همه آنچه باید درباره «وار» باید بدانید

آی‌اسپورت: چه ازش خوشتان بیاید، چه ازش متنفر باشید و چه نسبت بهش بی‌تفاوت باشید، وار در جام جهانی ۲۰۱۸ با شما همراه خواهد بود. پس بهتر است به سوالاتی کلیدی درباره این پدیده در فوتبال مدرن پاسخ دهیم.

وار چیست؟ وار مخفف Video Assistant Referee است و کاربردش در استفاده از ویدئو چک برای تصحیح و بازبینی احتمالی تصمیماتی در بازی هستند که روی نتیجه آن تاثیری مستقیم می‌گذارند. این صحنه‌ها شامل گل‌ها، خطاهای منجر به گل، خطاهای منجر به اخراج مستقیم یک بازیکن، خطاهای منجر به اعلام ضربه پنالتی و اشتباه در تشخصی هویت یک بازیکن می‌شوند.

وار چطور کار می‌کند؟

در جام جهانی تمام داورهای درون زمین با مرکز وار در مسکو در ارتباط همزمان هستند تا امکان بازبینی اشتباهات واضح و مشخص در تصمیماتشان را داشته باشند. داورهای مرکز وار در صورت مشاهده تصمیمی از سوی داور درون زمین در مورد اتفاقات "تعبیرپذیر"، مانند خطای هند، به او توصیه می‌کنند صحنه را یک بار دیگر در مونیتور کنار زمین بررسی کند. در این شرایط داور با نشان دادن علامت مربع با دست‌هایش کنار زمین می‌رود به بازبینی صحنه می‌پردازد. وقایع صفر و یکی، مثل گذشتن توپ از خط دروازه و آفساید اما توسط تکنولوژی قضاوت می‌شوند، گرچه گاهی در آفسایدها هم درجه‌ای از تعبیرپذیری وجود دارد. داورهایی که در مرکز وار هستند دسترسی به 33 دوربین در نقاط تاثیرگذار زمین دارند و می‌توانند در بررسی‌ها صحنه‌ها از سوپر اسلوموشن استفاده ببرند.

وار کجا امتحان شده؟

ایتالیا و آلمان و پرتغال کشورهای اروپایی‌ای بودند که این فصل از وار در لیگ‌های خودشان استفاده کردند. انگلیس هم این فصل در برخی بازی‌های جام حذفی از این تکنولوژی بهره برد، مثل فرانسه (در جام اتحادیه). خارج از اروپا هم لیگ‌های حرفه‌ای آمریکا و استرالیا از آگوست و آوریل 2017 شروع به استفاده از وار کردند، در حالیکه تیم‌های لیگ برزیل به ورود آن به فوتبالشان رای منفی دادند. وار فصل آینده در لا لیگا هم مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

وار چه پیشرفتی برای جام جهانی کرده؟

یکی از مشکلات بزرگ وار در یک سال اخیر گیج شدن تماشاگران در استادیوم بوده. خیلی از این تماشاگران مربعی که داور با دست نشان می‌داده را نمی‌دیدند و متوجه نمی‌شدند چرا بازی قطع شده و چه اتفاقی در حال رخ دادن است. فیفا برای جام جهانی قول این مشکل را برطرف کند. یکی از اعضای تیم مرکز وار تبلتی خواهد داشت که با آن در ارتباط با مونیتور بزرگ استادیوم و کارگردان تلویزیونی خواهد بود. بدین ترتیب هروقت داور بازی را برای مشورت با وار متوقف کند، علامت آن روی صفحه نمایش نقش خواهد بست.

نتایج مثبت وار؟

در بازیِ کریستال پالاس و برایتون در جام حذفی انگلیس گل گلن ماری برای برایتون با تایید وار قبول شد، اتفاقی که حتی روی هاجسون، مربی پالاس هم اعتراضی بهش نداشت و ازش حمایت کرد. در دیگر بازی جام حذفی هم بین لستر سیتی و فلیتوود، گل کلچی ایهناچو در ابتدا توسط داور به دلیل آفساید مردود اعلام شد، اما بعد از بازبینی آن توسط وار به درستی قبول شد. این تاثیرات وار مثبت بودند توقف زیادی هم در بازی ایجاد نکردند.

در هفته اول سری آ هم وار به داور کمک کرد تا یک پنالتی به سود کالیاری مقابل یوونتوس به خاطر خطای الکس ساندرو بگیرد. در آلمان هم داور در بازی لایپزیگ و هامبورگ ابتدا یک پنالتی روی تیمو ورنر اعلام کرد، اما بعد از بازبینی به این نتیجه رسید که مدافع حریف توپ را زده و خطایی در کار نیست.

نتایج منفی وار؟

وقتی روز خوب وار باشد، خیلی خوب است، اما وقتی روز بدش باشد فاجعه بار می‌شود. فینال لیگ استرالیا بین نیوکاسل جتس و ملبورن ویکتوری را در نظر بگیرد، وقتی تنها گل بازی به شکلی مشخص آفساید بود، اما چون سیستم وار در لحظه زده شدن آن دچار مشکل شده بود نمی‌شد بهش استناد کرد و گل باید پذیرفته می‌شد.

در بوندسلیگا در جریان بازی ماینتس و فرایبورگ، وقتی بازیکنان دو تیم برای استراحت بین دو نیمه راهی رختکن بودند، داور بعد از مشورت با وار از آن‌ها خواست به زمین بازگردند چون یک ضربه پنالتی اعلام کرده بود. در پرتغال هم یک بار پرچمی جلوی دوربین وار را گرفت تا آفساید که به اشتباه اعلام شده بود از این راه قابل تصحیح نباشد.

داورهایی که از وار استفاده می‌کنند؟

بین 36 داور و 63 کمک داوری که فیفا برای جام جهانی انتخاب کرده برخی تجربه استفاده از وار را دارند، مثل علیرضا فغانی که در جام کنفدراسیون‌ها از این تکنولوژی استفاده کرده و جانلوکا روکیِ ایتالیایی و مارک گایگر و خاییر ماروفویِ آمریکایی که تجربه کار کردن با آن در لیگ‌های خودشان را داشته‌اند.

بسیاری از این داورها اما برای اولین بار است که در یک تورنمنت رسمی از وار استفاده می‌کنند و برای همین فیفا پیش از آغاز جام جهانی برایشان دوره‌های فشرده آماده‌سازی گذاشته است. تعدادی از این داورها فقط در زمین سوت خواهند زد و تعدادی دیگر فقط در مرکز وار در مسکو حاضر خواهند بود.