حضور ایران در جام جهانی؛ از آرژانتین تا روسیه

مجله مهر: «ایران با تو هم‌پیمان شدن زیباست...عشق تو در سینه پابرجاست... با تو فردا شکل یک رویاست.» شاید این خط را از مهم‌ترین عبارات متن قطعه «یازده ستاره» دانست. همان قطعه‌ای که حالا عنوان سرود رسمی تیم ملی فوتبال ایران را بر خود دارد و سالار عقیلی با همان صدای همیشگی و حماسی خودش آن را خوانده است.

مراسم رونمایی از قطعه ویژه حضور تیم ملی در جام‌جهانی روسیه در تالار وحدت برگزار شد و طی آن آیین بدرقه از بازیکنان تیم ملی نیز اتفاق افتاد. اما جدای از این مراسم و البته بی‌برنامه که صدای خیلی‌ها را درآورد، تیم‌ملی در پایان راهی اردوی آماده‌سازی شد تا به جام‌جهانی برود. در روزهایی که تب و تاب جام جهانی فوتبال همه را فرا گرفته، نگاهی داریم به حضورهای ایران در این رقابت‌ها که هرکدام اتفاق‌های ویژه خودشان را داشته‌اند.

۱۹۷۸ آرژانتین؛ حضوری پیوند خورده با نام مهاجرانی

حشمت مهاجرانی بازیکن روزهای دور تیم فوتبال تاج اولین مربی بود که توانست تیم ملی فوتبال را به جام جهانی ببرد. مهاجرانی و تیم آن روزهای ایران جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین را برای همیشه در قلب ایرانیان ثبت کردند. در آن سال تیم ایران با ۱۰ پیروزی و دو تساوی، به عنوان تنها نماینده قاره آسیا به بوینس آیرس رفت.

در جام‌جهانی ایران در گروه D و در کنار تیم‌های پرو، هلند و اسکاتلند بود. بازی نخست با تیم ملی هلند بود که ایران سه گل خورد، البته دو گل از سه گل هلند از روی ضربات پنالتی به ثمر رسید. ایران در بازی دوم خود برابر اسکاتلند شگفتی‌ساز بود و با گل دانائی‌فرد به نتیجه تساوی ۱-۱ دست یافت، در این بازی هم نخستین گل ایران در جام‌های جهانی به ثبت رسید و هم اولین امتیاز را بدست آوردند. بازی سوم با سرگروه تیم بود، پرو! با اینکه تیم بازی خوبی از خود ارائه کرد، اما با نتیجه ۱-۴ بازی را به پرو واگذار کردند. تنها گل ایران را حسن روشن به ثمر رساند.

۱۹۹۸ فرانسه؛ بعد از ۲۰ سال حضوری با طعم حماسه ملبورن

تیم ملی فوتبال کشورمان ۲۰ سال زمان نیاز داشت تا برای بار دوم نامش را میان تیم‌های راه یافته به جام‌جهانی ببیند، آن‌هم به عنوان آخرین تیم! والدیر ویرا سرمربی برزیلی به ایران آمد تا نیروی امیدی برای تیم باشد.

تیم ایران آن سال با نماینده اقیانوسیه که استرالیا بود، بازی کرد و با در مجموع بازی رفت و برگشت و به دلیل قانون گل زده در خانه حریف به جام جهانی رفت. اما بازی برگشت ایران و استرالیا که از آن به عنوان حماسه ملبورن یاد می‌کنند، از آن بازی‌های در خاطر مانده هر ایرانی است، به طوری که امروز حتی بچه‌هایی که آن دوران نبودند، حتما یک بار ویدئوهای بازی آن شب که جواد خیابانی هم گزارشگر بود را دیده‌اند؛ جایی که برای توصیف خداداد عزیزی بعد از گل دوم می‌گوید «این غزال تیزپای فوتبال ماست!»

این‌بار در گروه F با تیم‌های آلمان، یوگسلاوی و امریکا هم‌گروه شده بود. احمدرضا عابدزاده، مهدی مهدوی‌کیا، محمد خاکپور، جواد زرینچه، مهرداد میناوند، کریم باقری، خداداد عزیزی، علی دایی و حمید استیلی از بازیکنان حاضر در این دوره بودند که با سرمربی‌گری جلال طالبی و کاپیتانی عابدزاده به فرانسه رفتند.

در اولین بازی با یوگسلاوی روبرو شد و با اینکه بازی خوبی از خود نشان داد، اما با یک گل مغلوب شد. اما بازی پرحاشیه ایران در جام جهانی آن سال در روز ۳۱ خرداد ۱۳۷۷ و در ورزشگاه ژرلان شهر لیون رقم خورد. ایران با نتیجه ۱-۲ تیم ملی آمریکا را شکست داد و حمید استیلی و مهدی مهدوی‌کیا زننده‌های گل بودند. گل استیلی را که بعد از به ثمر رساندنش از شدت خوشحالی گریه کرد، بعدها گل قرن نامیدند. آخرین بازی ایران مقابل سرگروه یعنی آلمان بود که با نتیجه دو بر صفر به نفع آلمان به پایان رسید. در این دوره از بازی‌ها نادر محمدخانی با ۳۴ سال سن و مهدی مهدوی‌کیا با ۲۰ سال سن مسن‌ترین و جوان‌ترین بازیکنان تیم بودند.

۲۰۰۶ آلمان؛ تیمی خسته با حاشیه‌های فراوان

تیم ملی فوتبال ایران در مرحله نخست مقدماتی با تیم های اردن، قطر و لائوس هم‌گروه بود اما شکست مقابل اردن در ورزشگاه آزادی باعث شد تا برانکو ایوانکوویچ کروات جانشین مربی قبلی شود. اما تیم ایران در دور برگشت با سه پیروزی متوالی به مرحله دوم مقدماتی صعود کردند. در این مرحله از مسابقه ها با تیم های ژاپن، کره شمالی و بحرین هم گروه بودند که با کسب امتیازات لازم در بازی پنجم خود با گل محمد نصرتی در ورزشگاه آزادی، راهی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان شدند.

