فارین پالیسی: تحریم ایران برای ترامپ ویرانگر است

فرارو: اقدامات ترامپ، ممکن است نهایتا به تضعیف قدرت تحریم‌ها به عنوان یک ابزار دولت آمریکا منجر شود.

دونالد ترامپ، از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌ها را مجددا علیه ایران برقرار کرد. به نظر می‌رسد که دولت آمریکا انتظار دارد تحریم‌ها به عنوان ابزاری برای تغییر رفتار ایران عمل کنند. با این حال، اتکای آمریکا به سیاست تحریم، می‌تواند برای آمریکا تبعات ناخواسته‌ای داشته باشد. الیزابت روزنبرگ، مشاور ارشد سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا در امور تحریم‌ها، طی یادداشتی در مجله فارین‌پالیسی، درباره تضعیف سیاست تحریم‌ها توسط اقدامات ترامپ هشدار داد.

روزنبرگ نوشت: " تصمیم رئیس‌جمهور دونالد ترامپ برای خارج کردن ایالات متحده از توافق هسته‌ای ایران و برقرار کردن کل تحریم‌های آمریکایی، نخواهد توانست فشار اقتصادی تنبیهی اعمال کند که ایران را به تسلیم شدن به خواسته‌های سیاستی واشینگتن وادارد. این اقدام (ترامپ)، علاوه بر ایجاد خشم دیپلماتیک و ضربه زدن به کنترل تسلیحات هسته‌ای، تبعات اقتصادی ناخواسته و بشدت قوی برای ایالات متحده می‌آورد".

طبق سیاست جدید آمریکا کل تحریم‌هایی که به موجب توافق هسته‌ای رفع شده بود، مجددا علیه ایران برقرار خواهند شد. این تحریم‌ها، بانک مرکزی و تجارت نفت ایران را هم هدف قرار خواهند داد.

مقامات دولت آمریکا معتقدند که شرکت‌های خارجی که در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند و نفت آن را می‌خرند، به تحریم‌های آمریکا پایبند خواهند بود. علاوه بر این، آنها، برای اعمال فشار بر کشور‌های خارجی جهت ملحق شدن به آمریکا علیه ایران، به سرتاسر جهان سفر خواهند کرد. احتمالا مقامات آمریکایی فکر می‌کنند نظام ایران تحت فشارها، تسلیم خواهد شد. روزنبرگ، اما، معتقد است که چنین سناریویی بعید است.

زیرا به گفته روزنبرگ همه شرکت‌ها، بانک‌های خارجی یا مشتریان نفت به پایبندی به تحریم‌های آمریکا متمایل نخواهند بود. بخصوص اگر دولت‌شان از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران ناخرسند باشد. حتی اگر شرکت‌های خارجی به پایبندی علاقمند باشند، آن‌ها در نحوه انجام این کار، دچار سردرگمی خواهند شد. توضیح قوانین برای بانک‌های خارجی، اتاق‌های بازرگانی، بانک‌های مرکزی و دیگر موسسات، نیازمند لشکری از دیپلمات‌های آمریکایی خواهد بود. این در حالی است که دولت ترامپ، سمت‌های وزارت خارجه را خالی گذاشته است. چندین کارمند ارشد وزارت خزانه‌داری، که متولی تهیه و اجرای تحریم‌هاست، به تازگی استعفا داده‌اند.

به گفته روزنبرگ، برخی از خریداران نفت ایران که متحد آمریکا هستند - مانند کشور‌های اروپایی و کره جنوبی و ژاپن- از روی اکره ممکن است، خرید نفت از ایران را کاهش دهند. اما خریداران بزرگ نفت ایران، مانند چین و هند، ممکن است تمایل کمتری به همکاری با آمریکا خواهند داشت. آنها، شاید حتی نفت بیشتری از ایران بخرند. امری که می‌تواند اثر تحریم‌ها علیه ایران را به شکل معناداری کاهش دهد.

به طور کلی، این تحریم‌های گسترده آمریکایی، برخی کشور‌ها را برای محافظت از شرکت‌هایشان به کشف مجموعه‌ای از مسیر‌های مالی جایگزین با ایران - از معامله کالا به کالا گرفته تا بلاک‌چین - ترغیب خواهد کرد. روسیه و چین از قبل، برای بیرون ماندن از بانک‌ها و ارز آمریکایی، پیشتاز عرصه به کارگیری سیستم‌های پرداخت جایگزین بوده‌اند.

رهبران اروپایی تهدید می‌کنند که علیه بازگشت تحریم‌های آمریکا اقداماتی برای تضمین تجارت شرکت‌هایشان با ایران اتخاذ کنند. آن‌ها در حال بررسی احیای قوانین محدودکننده هستند که شرکت‌های اروپایی را از پایبندی به تحریم‌های آمریکایی منع می‌کنند. این اقدامات در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون، تاثیر تحریم‌های آمریکایی بر ایران را تضعیف کردند.

