پیام ٨٥ درصدی مجلس: یا ترمیم یا استیضاح

گزارش روزنامه اعتماد از آخرين وضعيت استيضاح وزراي دولت در مجلس: آخرين دقايق از آخرين جلسه علني هفته گذشته، يعني دقيقا ٧ روز پيش بود كه ميكروفن محمدعلي وكيلي، عضو اصلاح‌طلب هيات رييسه مجلس روشن شد و متن نامه‌اي با امضاي ١٨٧ نفر از نمايندگان مجلس خطاب به حسن روحاني، رييس‌جمهوري قرائت شد. نامه‌اي كه با موضوع پرتكرار اين روزها يعني ترميم تيم اقتصادي دولت، به‌صورت فراگير و با اتفاق‌نظر هر ٣ فراكسيون سياسي مجلس نسبت به محتواي آن تهيه شده بود.

پيام ٨٥ درصدي مجلس

دقايقي پيش از قرائت نامه، هنگامي كه كليات لايحه حفاظت از خاك به عنوان آخرين مصوبه آن روز مجلس به تصويب رسيد، مجموع نمايندگان حاضر در صحن ٢١٨ نفر اعلام شد و حال آنكه معمولا تعداد نمايندگان حاضر در هر يك از جلسات مجلس در همين حد و حدود است. پس شايد بتوان به اين اعتبار ادعا كرد كه امضاي بيش از ٨٥ درصد نمايندگان حاضر در آن نشست علني آن روز مجلس پاي نامه مهم چهارشنبه قبل نمايندگان به رييس‌جمهور بوده است.

نمايندگان در آن نامه البته تصميم‌گيري درمورد چگونگي ترميم تيم اقتصادي دولت را به شخص رييس‌جمهور واگذار كرده بودند اما در عين حال بر جايگاه خود به عنوان ناظر بر عملكرد قوه مجريه تاكيد كرده و نوشته بودند: «مجلس شوراي اسلامي در راستاي وظايف و اختيارات و با استفاده از ابزارهاي قانوني پيش‌بيني شده مي‌تواند نسبت به اصلاح اين مهم اقدام كند.»

اين جمله دركنار چند طرح استيضاحي كه در همان روز و روزهاي پيش از آن تهيه و به جريان افتاده بود از يك‌سو و تهيه طرح استيضاح شخص حسن روحاني به عنوان رييس هيات دولت از ديگرسو و علاوه بر اينها فضاي انتقادي حاكم بر رسانه‌ها، به‌خصوص رسانه‌هاي اصولگرا كه همزمان با خروج امريكا از برجام هر روز شديدتر از روز قبل عليه دولت متراكم شده و روحاني و سياست‌هايش را مقصر همه مشكلات معرفي مي‌كند و شايد مهم‌تر از هر سه مورد قبل، بالاگرفتن اعتراضات بخش‌هاي مختلف جامعه نسبت به وضعيت معيشتي و برگزاري چند مورد تجمع اعتراضي در بازار و بيرون درهاي بازار، اين باور را كه تغييراتي اساسي در راه است و احتمالا مجلس مجري اين تغييرات در كابينه خواهد بود، تقويت مي‌كرد.

كارت زرد حجتي، اخطار به دولت

همين يكشنبه پيش وقتي محمود حجتي، وزير جهاد كشاورزي براي پاسخگويي به سوال جواد كريمي‌قدوسي، نماينده عضو جبهه پايداري مشهد در مجلس به بهارستان آمد، هنوز اين فضاي ضدروحاني در مجلس موج مي‌زد. اين اولين‌بار نيست كه كريمي‌قدوسي وزراي دولت روحاني را براي پاسخگويي به سوالاتش به صحن علني مجلس دهم مي‌كشاند اما نخستين‌بار است كه صحن سوال او را از يك وزير دولت وارد تشخيص مي‌دهد.

هرچند حجتي چندان محبوب مجلس دهمي‌ها نيست و اين ادعا هم در تعداد آرايش در جريان راي‌اعتماد به وزراي پيشنهادي دولت دهم (كه پس از بيطرف، وزير پيشنهادي نيرو كه تنها بازمانده از فهرست اوليه وزراي پيشنهادي روحاني بود، كمترين راي را به دست آورد) و مهم‌تر از آن هنگامي كه اسفندماه سال قبل در همين مجلس استيضاح شد، قابل اثبات است اما احتمالا از كريمي‌قدوسي محبوب‌تر است و نگاه منفي نمايندگان معتدل مجلس به حجتي و آن كارت زردرنگ، اگرچه تاثير خاصي در ادامه كار او در وزارت جهاد كشاورزي نخواهد داشت، نشان مي‌دهد كه اين روزها مجلس كمي از دولت خسته است.