وحید طالب لو، مهدی مهدوی کیا، جواد نکونام، علی دایی، وحید هاشمیان، ابراهیم میرزاپور،یحیی گل‌محمدی،فریدون زندی، آندرانیک تیموریان و علی کریمی از بازیکنانی بودند که با سرمربی‌گری برانکو به آلمان رفتند.

ایران که با تیم‌های مکزیک، پرتغال و آنگولا در یک گروه قرار گرفت، بازی اول را با نتیجه سه بر یک مقابل مکزیک واگذار کرد. تک گل ایران را یحیی گل محمدی به ثمر رساند. تیم در بازی دوم خود با نتیجه دو بر صفر مقابل پرتغال شکست خورد، این بازی حاشیه‌های زیادی را هم در پی داشت؛ اهالی فوتبال لگد خشن حسین کعبی به صورت لوئیس فیگو، حضور نداشتن علی دایی در ترکیب، لگد زدن علی کریمی به ساک کنار زمین در اعتراض به تعویض شدن و خروج یحیی گل‌محمدی با بازوبند کاپیتانی از گوشه دیگر زمین و دادهای مهدی مهدوی‌کیا که خواهان بازوبند بود را از یاد نخواهند برد.

بازی سوم ایران نیز یک بر یک مقابل آنگولا پایان یافت تا ایران با یک امتیاز و تفاضل گل کمتر در جایگاه چهارم قرار بگیرد. تک گل ایران در این بازی را سهراب بختیار زاده به ثمر رساند.

۲۰۱۴ برزیل؛ تیمی تدافعی با بازی قابل قبول

فدراسیون فوتبال بعد از چهار سال ناکامی در عرصه های مختلف، با کارلوس کی‌روش پرتغالی به توافق رسید تا بتواند با بهره گیری از تجربیات این مربی، برای چهارمین بار راهی جام جهانی شود.

تیم ملی فوتبال ایران در مرحله اول انتخابی در مجموع با ۵ گل تیم ملی مالدیو را پشت سر گذاشت و راهی مرحله بعدی شد. تیم ایران در مرحله اول گروهی، با تیم های قطر،بحرین و اندونزی همگروه شد که در نهایت با کسب ۱۱ امتیاز به عنوان تیم نخست به مرحله بعد صعود کرد.

ملی پوشان فوتبال ایران در مرحله دوم، با تیم های کره جنوبی، ازبکستان، قطر و لبنان در گروه نخست قرار گرفت. تیم ایران با کسب دو پیروزی، یک تساوی و یک شکست به کار خود در دور رفت پایان داد اما امیدهای این تیم برای راهیابی به جام جهانی با شکست مقابل ازبکستان در تهران کم رنگ شد.

سید جلال حسینی، جواد نکونام، مجتبی جباری، آندرانیک تیموریان، مسعود شجاعی، علیرضا حقیقی، رضا قوچان نژاد، احسان حاج‌صفی و اشکان دژاگه از بازیکنان حاضر در این دوره از جام جهانی بودند.

ایران در جام‌جهانی ۲۰۱۴ در گروه F حضور داشت و با تیم‌های آرژانتین، نیجریه و بوسنی‌ همگروه شده بود. در اولین بازی ایران که با نیجریه بود، نتیجه‌ای بیشتر از تساوی به دست نیامد. ایران در بازی دوم که مقابل آرژانتین بود بسیار خوب ظاهر شود و با وجود اینکه دفاع می‌کرد اما ضد حمله‌هایی را نیز در دستور کار داشت، به طوری که تا دقیقه ۹۰ بازی صفر-صفر مساوی بود، اما لیونل مسی تنها یک دقیقه و یک فرار نیاز داشت تا بتواند دروازه را باز کند و ایران در دقیقه ۹۱ از آرژانتین یک گل خورد.

همچنین بسیاری از بازیکنان مانند مسی و رونالدو از بازی ایران تعریف کردند. تیم ایران اما در بازی پایانی نمایش خوبی نداشت و از بوسنی‌وهرزگوین سه گل خورد و قوچان‌نژاد تنها یک گل را جبران کرد.

۲۰۱۸ روسیه؛ امید یا ترس؟!

کمتر از ۳۰ روز دیگر ۳۲تیم فوتبال خودشان را به روسیه می‌رسانند تا در بزرگترین تورنمنت جهانی فوتبال شرکت کنند. تیم ملی ایران برای نخستین بار دو دور پیاپی در جام جهانی حضور دارد ؛آن هم با مربی‌گری کارلوس‌کی‌روش که از دوره قبل با تیم همراه است. آن‌ها در این دوره صعود خیلی سختی داشتند و به عنوان دومین تیم به جام جهانی راه پیدا کردند اما جالب اینجاست که در گروه‌بندی‌ها به این خوش‌شانسی نبودند و در گروه مرگ قرار گرفتند. ایران در گروه B با اسپانیا، پرتغال و مراکش هم‌گروه است.

در لیست نهایی ۲۴ بازیکن اعزامی به رقابت‌های جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، ۱۰ بازیکن از لیگ برتر ایران و ۱۴ لژیونر شاغل در تیم‌های خارجی حضور دارند. بازیکنان تیم ملی ایران در لیگ های ۹ کشور مختلف شامل ۲ کشور آسیایی (ایران و قطر) و هفت کشور اروپایی (روسیه، یونان، پرتغال، هلند، بلژیک، انگلیس و سوئد) توپ می زنند.