روزنبرگ ادامه داد بدون شک مقامات سیاسی هند و چین، در حال بررسی نحوه ادامه دادن برخی از تجارت‌های نفتی با ایران، در مقابل آمریکا هستند. قاچاقچیان ایرانی و مستقل نفت، در حال آماده کردن دستورالعمل‌‎های قدیمی برای منتقل کردن نفت خام ایران هستند. در دوره قبلی تحریم‌های فشرده جهانی علیه ایران، قاچاقچیان بر محموله‌های نفتی ایران برچسب‌های نادرست زدند و آن را با دیگر نفت‌های منطقه مخلوط کردند. آن‌ها برای پنهان کردن منشأ نفت، آن را از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل کردند. قاچاقچیان در آن زمان در انجام کارشان بسیار ماهرانه عمل کردند و نشانه‌ها حاکی از تحول پیچیده آن‌ها در طول زمان است.

به گفته این مقام سابق آمریکایی، اکنون اگر سایر کشور‌های جهان با آمریکا همکاری نکنند، فرصت‌های بیشتری برای "فریبکاری" در صادرات نفت ایران بوجود خواهد آمد.

روزنبرگ افزود: " اکنون، متحدان آمریکا از (سیاست) تحریم‌ها خسته شده‌اند - ناراحتی‌های آن‌ها از تعرفه‌ها که جای خود را دارد- و از زورگویی آمریکا به خودشان و شرکت‌هایشان به ستوه آمده‌اند. به عنوان نمونه، تحریم‌هایی که ماه گذشته آمریکا علیه روسیه اعلام کرد، بازار‌های مالی را آشفته کرد، قیمت آلومینیوم را بالا برد و بر زنجیره‌های تامین در سراسر جهان فشار وارد کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا، که با ناراحتی و خشم بازرگانان از مونیخ تا سئول و هونگ‌کونگ مواجه شد، مجبور به عقب‌نشینی شد. شرکت‌ها در همین کشورها، که بسیاری از آن‌ها متحدان (آمریکا) هستند، به دلیل اقدامات آمریکا عیله ایران، دچار محدودیت خواهند شد. این تصویر، نشانه خوبی برای قدرت تحریم‌های آمریکا ندارد. فرای این چالش، تحریم‌ها، شامل تبعات جدی و ناخواسته‌ای هستند که زندگی را برای شهروندان آمریکا گران‌تر و کم امنیت‌تر خواهند کرد".

یکی از این تبعات، بالا رفتن قیمت نفت در پی اعلام بازگشت تحریم‌ها علیه ایران است. گران شدن نفت نیز به معنای گران شدن بنزین در آمریکا خواهد بود.

براساس تحلیل روزنبرگ، پیامد دیگر این است که با حذف نفت ایران از بازار، تحریم‌ها به عربستان و روسیه، قدرت و نفوذ بیشتری می‌دهند. تحریم‌های آمریکا علیه ایران با ثروتمند کردن روسیه، تحریم‌های آمریکا علیه روسیه را نیز تضعیف خواهند کرد.

پیامد ناخواسته بعدی، افزایش تنش در روابط آمریکا و چین خواهد بود. زیرا چین بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران است. چین احتمالا تنها کشوری خواهد بود که حتی اگر بانک یا شرکت‌هایش با تحریم‌های ایران تنبیه شوند، تجارت با ایران را ادامه دهد. اگر پکن بخواهد با واشینگتن درگیر جنگ قدرت شود، عدم پایبندی به تحریم‌های ایران، یکی از اهرم‌های چین علیه آمریکا خواهد بود.

روزنبرگ تصریح کرد: " به لحاظ استراتژیک مهمترین پیامد ناخواسته اقتصادی تحریم‌های جدید (علیه ایران)، این است که این اقدامات، ممکن است نهایتا قدرت تحریم‌ها را به عنوان یک ابزار حکمرانی آمریکا تضعیف کند. پایبندی محدود یا نامساعد به تحریم‌ها، به این احساس کمک خواهد کرد که تحریم‌ها کارآمد نیستند. این امر باعث خواهد شد، احتمال توجه کشور‌ها به تحریم‌ها در آینده کمتر شود".

به گفته روزنبرگ، پیامد اخیر، باعث خواهد شد، رهبران آمریکا برای مقابله با ایران و دیگر کشورها، ابزار تحریم‌ها را دارای فایده کمتری بدانند و این برای دولت ترامپ، که در سیاست خارجی‌اش در قبال کشور‌های ایران، کره شمالی، ونزوئلا و حتی روسیه بر اعمال فشار تحریمی حداکثری متکی شده، ویرانگر خواهد بود.