قاسم احمدي‌لاشكي يكي از همين نمايندگان معتدل كه در فراكسيون مستقلين ولايي نيز عضويت دارد هم اين ادعا را تاييد مي‌كند. او ساعتي پس از اتمام نشست علني روز يكشنبه به «اعتماد» گفت كه اين روزها فضاي مجلس به‌گونه‌اي است كه اگر پاي وزيري براي استيضاح به صحن برسد، به احتمال قريب به يقين موفق به بازگشت به وزارتخانه‌اش نخواهد شد. نماينده نوشهر گفته بود: كارت زردي كه حجتي گرفت، كارت زردي به كل دولت بود.

خستگي؛ پيام نگاه مجلس به دولت

البته مجلس با قانون داوري فوتبال اداره نمي‌شود و اين‌طور نيست كه اگر حجتي يك كارت زرد ديگر بگيرد، از دولت اخراج شود اما مشكل حجتي درحال حاضر اين نيست كه يك كارت زرد گرفته است. وزير جهاد كشاورزي هم حتما نگراني خاصي از اين كارت زرد ندارد اما دلش چندان از اتفاقاتي كه ممكن است در آينده برايش در همين مجلس بيفتد، قرص و محكم نيست.

او در معرض استيضاح است و البته، تنها يكي از اعضاي تيم اقتصادي دولت كه در چنين وضعيتي قرار گرفته. بيژن نامدار زنگنه، وزير نفت هم اوضاعي مشابه دارد و طرح استيضاحش بار ديگر به بهانه قديمي «كرسنت» و به درخواست ١٧ نماينده عمدتا نزديك به جبهه پايداري روي ميز كميسيون انرژي قرار دارد.

علي ربيعي وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي هم اوضاعي شبيه به حجتي و زنگنه دارد. غلامرضا تاجگردون، رييس اصلاح‌طلب كميسيون برنامه و بودجه مجلس كه اسفندماه سال پيش يكي از طراحان استيضاح ربيعي بود، همين چند روز پيش عكسي از خود، هادي قوامي و جهانبخش محبي‌نيا، دو نايب‌رييس كميسيون بودجه را از جلسه اين كميسيون براي استماع برنامه‌هاي وزارت كار درمورد اشتغال در ايسنتاگرامش منتشر كرد و از مخاطبانش خواست به نگاه ٣ نماينده حاضر در عكس نگاه كنند تا شايد از پس گره خوردن اين نگاه‌ها، آنچه تاجگردون بيان نكرده را بخوانند و ببينند.

مخاطبان را نمي‌دانم اما آنچه من از نگاه تاجگردون، قوامي و محبي‌نيا خواندم، خستگي بود و كلافگي از شنيدن تكرار مكررات.

نماينده‌ها حالا مدتي است كه بيش از هرچيز، از اين خستگي صحبت مي‌كنند. مي‌گويند ديگر از شنيدن حرف خسته شده‌اند. مي‌گويند مردم هم ديگر از شنيدن حرف خسته شده‌اند. مي‌گويند دولت بايد عمل كند، رييس‌جمهور بايد عمل كند.

مي‌گويند رييس‌جمهور بايد هم نسبت به ترميم تيم اقتصادي و هم نسبت به اجراي سياست‌هاي اقتصادي‌اش اقدام عملي نشان بدهد. و اگر باز هم‌چنين نشود، خودشان دست به كار مي‌شوند و احتمالا پيش از هر كسي، مسعود كرباسيان، وزير اقتصاد را به استيضاح مي‌كشند. استيضاحي كه چندي پيش با ٥٠ امضاء تقديم هيات رييسه شد و بعد تعداد امضاهايش از مرز ٧٠ گذشت و به‌گفته همين نمايندگان اگر اوضاع به همين روال پيش برود، تعداد اين امضاها از مرز يكصد و يكصد و پنجاه هم خواهد گذشت.

... و ناگهان تغيير

آنچه تا اين‌جا گفتيم اوضاع و احوال نه چندان مساعد دولت و دولتي‌ها بود در مجلس تا يكي، دو روز قبل. اين چند روز اما ناگهان اوضاع دگرگون شده است. معلوم نيست چه اتفاقي افتاده اما ناگهان همه‌چيز شكل و شمايلي متفاوت به خود گرفته. نمايندگان همين ديروز هم، وقتي پس از اتمام نشست غيرعلني ٣ساعته با وزير صنعت، معدن و تجارت و رييس سازمان برنامه و بودجه به راهرو آمدند، همچنان بر نظرات قبلي‌شان درمورد لزوم ترميم تيم اقتصادي دولت پافشاري مي‌كردند اما تاكتيك‌شان به روشني دستخوش تغييري اساسي شده بود.

