گریز نخبگان؛ کاوه مدنی هم رفت

روزنامه قانون نوشت: چندي پيش بود كه رسانه‌هاي خاص تصاويري را منتشر كردند و در آن مدعي شدند كه معاون سازمان محيط زيست با پول بيت‌المال به كشورهاي آسياي جنوب‌شرقي رفته و در آنجا به عيش‌ونوش پرداخته است.

اين معاون سازمان محيط زيست، کاوه مدنی بود كه در مهر ۹۶ توسط عیسی کلانتری، معاون ريیس جمهور و ريیس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست برگزیده شد. او در اين مسير به فعاليت‌هاي خود ادامه داد تا اينكه بعد از حواشي ايجاد شده از ايران خارج شد و به كشور بازنگشت.

كاوه مدني كه بود؟

اين نيروي نخبه متولد ۱۳۶۰ در تهران است که بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته مهندسی عمران از دانشگاه تبریز به منظور ادامه تحصیل عازم سوئد شد و در رشته منابع آب از دانشگاه لوند در مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد . سپس مدرک دکترا را در رشته مهندسی عمران و محیط زیست از دانشگاه کالیفرنیا دریافت کرد و پس از آن دوره پسا دکتری را در رشته اقتصاد و سیاست محیط‌ زیست در همان دانشگاه به پایان رساند. او بعد از مشغول شدن در سمت خود فعاليت‌هايي را انجام داد و اندكي نگذشت كه خبر بازداشت وي منتشر شد. شائبه‌ها در اين زمينه فراگير شده بود تا اينكه سرانجام وي در واكنش به دستگيري فعالان محطي‌زيستي توييتي را منتشر و به وضعيت موجود انتقاد كرد.

درس عبرت

بعد از مدتي روز گذشته محمود صادقی، نماینده‌ مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در تويیتر نوشت: «‏امروز از یک منبع موثق شنیدم ‎کاوه مدنی معاون سازمان حفاظت محیط زیست، ایران را ترک کرده است. همسر او نیز که ممنوع الخروج شده بود با رفع ممنوع الخروجی کشور را ترک کرد؛ درس عبرتی برای نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور!»

فراري دادن نخبگان

سمیه محمودی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نيز، با تاکید بر اینکه عدم استفاده از ظرفیت نخبگان عامل افزایش مهاجرت آن‌ها به سایر کشورها بوده، بی‌توجهی به گردش نخبگان را مانعی در مسیر توسعه کشور دانست. محمودی، در واکنش به اظهارنظر برخی مبنی بر اینکه مهاجرت نخبگان در ایران با نوعی گریز اجتماعی و نارضایتی از برخی روندها همراه است، گفت: وقتی به نخبگان اهمیت داده نمی‌شود و همچنان افرادی که در ۴۰ سال گذشته سکان دار بوده‌اند به میزها چسبیده‌اند، بي‌شك نخبگان در کشور نمی‌مانند، زيرا فرصت‌ها توسط دیگران غنیمت شمرده شده است. نماینده مردم شهرضا در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: هم‌اکنون کشورهای غربی به راحتی نخبگان ایرانی را جذب می‌کنند، چرا که ما برای جوانان‌مان ارزش قائل نیستیم و چنانچه این روند نیز تداوم پیدا کند شاهد این خواهیم بود افرادی که می‌توانیم از آن‌ها در حوزه‌های فناوری، اقتصادی و اجتماعی استفاده کنیم به بهانه تحصیل از کشور خارج شوند و به دلیل جایگاهی که سایر کشورها برای آن‌ها قائل می‌شوند به وطن بازنگردند. وی اظهار کرد: البته می‌توان از همین الان این موضوع را نقطه عطفی برای تصمیم‌گیری صحیح دانسته و با اقدامات موثر در جهت بهره‌مندی از این نیروها با برنامه‌ریزی برای به‌کارگیری آن‌ها در سمت‌های مدیریتی مانع از مهاجرت‌شان شویم. محمودی یادآورشد: ما تا زمانی که گردش نخبگان نداشته باشیم نمی‌توانیم به وقوع اتفاقات مثبت در زمینه توسعه امیدوار باشیم، ضمن اینکه اداره کشور با روزمرگی همراه می‌شود که نتیجه آن مشکلات اقتصادی و اجتماعی کنونی خواهد بود.بي‌توجهي به يك آسيب

به نظر مي‌رسد برخي جريان‌هاي خاص در ايران تلاش دارند تا اجازه ندهند نخبگان ايراني در سراسر دنيا براي بهبود وضعيت اين كشور به ميهن خود بازگردند. شايد دولت و مسئولان نيز در اين ميان توان لازم را براي ايستادن در مقابل اين اقدام نامبارك ندارند. در اين سال‌ها گزارشي از مهاجرت نخبگان در دسترس نيست ولي سال ۹۲ گزارشي در سايت تبيان منتشر شد كه قابل توجه است. اين گزارش به نقل از حسن حسینی، معاون فرهنگی و امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان وقت نوشته بود، ۳۰۸ نفر از دارندگان مدال المپیاد و ۳۵۰ نفر از برترین‌های آزمون سراسری از سال ۸۲ تا ۸۶ به خارج از کشور مهاجرت کرده اند.

حسینی گفته بود که بر اساس آخرین آمار و اطلاعات از میان دارندگان مدال های المپیاد از سال ۸۲ تا ۸۶، تعداد ۷۱۲ نفر نیز در داخل کشور هستند و حدود ۱۴۰۰ نفر از کنکوری های برتر در این چهار سال نیز در داخل کشور مقیم هستند. یعنی بر اساس آمارهای جدید بنیاد ملی نخبگان، می توان گفت که در فاصله بین سال های ۸۲ تا ۸۶ ، حدود ۳۳ درصد المپیادی‌ها و ۱۹درصد کنکوری های برتر از کشور خارج شده اند. در آماری که بنیاد ملی نخبگان ارائه کرده است، برترین های آزمون سراسری چهار سال نامبرده و برندگان المپیادهای علمی، به عنوان نخبه مورد تحقیق قرار گرفته اند و درباره خروج نخبگان هنری و سایر نوابغی که در حوزه های دیگری فعالیت می‌کنند، سخنی به میان نیامده است. البته ناگفته نماند سورنا ستاري، معاون علمی و فناوری ريیس جمهور چندي پيش گفت: برخی آمارها که از سوی عده‌ای به عنوان مهاجرت یا فرار نخبگان به کشورهایی همچون آمریکا اعلام می شود همگی دروغ و پرداختن به حاشیه است.