌شود. برای ارایه راهکار نخست باید بررسی کرد آیا اراده‌ای برای حل این مشکل وجود دارد یا خیر که متاسفانه ما شاهد اراده‌ای برای حل این مشکل نیستیم. ستاد نماز جمعه می‌داند صف‌های نماز خلوت شده است.

در تهران نزدیک به ١٠ میلیون جمعیت چه کسانی شرکت می‌کنند؟ آیا دانشجویان و نخبگان شرکت می‌کنند؟ بسياري از مسئولان نیز دیگر علاقه‌ای به شرکت ندارند. چرا رییس‌جمهور که نفر دوم اجرایی کشور است، حتی یک بار هم در نماز جمعه حاضر نشود و صحبت نکند؟ حتی این تریبون به معاون اول ایشان هم نمی‌رسد. بنابر‌این باید اراده‌ای در کار باشد تا بتوان این موضوع را برطرف کرد که چنین اراده‌ای در کار نیست. يا در همين راستا آيت‌ا... محسن غرویان استاد حوزه علمیه قم گفته بود كه متاسفانه در بعضی از شهرهای بزرگ که پایگاه معنویت و اخلاق هستند، گاهی حرف‎هایی از تریبون نماز جمعه شنیده می‌شود که جوانان را از نمازجمعه فراری می‌دهد.

بي‌شك این نوع برخورد باعث می‌شود که نسل جوان از دین گریزان شود.غرویان استاد حوزه علمیه قم هرچند موافق سیاسی بودن اظهاراتی است که از تریبون نمازجمعه مطرح می‌شود، اما امامان جمعه را از بیانات جناحی منع می‌کند.

او همچنین با انتقاد از ادبیاتی که از تریبون نمازهای جمعه برخی شهرهای کشور عنوان می‌شود، دو علت را برای عدم استقبال جوانان از نمازهای جمعه طی سالیان اخیر مطرح می‌کند؛ یکی عاری بودن ائمه از علم و دانش روز و دیگری عدم بکارگیری مسائل اخلاقی و ادبیات عرفانی وزین. به گفته وی، جوانان علم و دانش و عقلانیت و نزاکتی را نمی‌بینند و انگیزه‎ای برای حضور در نمازهای جمعه پیدا نمی‎کنند.

مسير را عوض كنيد

در آخر اشاره مي‌كنيم كه در اين بازه‌زماني اگر جريان يا فردي به واقع دل در گرو اسلام، نظام و ايران دارد بايد براي دلسرد كردن دشمنان برنامه داشته باشد و فعاليتي نكند كه سبب شادي بدخواهان و دلخوري دوستداران شود.

تريبون نماز جمعه مي‌تواند ميعادگاهي فراجناحي براي جمع كردن همه دوستداران اسلام وايران باشد و مردم بانگ‌هاي شتافتن به سمت منافع ملي را از آن بشنوند.