ديروز كمتر نماينده‌اي در راهروي مجلس پيدا مي‌شد كه به‌دنبال استيضاح وزراي دولت باشد. اصلاح‌طلب و مستقل و اصولگرا هم نداشت. از رحيمي، بنيادي، نجفي خوشرودي، خدري، مازني، هاشم‌زايي و مسعود رضايي اصلاح‌طلب تا جعفرزاده ايمن‌آبادي، بائوج لاهوتي، احمدي لاشكي و حسيني شاهرودي مستقل و حتي نقوي حسيني، عليرضا سليمي، عباس گودرزي و حسن كامران اصولگرا، از همگي پرسيديم و همگي، هر ١٥ نفر گفتند حالا وقتش نيست.

گفتند دولت بايد تيم اقتصادي‌اش را ترميم كند. گفتند حتي بايد افراد تغيير كنند اما اين شخص رييس‌جمهور است كه بايد دست به اين تغييرات بزنند. آنها حرف حسابي‌تر هم داشتند. مي‌گفتند تا وقتي رويكردها تغيير نكند و زيرساخت‌هاي اقتصاد مملكت اصلاح نشود، تغيير نفرات راهگشا نيست. مي‌گفتند بايد فكري اساسي بكنيم. اين‌طور نمي‌شود. ديگر اين‌طور نمي‌شود.

دلواپسان ديروز، همراهان امروز

اين تغيير تاكتيك البته صرفا محدود به بهارستان‌نشينان نبوده. از ابتداي اين هفته حتي دست‌فرمان رسانه‌ها هم عوض شده. ما اين‌جا در «اعتماد» كه سال‌هاست مي‌گوييم اقتصاد مملكت بايد از اساس اصلاح شود. منظور به هيچ‌وجه رسانه‌هاي اصلاح‌طلب نيست. اين اتفاقا روزنامه‌ها، رسانه‌ها و شخصيت‌هاي رسانه‌اي اصولگرا بودند كه به يكباره تغيير تاكتيك دادند و شمشيرهايي كه پس از خروج امريكا از برجام از غلاف بيرون كشيده و به سمت دولت گرفته بودند، پايين كشيدند. حالا وطن امروز است كه به استقبال سخنراني اخير روحاني رفته و از رييس‌جمهور براي پذيرش مسووليت اوضاع كنوني و لزوم تغيير در دولت تقدير مي‌كند.

اين كيهان است كه حالا در تيتر يكش مي‌نويسد اگرچه همچنان حاضر نيست حتي براي تامين مطالبات ملت به دولت چك سفيدامضا بدهد اما در عين حال حاضر نيست تا مرز استيضاحش نيز پيش برود. غلامعلي حدادعادل، عليرضا زاكاني، مهدي محمدي و حتي محمدباقر قاليباف كه ارديبهشت‌ماه و درجريان رقابت‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري اخير شديدترين انتقادها را عليه حسن روحاني و دولتش مطرح مي‌كرد، حالا از همدلي و همكاري با دولت مي‌گويند.

علت و انگيزه هرچه هست، اتفاق مباركي است. آنچه به عنوان علت گفته مي‌شود، شرايط خاص اين روزهاي كشور است كه بعضا از آن به «جنگ اقتصادي» تعبير مي‌شود و كدام دوستدار وطني است كه در اوضاع جنگي، به‌دنبال منافع شخصي باشد؟! حالا به دستور مقام معظم رهبري، شوراي هماهنگي اقتصاد تشكيل شده و رياست اين شورا برعهده حسن روحاني، رييس‌جمهور است.

شورايي متشكل از قواي سه‌گانه و دستگاه‌هاي مختلف. اين فرمان اتحاد شايد مهم‌ترين علت همگرايي اين روزها با دولت باشد و از اينجا تا مقصد تنها كاري كه بايد انجام شود، پيمودن مسير است. وقتي همه سرنشينان كشتي سرجاي‌شان مستقر شدند، بايد بادبان‌ها را بالاكشيد و به‌راه افتاد. حالا همه سرنشينان سرجاي‌شان نشسته‌اند، پس بايد به راه افتاد.